حسرت بهشتيان | کتابخانه مجازی الفبا

اگر در قيامت براي بهشتيان رنج و غم و حسرت و اندوهي نيست؟ چگونه غبطه و حسرت افراد برتر را خواهند خورد و در آن صورت در هر رتبه اي که باشند چه تفاوتي خواهد داشت؟ تفاوت در صورتي است که محسوس باشد و ادراک شود و ادراک هم در صورتي خواهد بود که بازتابي داشته باشد ؟ چگونه با تعبير امام سجاد(ع) جمع مي شود که فرمودند: « يغبطه جميع الشهداء؛ برای وي( عمويم عباس) مقام و منزلتي در قيامت خواهد بود که همه شهدا حسرت آن را مي خورند».

1. غبطه از سنخ رنج و غم و حسرت و اندوه دنیا و امثال این گونه صفات نیست. غبطه خوردن بر عکس صفات یاد شده که از سنخ نقایص نفسانی اند ، از سنخ فضائل و کمالات نفسانی بوده نوعی ادراک کمال و حبّ آن است. لذا در روایات اهل بیت(ع) نه تنها از آن نهی نشده بلکه بر آن سفارش شده است.
ویژگی رذائل نفسانی این است که دارنده ی آن ، احساس نوعی تنگی ، خفقان و ضیق وجود می کند ، در حالی که غبطه خوردن نه تنها چنین حالتی را ایجاد نمی کند بلکه بر عکس ، موجب نوعی نشاط ، انبساط درونی و بهجت قلبی نیز می شود.
مشتاقان فضائل انسانی در همین دنیا نیز غبطه ی مقام والای حضرت ابالفضل العباس (ع) را می خورند ؛ ولی نه تنها از این غبطه خوردن احساس تنگی نمی کنند بلکه بر عکس ، نشاطی خاصّ در آنها پدیدار می شود ، به گونه ای که گاه از شدّت شعف و شکوفایی درون ، حالت شیدایی و انفجار عواطف در آنها ظاهر شده ، بغض شیرینی راه گلوشان را بسته و چشمانشان را با زمزم عشق و محبّت تر می کند. بلکه گاه چنان غرق در این غبطه ی شیرین می شوند که عاشقانه برای معشوق مورد غبطه ی خویش جان می دهند.
آری در غبطه نیز نوعی درد و حسرت موجود است ؛ امّا نه از سنخ دردها و رنجهای دنیوی ، بلکه درد و حسرتی از سنخ درد عشق ، و حسرتی از سنخ سوز عاشق نسبت به معشوق ، که برای اهلش ،‌ از هزاران بهشت سر و از حور و قصور خوشتر است.
2. طبق براهین حکما و ذوق عارفان حضرت وجود ، ادراک رتبه ی مافوق وجود ، برای رتبه ی مادون آن محال و ناممکن است. لذا هیچ پایین دستی ، بالادست خود را آنچنان که هست نمی شناسد و محال است که بشناسد. شناخت مادون از مافوق همواره به اندازه ی گستره ی وجودی خود اوست.
لذا حضرت خاتم الانبیاء ، مظهر اتمّ اسم جامع فرمود:« مَا عَبَدْنَاكَ حَقَّ عِبَادَتِكَ وَ مَا عَرَفْنَاكَ حَقَّ مَعْرِفَتِكَ.» (بحارالأنوار ،ج 68 ،ص23 )
بر این اساس محال است کسی که از حیث وجودی مادون مرتبه ی وجودی حضرت باب الحوائج است ، بتواند حقیقت مرتبه ی او را به تفصیل بشناسد. آنچه مشتاقان آن باب سخا و تمثیل وفا ، در دنیا و آخرت از آن وجود مبارک می شناسند کنه حقیقت خود آنان است که در آیینه ی آن وجود محیط منعکس شده است.
لذا شناخت شهدا از آن سرور و سالار ، معرفت اجمالی به خود آن حضرت و معرفت تفصیلی به کنه ذات خودشان است. و نتیجه ی این شناخت ،‌معرفت ربّ است. چرا که «من عرف نفسه فقد عرف ربّه. » یعنی شهدا با شناخت تفصیلی خود در آیینه ی وجود واسطه ی فیض شهادت ، ظهور ربّ الشهدا را در وجود آن مظهر اسم شهید مشاهده می کنند.
و از اینروست که بهجت بندگی در قالب غبطه بر مظهر اسم شهید جلوه گر می شود.

پرسمان دانشجویی