حكومت امامان(ع) | کتابخانه مجازی الفبا

مي توان گفت امام در مقام امامت به اعتبار ماهيت (چه تشريعي يا غير تشريعي ) ممکن است به حكومت نرسد يا بنابر مصلحتي حكومت را به ديگري تفويض كند، چنانكه انبياء بني اسرائيل به درخواست حضرت ابراهيم(ع) مقام امامت داشتند ولي گاهي امارت را به ديگري مي سپردند. شاهد ما اين آيه كريمه است: « الم تر الي الملا من بني اسرائيل من بعد موسي اذ قالوا لنبي لهم ابعث لنا ملكا». گروهي از بني اسرائيل پس از موسي از پيامبر زمان خود درخواست نمودند كه پادشاهي براي ايشان ارسال دارد. در آيه بعد مي فرمايد: « قال لهم نبيهم ان الله قد بعث لكم طالوت ملكا» يعني پيامبر ايشان به آنها گفت: خداوند! طالوت را به پادشاهي شما فرستاد. بنابر اين پيامبر مزبور هر چند عهده دار مقام امامت بود ولي پادشاهي و حكومت را به ديگري سپرده بود. نتيجه اينكه امامت حضرت علي (ع) هيچ ربطي به امارت ايشان ندارد. از شما مي خواهم لطفا راهنماييم کند.

يک .امکان اين که امام عملا در خارج موفق به تشکيل حکومت نشود و يا در مواردي حکومت را به ديگري واگذار نمايد وجود دارد اما اين به منزله تفکيک امامت از سياست و حکومت نيست .
دو. در سؤال آمده :« چنانکه پيامبران بنی اسرائيل به درخواست حضرت ابراهيم دارای مقام امامت بودند».
جواب:
اوّلا: کلام فوق صحيح نيست، اين کلام نتيجة استدلالات ناصحيحی مبتني بر دو پيش فرض نادرست است:
استدلال اول:
1- حضرت ابراهيم از خداوند درخواست کرده که ذرّيّة او را« امام» قرار دهد.(صغری)
2- دعای حضرت ابراهيم يقينا مستجاب است( کبری)
3- پيامبران بنی اسرائيل( که از ذرّيّة او هستند) همه «امام » شدند(نتيجه)
منع کبري : چه دليلی داريم که همة دعاهای ابراهيم مستجاب است؟ اثبات اين مدّعا دليل می خوا هد ، دليل عقلی يا نقلی. ودر اينجا هيچکدام موجود نيست ؛ چون اوّلا: امکا ن عدم استجابت همة دعاهای او عقلا وجود دارد ، وثانيا : دليل نقلی براثبات اين مدّعا موجود نيست.وچنين نيست که هردعايی از پيامبری مستجاب باشد ؛ شاهد آن رد دعا در مورد ظالمان است و نمونة ديگر آن را می توان در دعا و در خواستی که حضرت نوح برای فرزندش از خدا نمود و رد شدن اين درخواست از جانب خدا مثال زد.(هود آيه46)
استدلال دوم:
1-حضرت ابراهيم از خداوند درخواست کرده که ذرّيّة او را« امام» قرار دهد.(صغری)
2- اين« درخواست» همة فرزندان او حتّی پيامبران بنی اسرائيل را نيز شامل می شود(کبری)
3-پيامبران بنی اسرائيل( که از ذرّيّة او هستند) همه مشمول دعاي مستجاب ابراهيم و «امام » شدند(نتيجه)
آنچه در قرآن آمده دعاي ابراهيم بدون تعيين گستره شمول آن و با اصطلاح منطقي به نحو قضيه مهمله است که در قوه جزئيت مي باشد.
سه. در سؤال آمده است :
.« بنابر اين پيامبر مزبور هر چند عهده دار مقام امامت بود ولي پادشاهي و حكومت را به ديگري سپرده بود.»
جواب :
1. باتوجه به آنچه گذشت روشن می شود که ادعای امام بودن پيامبر فوق ثابت نيست و دليلی ندارد.
2.پيرامون نتيجه ای که گرفته شده، دو مطلب بيان می شود:
1- معنای امامت خوب تبيين نشده است ؛ امامت دارای ابعادی است ؛ ( ولايت در سياست وياامارت، ولايت در تبيين وتفسير معصومانه دين، ولايت در قضاء و ولايت باطنی يا بُعد عِرفانی امامت) امارت‌يکی از ابعاد امامت است ، واشکالی ندارد که امام عليه السلام امارت را ويا امارت منطقه ای را به فردی واگذار کند ، چنانکه حضرت علی عليه السلام مالک اشتر را به امارت مصرمنصوب می کند ،شخص والی، از طرف امام، اين مسؤوليت را پذيرفته است،وبايد ولايت امام را پذيرفته باشد.
2- امامت و ولايت حضرت علی عليه السلام از جانب خدا وتوسط رسول الله صلی الله عليه وآله به او داده شد ،و در نصوص مربوطه فقط لفظ امامت نيامده بلکه تعبير ولايت ، خلافت ، امارت ، هادي بودن و...آمده است به گونه اي که جاي ترديدي بر بعد سياسي امامت باقي نمي گذارد.

پرسمان دانشجویی