كتاب گفتگو با خدا | کتابخانه مجازی الفبا

من کتابي پيدا کردم با عنوان «گفتگو با خدا» که نويسنده آن غربي است آيا من اين کتاب را مطالعه کنم و به درد من مي خورد؟

ما هم اين کتاب را که نوشته نيل دونالد والش است را ديديم اگرآگاهي کافي در مورد اسلام و خداي اين مکتب داريد مطالعه آن مانعي ندارد ولي اگر شناخت کافي از مباني دين نداريد با احتياط بر خورد کنيد و از آشنايان فن کمک بگيريد.زيرا ممکن است سبب شبهاتي در ذهن شما شود وقادر به حل آن نباشيد.به هر حال بهتر است براي آشنايي بيشتر با معارف اسلامي و اعتقادي به کتب مولفين بزگوار خودمان مراجعه کنيد سودمند تر است. در ادامه توجه شما را به مطالب زير جلب مي كنيم:

در ابتدا گفتني است؛ کتاب خواني امر پسنديده است که سبب افزايش علم و آگاهي مي شود. البته در زمينه کتب ديني و اعتقادي امر ديگري را بايد ضميمه نمود و آن توجه به اين نکته است که: چون حيات ديني يک انسان معتقد به خداوند بستگي به اعتقادات و مي داشته و عاقبت به خيري، متوقف به استحکام اين اعتقادات است. پس هماره بايد در صدد استحکام بيشتر اعتقادات برآمده و جلوي افکار منحرف را گرفته و اگر در اثر شنيدن يا خواندن شبهه اي به ذهن خطور کد يا به سخني برخورد نمايد که رگه هايي از انحراف در آن نمود دارد، با مراجعه به انديشوران ديني و يا مطالعه کتب معتبر، درصدد رفع ابهام برآيد، زيرا همان طور که کتاب خود غذاي مناسبي براي روح است، کتاب مضر نيز،‌ افيوت انديشه توحيدي است که در صورت عدم توجه ممکن است فساد علمي و عملي را در پي داشته باشد. قبل از بررسي کتاب چند نکته را به عنوان مقدمه يادآور مي شويم.
مقمه1. مسيحيت کنوني، آئيني تحريف شده است و انجيل نيز از اين تحريف مصون نمانده است. البته هنوز هم برخي تعاليم توحيدي در انجيل وجود دارد.
مقدمه2. با توجه به تحريف انجيل و عدم دسترسي مسيحيت به تعاليم الهي بايد گفت بين الهيات مسيحي و الهيات اسلامي-شيعي با وجود نکات اشتراک، اختلافات فراواني وجود دارد. چه در بحث خداشناسي که قائل به تثليث بوده و يا اختلافات در باب اسماء و صفات الهي و چه در بحث نبوت که ديدگاه خاص خويش را دارند. که اين اختلافات،‌ اهميت توجه هر چه بيشتر خوانندگان اين گونه آثار مسيحيت را دو چندان مي کند و کتاب گفتگو با خدا از اين قاعده مستثني نيست هر چند نويسنده کتاب، به جهت اعتقاد به پلوراليسم ديني و ساير مباحث در اين اعتقاد خود نيز دچار تناقضاتي شده است که در فرازهاي بعد بدانها اشاره مي شود. مطالعه اين سنخ کتابها، اطلاعات نسبي در مورد اسلام را مي طلبد تا با نوعي مطالعه تطبيقي به قضاوت نشسته و ايرادات احتمالي سخنان بر ما آشکار گردد.
مقدمه3. پديده اي نه چندان نوظهور در تاريخ معاصره، زايش فرقه ها و نحله هاي جديد است که در دهه اخير در قالب نوعرفانها قدم به ميدان گذاشته است که وجه مشترک غالب آنها، نگاه تسامحي به ظواهر و آداب و احکام ديني، ساده انگاري در باورهائي مثل ايمان و اعتقادات و توجه تام به تکثرگرايي ديني، اباحي گري و انسان محوري و ... جنوبي گرفته يا عرفانهاي شرقي و به جهت ذوقي بودن اين نوعرفانها و بيان مطالبي هندي، ذوقي و ادبي مورد توجه قرار گيرد که بررسي و دقت و نقد سخنان آنان مخاطبين بسيار با اهميت است که اين کتاب نيز از اين قاعده مستثني نيست و نويسنده با اين نگاه سعي در الغاء مطالب دارد.
بخش روم: نقد فرازهايي از اين اثر
از آنجا که فرصت مطالعه تمامي کتاب وجود ندارد، با مطالعه تقريبا 150 صفحه اول کتاب نکاتي را بيان مي داريم البته بدين معنا نيست که اشکالات موجود در اين مقدار، صفحه منحصر به موارد ياد شده است بلکه شايد اشکالات ديگري نيز وجود داشته باشد که در دو قسم ايرادات کلي و موردي بيان مي گردد.
ايرادات کلي
1. کتاب از جهت محتواي علمي و بيان انديشه هاي ديني در سطح بسياري نازلي قرار دارد و بيشتر به متن غيرعلمي شبيه است تا بيان مباحث عقيدتي هر چند به زبان ساده و همه فهم.
2. شايد علت استقبال از کتاب تکيه بر عادات رايج مردم از قبيل غم، شادي، ناراحتي، ترس و ... است که خواننده در طي مطالعه کتاب از جهت رواني به همسان انگاري مي رسد و لکن در بسياري از موارد راه حل مناسبي براي توجيه مسئله، يا تبيين فرايند پيش رو، ارائه نمي دهد و فقط به کلي گويي مي پردازد مثل تمرين هاي کتاب و همچنين وضعيت هاي گوناگون مطرح مي نمايد که حتي در ابتداي فصل هيچ راه حل شخصي ارائه ننموده است مثل كيسه هاي پيش رو که جواب را به فرد واگذار نموده است ص526 به بعد.
3. پرسش اساسي اين است که اين ديالوگ دو سويه به خدا واقعي است يا تخيلي و ساختگي؟ در ابتداي امر اين چنين تصور مي شود که وحي داراي شرايطي است و بر هر انساني وحي نمي شود پس اين گفتگوها حاصل ديالوگي تخيلي است ولي وقتي به متن کتاب رجوع مي شود با کمال تعجب به ادعاهاي مصنف برمي خوريم که اصرار در اثبات واقعي بودن اين گفتگوها را دارد البته با بيان خاص که مي گويد « بر من حادث شده است» که با خواندن آن بر تو نيز حادث مي شود(ص19) و در جاي جاي کتاب اين ادعا را تکرار مي کند (ص21) اين کتاب آخرين تجلي و ظهور آيات خداوندي در عرصه پديده ها است.
3. در بهار 1992 پديده خارق العاده اي در زندگيم اتفاق افتاد و خداوند شروع به صحبت با شما(از طريق) من کرد.ص27، در اينجا نيز خداوند او را به رسالت برگزيده و حامل پيام الهي گرديده است؟! و جالب تر اينکه در پاسخ به اين سؤال که از کجا بدانم که اين ارتباط خدائي است و زاييده تصورات من نيست؟ چنين مي گويد که چه تفاوتي مي کند؟ تو نمي بيني که او در تصورات تو و هر چيز ديگر مي تواند دخالت داشته باشد؟ ... ص35، و اين خود تناقضي آشکار است و نشان مي دهد بين وحي به معناي خاص که او حادث شدن مي نامد و تصورات شخص هيچ تفاوتي قائل نيست به اين دليل که تصورات را نيز خدا ايجاد مي نمايد. حال سؤال اين است شيطان نيز مي تواند تصوراتي براي انسان ايجاد نمايد حال چگونه بين تصورات و القاءات رحماني و شيطاني مي توان فرق گذاشت؟ پس علم رغم سخنان مؤلف بر واقعي بودن ديالوگ ها مي توان گفت اين ادعايي بيش نبوده و حداکثر تصوراتي است در ذهن وي، حال شايد هم اين تصورات شيطاني باشد نه الهي که شيطاني بودن آن در بخش هاي بعد بيشتر ظاهر مي گردد.
اينک به چند مورد ديگر از اشکالات اشاره مي شود:
1. تأکيد بيش از حد تجربه
مؤلف خداوند براي هدايت بشر پيامبراني را به همراه کتبي آسماني نازل نموده است که هدايت گر بشر به سوي خيرات باشند ولي ايشان قويترين حجت پروردگار را رسولان نمي داند و عالم خلقت و نظم موجود در آن نيز توجه وي را جلب ننموده بلکه قويترين حجت را تجربه مي انگارد.(ص34) و تجربه دروني را مهمترين و منحصرترين راه شهود رحماني مي انگارد(ص42) و در همين صفحه در جهت و جايگاه تجربه مهمل بافي هايي، صورت مي گيرد که قابل فهم نيست و در ص433 واقعيت انساني را تجربه مي نامد و اساسا با مطالعه کتاب نمي توان فهميد که معنا و حد و حدود تجربه از ديدگاه مصنف چيست؟
2. انکار دعا و ندبه تغيير معناي ماهوي دعا
در ص42 در پاسخ به پرسشي که آيا در واقع با دعا چيزي را طلب کردن به معناي دور ساختن آن است؟ مي گويد «تو آنچه را بخواهي به دست نخواهي آورد و ضمنا نمي تواني هر چه بخواهي به دست بياوري. چون همان درخواست کردن چيزي نشانه اين است که تو چيزي کم داري و چنانچه تو درخواست چيزي را بکني، اين عمل دقيقا تجربه- خواستن- را در واقعيت تو بوجود مي آورد بنابراين دعاي صحيح، دعاي درخواست کردن چيزي نيست بلکه دعاي تشکر است.»(ص43) آري درخواست چيزي کردن واقعا نشانگر اين است که فاقد آن هستيم ولي واقعا از خداوند که توانا بر هر کاري است، طلب برآورده شدن حاجات را داريم و فاقد روح دعا است و عجيب تر آنکه در پاورقي تأکيد کرده که « وقتي تو چيزي طلب مي کني يعني نداري، يعني نعمتهاي بي کران حق را نمي بيني که چيزي مي خواهي» اتفاقا وجه دعا و خواستن ما از حضرت رب الارباب همين است که خداوند را خالق همه چيز مي انگاريم و به همه نعمت هاي او نيز اشراف داريم ولي مثلا به دليل مريضي، از او مي خواهيم ما را شفا دهد. اين ناديده انگاشتن نعمتها است؟! يقينا اين چنين نيست و اساسا دعا داراي مصلحت و فلسفه اي خاص است که رازگويي و نيازخواهي واقعي است.
3. ايشان در پاسخ به اين سوال که خداوند با چه کساني ارتباط برقرار مي کند؟ آيا آنها افراد خاصي هستند و اين کار در وقت خاصي صورت مي گيرد؟ مي گويد: همه افراد از نظر خداوند خاص هستند و همه لحظات مبارک و طلايي است و بسياري از مردم بر اين باورند که خداوند به روشهاي خاص و با افراد خاص ارتباط برقرار مي کند. اين فکر نادرست،‌ اين مسئوليت را از توده کثيري از مردم سلب مي کند ...» و در صفحه بعد فرق مسيح و ساير مردم را در اين مي داند که مسيح واقعا مايل بود حرف الهي را گوش دهد ولي بقيه رغبتي نداشتند.
نقد:
وحي قرآن از مسلمات است و هيچ يک از اديان الهي منکر وحي رسالي نيستند و از سوي ديگر وحي شدن بر کسي را متوقف بر شرايط و ضوابط خاصي مي دانند که اين قابليت ها در وجود نوادري از مردم يافت مي شود که رسول و نبي ناميده مي شوند. علاوه بر اينکه هيچ انگاري وحي بر انبياء و تأکيد بر پلوراليسم ديني دارد ص477 و عدم فرق بين مسيحيت و تائو و ... و تأييد ضمني آئين غيرالهي بودائيسم ص49 و قرار دادن بودا در کنار حضرت مسيح(ع) از سخنان او بدست مي آيد.
سخن او به انکار جهنم و زندگي پس از مرگ مي انجامد(ص86)
نتيجه:
بر شمردن يک يک اشکالات مهم و اساسي اين سد جلد از حوصله اين مقال خارج است و خواننده را به دقت بيشتر براي اشکالات کتاب فرا مي خوانيم.

پرسمان دانشجویی