حشر حيوانات و كودكان | کتابخانه مجازی الفبا

عاقبت افراد ديوانه يا کودکان پس از مرگ چگونه است؟ آيا حيوانات هم پس از مرگ دوباره در قيامت زنده خواهند شد؟

خداوند رحمان و رحيم است و بهشت از يك سو به عمل انسان، و از ديگر سو به عطا و عنايت پروردگار بستگى دارد و اگرعطاى او نبود عمل هيچ كس بر او سود نمى‏بخشيد.البته درجات بهشت با يكديگر برابر نيست و مرتبه كسانى كه‏ با عمرى مجاهدت به آن واصل شده‏اند با كودكان يكسان نيست‏.
اما راجع به کودکانی که والدين ايشان مسلمان باشند روايات دلالت بر اين می کند که ايشان از جهت اعتقادی ملحق به والدين می شود وحکم مسلمان بر او جاری می شود ، وچون هنوز مکلّف نشده،واز او گناهی سر نزده واز دنيا رفته وارد بهشت، خواهند شد. راجع به اطفال کفار ومشرکين در کتاب توحيد ص : 391 چنين آمده:
سألت رسول الله صلّی الله عليه وآله فقلت: أخبرني أيعذب الله عز و جل خلقا بلاحجة؟ فقال:« معاذ الله، قلت: فأولاد المشركين في الجنة أم في النار؟ فقال: الله تبارك و تعالى أولى بهم إنه إذا كان يوم القيامة و جمع الله عز و جل الخلائق لفصل القضاء يأتي بأولاد المشركين، فيقول لهم عبيدي و إمائي من ربكم؟ و ما دينكم ؟و ما أعمالكم؟ قال: فيقولون اللهم ربنا...»
خلاصة ترجمه چنين است : از رسول خدا سؤال می شود ؛ آيا خدا وند کسی را در روز قيامت بدون دليل عذاب می کند؟ حضرت می فرمايند: خير، سؤال می شود اولاد مشرکين در قيامت به کجا می روند؟ حضرت می فرمايند:خداوند به اعمال ايشان داناتر است ؛ولکن برای آنکه حجت بر ايشان هم تمام شود، از اين افراد نيز آزمايشات وامتحاناتی می گيرد وکسانی که در اين امتحانات پيروز شوند وارد بهشت می شوند.
واما راجع به حيوانات:
بر اساس آنچه از آيات قرآنى استنتاج مى‏شود حيوانات نيز مانند همه موجودات و همه ذرّات وجود، به سوى معاد در حركت بوده و همگام با همه نظام وجود و به عنوان قطعه‏اى از نظام هستى، در سير و حركت‏اند و حركت و سير آنها هم به آن جايى كه همه حركت‏ها منتهى خواهد شد، منتهى مى‏گردد. حيوانات هم مانند هر موجود ديگرى، داراى جهاز خاص وجودى بوده و داراى مسيرها و طريق‏هاى مختلف و متنوع و در عين حال حساب شده و منظم مى‏باشند.
و آنها نيز مانند هر موجود ديگرى، طبق راه و مسيرى كه در پيش دارند ودر پيش مى‏گيرند؛ به نقطه‏اى كه همه وجود به سوى آن در حركت است يعنى به سوى مبدأ متعال و روز معاد و قيامت در حركت‏اند و در آن روز، به نتيجه حركت خود و مسير و راهى كه در پيش دارند، خواهند رسيد. در قرآن كريم بعضى از آيات وجود دارد كه با صراحت به سير و حركت حيوانات و همه جنبنده‏ها و پرنده‏ها به سوى معاد و قيامت اشاره مى‏كند:
«وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْ‏ءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ »الانعام (6)، آيه 38.
«نيست هيچ جنبنده‏اى در زمين و نيست هيچ پرنده‏اى كه با دو بال خود پرواز مى‏كند، مگر اينكه همه آنها مانند شما انسان‏ها، امت‏ها، هستند و ما در كتاب تكوين، چيزى را بى‏حساب به وجود نياورده‏ايم. و سپس همه اين جنبنده‏ها و پرنده‏ها، به سوى پروردگارشان محشور مى‏شوند».
اين آيه با صراحت كامل، همه جنبنده‏ها و پرنده‏ها را - كه شامل تمامى اصناف، انواع و طبقات حيوانات مى‏گردد - داراى اجتماعات و مقررات و نظم خاص حاكم در اجتماعات آنها و نيز شعور و اراده و همچنين حركت و سير به سوى معاد و به سوى مبدأ متعال مى‏داند و با وجود صراحت خاص اين آيه در حشر همه حيوانات؛( كه از جملة «ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ» بر مى‏آيد ) هيچ گونه شبهه و ترديدى، در اصل حركت حيوان به سوى معاد باقى نمى‏ماند. قرآن همچنين مى‏فرمايد:
«وَ اِذا الوُحُوشُ حُشِرَت» تكوير (81)، آيه 5.
گرچه اين آيه دلالت خاصى دارد و دلالت بر حشر وحوش مى‏كند؛ اما براى متدبر اين حقيقت را مى‏رساند كه غير وحوش نيز محشور خواهند بود.
بنابراين وقتى مى‏گوييم همه موجودات، بدون استثنا - به مقتضاى آيات قرآنى - به سوى مبدأ متعال و به سوى معاد، برگشت نموده و حركت مى‏كنند و به مبدأ متعال مى‏رسند و نتيجه حركت خود را مى‏بينند؛ نبايد از اين جملات معناى ناصحيح برداشت نمود و چنين فكر كرد كه در روز قيامت، رسيدن موجودات به مبدأ متعال به يك معنى بوده و رسيدن موجودات به او معناى واحدى دارد؛ بلكه بايد توجه داشت كه رسيدن به مبدأ متعال در خصوص هر موجودى، به معناى خاصى است؛ مثلا رسيدن انسان به مبدأ متعال، با رسيدن موجودات ديگر به او فرق دارد. همچنين رسيدن هر موجودى، غير از رسيدن موجود ديگر است و نيز نتيجه حركت و راه و روش هر كدام از موجودات كه در معاد ظاهر مى‏گردد - نتيجه مخصوصى بوده و غير از نتيجه حركت و راه و روش موجود ديگرى است.بنابر اين:
در حيوانات نيز نوعى اختيار در سطح نازل وجود دارد؛ علاوه بر اين كه در ديدگاه قرآن، همه موجودات هستى، داراى شعوراند. بنابراين در صورتى كه حيوانات نيز در قيامت محشور شوند، به جهت اجراى عدالت در مورد آنها است؛ چون نظام هستى، بر پايه عدل است و بايد عدل كامل در همه موارد تحقق يابد. از سوى ديگر ممكن است حيوانات، مورد ستم انسان‏ها قرار گرفته باشند كه در اين صورت، به عنوان مدعى در آن صحنه حاضر خواهند شد. براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1- تفسير نمونه، ج 5، ص 220 2- ترجمه الميزان، ج 7، ص 102
اگر گفته شود: همه موجودات، به سوى نقطه‏اى كه «معاد» ناميده مى‏شود حركت مى‏كنند و همه در آن روز، نتايج حركت‏ها را خواهند يافت و همه به مبدأ متعال خواهند رسيد، آيا اين چنين خواهيد فهميد كه نتيجه‏ها يكى بوده و همه، به يك نحو به معناى واحد به او خواهند رسيد؟!
خيلى‏ها هستند كه متأسفانه وقتى چنين مى‏شنوند، آن چنان فكر مى‏كنند و سپس با تعجب مى‏پرسند: آيا همه موجودات، مانند انسان به او مى‏رسند و همه موجودات مانند انسان، نتيجه و جزاى اعمال‏شان را مى‏بينند و به بهشت و جهنم مى‏روند؟ براى اطلاعات بيشتر ر.ك: شجاعى، محمد، معاد يا بازگشت به سوى خدا، ج 1، ص 53 - 69

پرسمان دانشجویی