ديدن خدا در آخرت | کتابخانه مجازی الفبا

به لقاءالله پيوست يعني به ديدار خدا رفت. مگر خدا جسم است كه به ديدارش رفت؟ سوره يونس آيه 7 و قيامت 22 و 23 و در قيامت با صورت هاي شاداب و سرور به پروردگار مي نگرند ولي خدا جسم نبوده و نخواهد بود؟ ‌لطفا شرح فرماييد.

منظور از لقاء خدا ديدار با چشم نيست. براي روشن شدن مطلب
بايد هويت «شهود، شاهد و مشهود» روشن شود. اما شهود بر دو قسم است. شهود بصري و شهود قلبي. شهود بصري همان ديدن با چشم است، ديدن جسم و جسمانيات و شهود قلبي که همان شهود دل است به باطن جهان هستي تعلق دارد و از زندان جسم و جسمانيات آزاد است بنابراين چون خداوند جسم و جسماني نيست لذا با چشم سر ديده نمي شود و تنها با چشم دل رؤيت مي شود. اما چگونه دل، خداوند سبحان را مي بيند؟! براي پاسخ به اين سؤال بايد دل شاهد و خداوند مشهود شناخته شوند. اما خداوند مشهود، بنا بر توحيد صمدي قرآني خداي نامتناهي بي پايان همه جهان را پر کرده است که «هو الاول والاخر والظاهر والباطن» (حديد، آيه 3) و لذا در دل تک تک ذرات عالم حضور دارد که «هو معکم اينما کنتم؛ هر کجا باشيد او با شماست» (حديد، آيه 4) و اين حضور چنان نزديک و قريب است که جدا انگاري حق از خلق امري ناممکن و محال است که «نحن اقرب اليه من حبل الوريد» (ق، آيه 16). و لذا حضرت امير مؤمنان مي فرمايد: «ما رأيت شيئا الا و رأيت الله قبله و بعده و معه و فيه؛ من چيزي را نديدم مگر اين که خدا را قبل از آن و بعد از آن و با آن و در آن ديدم» (علم اليقين فيض کاشاني، ج 1، ص 99). اين حضور وجودي خداي سبحان را محدود نمي کند و در حد اشياء قرار نمي دهد واين به دليل احاطه و بي پاياني اوست و لذا در عين اين که در دل تک تک ذرات حاضر است خارج از آن نيز هست که حضرت امير علي(ع) در نهج البلاغه مي فرمايد: «داخل في الاشياء لابالممازجه و خارج عن الاشياء لا بالمبانيه؛ داخل در اشياء است نه به ممازجت و خلط و خارج از اشياء نه به مباينت و کاملا جدا». البته شايان ذکر است که فهم کامل توحيد صمدي مستلزم رجوع عالمانه و آگاهانه به کتاب هاي عرفاني همچون مصباح الهدايه حضرت امام خميني(ره) و شرح مقدمه قيصري، استاد سيد جلال الدين آشتياني است. اما دل شهود کننده، دلي به مقام شهود مشهود حقيقي يعني خداوند سبحان مي رسد که اولا به تمام معنا پاک پاک پاک (مطهر) باشد و از هرگونه رنگ تعلق به ماسو الله پاکيزه باشد و علاوه بر پاکي کامل جانش پخته باشد و در تمام لحظات اهل مراقبه باشد و همواره از حاضر بي پايان يعني خداوند سبحان غافل نگردد و با تمام وجود اعتقاد راسخ به توحيد صمدي داشته باشد در اين صورت اگر در مقام عبادت باشيد و توجه اش را به خداوندگار حاضر، تام کند و تمامي حواس هاي ظاهري و باطني اش را جمع سازد و همه قوا و ادراک ها را توجه و يکسو کند و از هرگونه توجه به غير خداوند مبرا باشد، خداي متعال را با تمام وجودش حس مي کند و حضور او را ادراک مي کند و همين ادراک ديدار او را ميسر مي سازد و جمال دل آراي او را مي بيند و لذا حضرت امير وقتي مي فرمايد: «لم اعبد ربا لم اره» يعني من علي چنان دل پاکي دارم که با توجه تام خويش خدا را با تمام وجودم احساس مي کنم و در دل خود و تمام اشياء حاضر مي بينم و تا اين ديدار حاصل نباشد عبادت نمي کنم. و لذا در سخن پربار ديگري مي فرمايد: «ان الله احتجب عن العقول کما احتجب عن الابصار ولکن تراه القلوب بحقايق الايمان؛ همانا خداوند از محدوده ادراک عقل خارج است همان طور که از چشم انداز ديدگان فراتر است ولي دل هايي که به حقيقت ايمان نوراني شده او را مي بيند» (نهج البلاغه).
نكته ديگر اين است كه در جهان آخرت حجابها برداشته ميشود و لقاي خدا با نگرش شهودي براي همه تحقق مي پذيرد ولي هر كس به تناسب اعمال و عقايد و درجاتي كه دارد جلوه و اسمي از اسماي پروردگار را ملاقات مي كند و هر چه در آن عالم است يا جلوه اسماي جمال خداوند است و يا جلوه اسماي جلال . بنابراين نيكان با اسم رحمت پروردگار و بدان با اسم غضب او ملاقات مي كنند.

پرسمان دانشجویی