روح محدود | کتابخانه مجازی الفبا

آيا روح محدود است يا غير محدود؟

اولاً، روح به علت مخلوق بودن، محدود است؛ اما محدوديت و عدم آن در هر چيزي به حسب خودش مي باشد. مثلا با توجه به اين كه روح امري مجرد است محدوديت آن از سنخ محدوديتهاي زماني يا مكاني نيست ، بلكه محدوديت نسبت به كمالات برتر است . بنا براين اگر » به صورت تسامحى،يعني به معناي سعه وجودى و ويژگى‏هاى خاصِ مرتبت وجودى در نسبت با مادياتبه آن نامحدود گفته شود اشكالي پديد نمي آيد. روح داراى ويژگى‏هاى مخصوص به خود است همچون منسوب بودن به حضرت حق مريم / 17 - مجادله / 22. ملازمت با ملائكه، اتحاد با آنها، اين كه روح اصل و باطن آنها و قائم بر آنهاست قدر / 4 - معارج / 4 - نبأ / 38 - نحل / 2. و قدس و طهارت بقره / 87 مائده / 110.. روح از اين جهت نسبت به موجودات و مخلوقات ديگر برترى ويژه‏اى دارد. اما اين كه روح با چنين ويژگى‏هاى برتر و ممتاز چگونه مى‏تواند در بدن مادى و دانى قرار بگيرد، نيازمند به توضيح مختصرى در باب نسبت روح و بدن است. اين نكته در جاى خود مستدل شده است كه در تمام عوالم براى انسان بدنى هست و انسان در هيچ نشأت و عالمى بى‏بدن نيست به دليل اين كه روح حقيقتى است ذاتاً متعلق به بدن و در متن و ذات روح تعلق به بدن خوابيده است. ازاين‏رو ممكن نيست كه روح باشد و بدن نباشد. اما بايد به اين نكته توجه داشت كه روح انسان در هر عالمى، بدنى مناسب با آن عالم خواهد داشت. از سوى ديگر، روح هم در هر عالمى، مناسب با همان عالم خواهد بود. ازاين‏رو بدن انسان در عالم برزخ، كامل‏تر از بدن انسان در عالم طبيعت است. بدن عالم طبيعت، بدنى است جسمانى و مادى ولى بدن عالم برزخ، جسم طبيعى نيست كه احكام ماده بر آن غلبه داشته باشد، زيرا در عالم طبيعت احكام ماده غالب است و در عالم برزخ احكام ماده مغلوب. ازاين‏رو احكام بدن در دنيا با احكام بدن در قيامت متفاوت است. مثلاً يكى از احكام بدنِ دنيايى خواب است؛ يعنى، بدن در دنيا مى‏خوابد، اما بدنِ آخرتى هرگز نمى‏خوابد. روح نيز چنين است، روح در عالم ماده مرتبه‏اى نازلتر از روح در عالم برزخ و عالم قيامت است و براى همين جهت است كه روح بايد با تحولى به عنوان مرگ روبه‏رو گردد تا سنخيت ورود به عالم برزخ را پيدا نمايد و در عالم برزخ نيز بايد بر اثر تحولاتى خود را آماده سازد تا با مرگ همه جهان هستى و نفخه اول، آمادگى براى نفخه دوم؛ يعنى، دوباره زنده شدن و ورود به عالم قيامت را پيدا نمايد. علامه حسن حسن‏زاده آملى، انسان در عرف عرفان، اصول 2، 5، 10، 11. با توجه به اين توضيح كوتاه و در عين حال دقيق، مشخص مى‏گردد كه روح با توجه به سعه وجودى خود در هر عالمى متناسب با همان عالم در بدنى متناسب با همان عالم قرار خواهد گرفت. روحى كه در بدن مادى قرار دارد، صورت تنزل يافته همان روحى است كه در قرآن با تعابير «روح منه» مجادله / 22. «روحى» ص / 72. «روح‏القدس» بقره / 87.از آن ياد شده است و بدن مادى در اين دنيا قابليت پذيرش چنين روحى را دارد و اين روحِ تنزل يافته مى‏تواند در چنين بدنى قرار گيرد؛ اما با صعود و عروج روح، بدن هم بايد متناسب با آن گردد.

پرسمان دانشجویی