اختيار شيطان | کتابخانه مجازی الفبا

مگر انتخاب مخصوص انسان نيست پس چرا شيطان قدرت انتخاب داشت و هنگامی که خدا به او گفت بر انسان سجده کن سجده نکرد؟

در اين زمينه به نكات زير توجه نماييد :
اولا: اختيار و حق انتخاب مخصوص انسان نيست و جنيان هم داراي اختيار و حق انتخاب هستند.
ثانيا: شيطان موجودي مختار بود برخلاف فرشتگان که در اطاعت کردن از فرامين الهي اختياري ندارد، آنان وجودشان سراسر اطاعت است و غير از آن در وجودشان نيست، اما شيطان همان طور که قرآن بدان اشاره مي کند در اثر عبادتهاي فراوان توانسته بود در خيل فرشتگان وارد شود، آنجا که مي فرمايد: « و کان من الجن» که شيطان از گروه جنيان بود.
نكته ديگر اين است كه اساسا خداوند شيطان را براى وسوسه انسان نيافريده است بلكه شيطان از جنس جن مي‏باشد و مانند انسان موجودي مختار است و هر موجود مختاري مي‏تواند راه‏هاي خوب و بدي برگزيند و نتيجه آن را نيز دريافت كند. خداوند جن و انسان را اساسا براى عبادت و رسيدن به كمال آفريده و آن دو را به راه سعادت هدايت فرموده است. ليكن برخي از انسان‏ها و جني‏ها راه هدايت را پذيرفته و برخى آن را رها ساخته و خود و ديگران را به بدي‏ها دعوت مي‏كنند. شيطان نيز يكي از همين‏ها است و در قرآن مجيد هر انسان يا جن بدكار و دعوت كننده به بدي‏ها را شيطان ناميده است و يكى از اين شياطين همان «ابليس» است كه با اختيار خود از سجده بر آدم سر برتافت و راه انحراف و دعوت به انحراف را پيش گرفت.
بنابراين بايد توجه داشت كه موجود مختار يعني موجودي که توان گزينش يکي از ميان دو چيز را دارد و اين توان و اختيار آن گاه حاصل مي گردد که در وجود او زمينه گرايش به هر دو طرف فراهم باشد، مثلا: همانند بيماري که در طرفي دارويي تلخ وجود دارد و در طرفي ديگر غذايي لذيذ و مضر براي بيماري وي که در چنين حالتي در او زمينه گرايش و تمايل به هر دو طرف است اما او با اختيار و اراده و آگاهي خويش يکي را برمي گزيند.
حال با اين مقدمات بايد گفت که شيطان از طرفي مختار بود و گرايش يه خوبي و بدي در او هست و از سويي نيز همچون فرشتگان سرشار از خوبي ها نبود و لذا چون خلقت آدم را ديد که از چه چيز متعفن و بدبويي آفريده شد و پس از آن قرار شد بر او سجده کند، شرارت دروني است او را وادار کند تا دست به قياسي باطل بزند. بدين گونه که او از خاک متعفن است و من از آتش، نور هستم، چگونه ممکن است من در مقابل او سجده کنم؟
و چون شيطان چنين کرد و گمان کرد با اين کار فقط در مقابل آدم تن به سجده نداده است مورد غضب الهي قرار گرفت چرا که او در واقع از فرمان خداوند سرتافته بود و اين کار او را از درگاه الهي بيرون راند اما به خاطر عبادتهايش خداوند در مقابل خواست مهلت به او، او را تا قيامت مهلت داد.

پرسمان دانشجویی