انسان و سرنوشت | کتابخانه مجازی الفبا

چرا اگر سرنوشت ما دست خودمان است، گاهي خوابهايي مي بينيم كه از غيب خبر مي دهد يا فال و ...؟

1ـ اطّلاع یافتن از امور غیبی و حوادث آینده اگر چه ذاتاً ممکن است ولی افراد عادی (غیر معصوم ) اغلب از این راه نمی توانند به طور قطع به حقیقتی دست پیدا کنند ؛ لذا آنچه افراد عادی از این راهها ممکن است بیابند صرفاً در حدّ ظنّ خواهد ؛ البته زمانی که آن حادثه در عالم واقع رخ داد آن گاه یقین حاصل می شود که آن اطّلاع قبلی مطابق با واقع بوده است.
2ـ خداوند متعال انسان را موجودی مختار آفریده و اختیار وی را علّت فعل ارادی او قرار داده است ؛ لذا همانگونه که بدون ابر باران نمی بارد و بدون حرارت آب به جوش نمی آید ، فعل ارادی انسان نیز بدون اختیار او محال است تحقّق یابد ؛ و آنچه سرنوشت اخروی انسان را رقم می زند افعال اختیاری وی می باشند. پس انسان ، کاملاً حاکم بر سرنوشت اخروی خویش است ؛ امّا این مختار بودن انسان و حاکمیّت کامل او بر سرنوشت اخروی اش ، بدان معنا نیست که همه ی امور عالم یا همه ی امور زندگی وی نیز به دست اختیار خود او سپرده شده اند. شکّّی در این نیست که بسیاری از امور عالم و اکثر اموری که در زندگی هر کدام از ما انسانها رخ می دهند از مدار اختیار ما خارجند. اینکه فراد چه واقعه ای برای هر کدام از ما انسانها رخ خواهد داد ، دست خودمان نیست ؛ چرا که چنین وقایعی افعال ارادی ما نیستند تا اختیار ما ، علّت آنها باشد ؛ امّا اینکه ما چگونه با آن وقایع برخورد می نماییم کاملاً در دست اختیار ماست ؛ و از همین روست که دنیا را دار امتحان نامیده اند ؛ چرا که در جلسه ی امتحان ، تعیین صورت مساله ها اغلب از عهده ی امتحان دهنده خارج است ، امّا نحوه ی پاسخ دادن به آن سوالات ، که تعیین کننده ی سرنوشت شخص می باشد ، کاملاً در اختیار امتحان دهنده است. پس اینکه ما از راه خواب یا هر راه دیگری از وقوع برخی حوادث آینده خبردار شویم منافاتی با حاکمیّت ما بر سرنوشت ابدی خودمان نخواهد داشت ؛ همانگونه که لو رفتن برخی سوالات امتحانی مدرسه ای ، اختیار ما را در پاسخگویی به آن سوالات سلب نمی کند. در چنین مواردی هم تا ما به آن سوال پاسخ مناسب ندهیم نمره ای نخواهیم گرفت ؛ همینطور اطلاع ما از حوادث آینده ـ که می تواند یکی از سوالات امتحانی ما از جانب خدا باشد ـ نحوه ی پاسخگویی ما به آن سوال را تعیین نمی کند. فراتر از این مطلب ، خود همین اطّلاع از برخی وقایع آینده نیز می تواند امتحانی از سوی خداوند متعال باشد ؛ کما اینکه یک معلّم هم ممکن است ، بنا به مصالحی ، برخی از سوالات امتحانی را از قبل ، اعلام نماید ؛ امّا این اعلام او بدان معنا نیست که همه ی دانش آموزان خواهند توانست پاسخ مناسب آن سوال را بنویسند ؛ چون چه بسا برخی افراد ، در عین اطّلاع قبلی از صورت مساله باز دنبال یادگیری پاسخ آن نروند ، یا در عین اینکه پاسخ را می دانند به دلائلی آن را در ورقه امتحانی ننویسند. پس اطّلاع قبلی از حوادث آینده ، نه اختیار کسی را در نحوه ی برخورد با آن حادثه سلب می کند ، نه سرنوشت ابدی آن شخص را تعیین می کند.

پرسمان دانشجویی