ملاقات در برزخ و آخرت | کتابخانه مجازی الفبا

آيا امكان ارتباط كساني كه در دنيا عضو يك خانواده بوده اند در برزخ و آخرت وجود دارد؟

در قرآن كريم آمده: «كساني كه ايمان آوردند و فرزندان شان به پيروي از آنها ايمان اختيار كردند ما فرزندانشان را در بهشت به آنها ملحق مي كنيم، بي آنكه از عمل آنها چيزي بكاهيم». (سوره طور، آيه 21) اين نعمت بزرگي است كه انسان، فرزندان با ايمان و مورد علاقه اش را در بهشت در كنار خود ببيند و از انس با آنها لذت برد. در روايت ابن عباس از پيامبر گرامي (ص) نقل شده است: «هنگامي كه انسان وارد بهشت مي شود سراغ پدر و مادر و همسر و فرزندانش را مي گيرد، به او مي گويند: آنها به درجه و مقام و عمل تو نرسيده اند، عرض مي كند پروردگارا! من براي خودم و آنها عمل كردم، در اين جا دستور داده مي شود كه آنها را به او ملحق كنيد». در هر صورت اين احترامي است كه خداوند براي پدران صالح قائل مي شود كه اگر افراد او از نظر عمل كوتاهي و تقصيري داشته باشند مي بخشد و ترفيع مقام مي دهد و به درجه آنها مي رساند. و اين موهبت براي افراداي است كه در مسير پدران گام بر مي دارند در ايمان از انها پيروي مي كنند و از نظر مكتبي به آنها ملحق مي شوند. (تفسير نمونه، ج 22، ص 428 تا 430) در مورد همسران بهشتي و اين كه آيا از جنس حور العين هستند يا همسران با ايماني كه در دنيا داشتند نيز به عنوان همسران بهشتي همراه دارند. از آيات قرآن استفاده مي شود كه هر دو مورد است. در آياتي از قرآن اين چنين آمده: «آنها و همسران شان در سايه هاي لذت بخش، برتخت ها، درخلوتگاه ها تكيه كرده اند». (سوره يس، آيه 56) در آيه ديگر آمده: «از سوي خداوند خطاب مي شود وارد بهشت شويد شما و همسران تان». (سوره زخرف، آيه 70) روشن است بودن در كنار همسران با ايمان و مهربان هم براي مرد لذت بخش است و هم براي زنان شان كه اگر در اندوه دنيا شريك بودند در شادي آخرت نيز شريك باشند. تفسير نمونه، ج 18، ص 417؛ ج 19، ص 316 ارواح مومنان با خانواده ها به واسطه علاقه اي كه بين ارواح مومنان و بازماندگان شان وجود دارد آنها به ديدن اهل و عيال خود مي آيند و با آنان ملاقات مي كنند؛ روح مومن با همان صورتي كه مصور شده به دنيا نزول نموده. اقوام و ارحام و اهل بيت و افرادي را كه به آنها علاقمند است ملاقات كرده و از حالات و سرگذشت آنان اطلاع مي يابد.
حفص بن بختري از امام صادق عليه السلام روايت مي كند كه فرمود: «مومن، اهل خود را مي بيند و آن چه را كه موجب محبت او است مشاهده مي نمايد، ليكن چيزهائي كه موجب كراهت او مي گردد از نظر او پوشيده مي شود». نيز فرمود: بعضي از مومنان در هر هفته يك بار، روز جمعه به زيارت و ملاقات اهل خود مي آيند، بعضي ديگر بر حسب مقدار عمل خود مي توانند آنان را ملاقات و زيارت كنند. (بحار، ج 6، ص 256) ابو بصير نيز از آن حضرت نقل مي كند: هيچ روح مومني نيست مگر آن كه در هنگام ظهر به ديدار اهل خود مي رود، اگر ديد اهلش به اعمال نيك مشغول است، حمد و سپاس خداي را بر اين نعمت به جاي مي آورد. (بحار، ج 6، ص 256) در حديث ديگري آمده است: اسحق بن عمار از موسي بن جعفر درباره ارواح گذشتگان سوال مي كند: آيا آن ها اهل خود را ملاقات و ديدار مي كنند؟ فرمود: آري، گفتم: در چه زمان؟ فرمود: در هر جمعه و در هر ماه و در هر سال يك بار بر حسب مقام و منزلت مومن. گفتم: به چه صورتي آن ها براي ديدار اهل خود مي روند، فرمود: به صورت پرنده لطيفي كه خود را به ديوارها مي زنند و از اهل خود آگاه مي شوند پس اگر آن ها را در خير و خوبي مشاهده كنند خوشحال مي شوند، و اگر در حال بد و حاجت مندي و اندوه بنگرند غم تاك و ناراحت مي گردند. (بحار، ج 6، ص 256) عبدالرحيم قيصر مي گويد: به آن حضرت عرض كردم: آيا مومن اهل خود را ديدار و زيارت مي كند، فرمود. بلي، از پروردگارش اذن مي طلبد. خداوند هم به او اذن مي دهد و دو فرشته نيز همراه او گسيل مي نمايد، آن ها به سراغ اهل او به صورت بعضي از پرندگان آمده و بر خانه او قرار مي گيرند،‌ به طوري كه آن مومن كلام اهلش را مي شنود و به آنها نگاه مي كند. البته در اين جا كه حضرت فرمود: روح مومن به صورت پرنده اي بر ديوارها مي نشيند، مراد اين نيست كه واقعا روح به صورت مرغي در مي آيد، (ممكن است انسان بعضي اوقات مرغي را كه بر روي ديوار خانه خود مي بيند واقعا فكر كند كه روح مرده او باشد؟!) بلكه حضرت مي خواهد بفرمايد: همان طور كه مرغ ها بر روي ديوار هاي شما مي نشينند و به آساني رفت و آمد روح مومن هم از خانه خود سركشي مي كند و از اهل و عيال خود و احوال آن ها اطلاع پيدا مي كند.

پرسمان دانشجویی