ديدگاه شيعه درباره‏ ى قرآن | کتابخانه مجازی الفبا

ديدگاه شيعه درباره‏ ى قرآن چيست؟

شيعه اماميه در طول تاريخ با شيوه‏ها و روش‏هاى گوناگون در صدد گسترش معارف قرآنى برآمده و از اين رهگذر، گستره‏ى ادبيات و علوم قرآنى را پربرگ و بار ساخته است. همچنين سعى كرده طبق شرايط زمانى هرگاه قرآن مورد هجوم بيگانگان و اهل كتاب قرار گرفته، از آن دفاع كند، ولى متأسفانه برخى از دشمنان مدت‏هاست كه شيعه را به اعتقاد به تحريف قرآن متهم مى‏كنند؛ با اين قرينه كه چند نفر معدود و انگشت‏شمار، روايات تحريف را نقل كرده‏اند. اينان ديدگاه‏ها و اقوال و كلمات اكثريت قريب به اتفاق علماى شيعه را نمى‏بينند و از طرف ديگر از احاديث «تحريف» در كتاب‏هاى خود چشم مى‏پوشند. و در حقيقت اين اتهام بيشتر متوجه برخى علما و كتاب‏هاى اهل سنت است تا آنجا كه از خليفه دوم نقل كرده‏اند كه قرآن 000/027/1 حرف داشته؛ يعنى، بيش از سه برابر آيات موجود و يا از خليفه دوم نقل شده كه در قرآن آيه رجم بوده كه حذف شده است ر.ك: بخارى، صحيح، ج 8، صص 208 - 211، باب رجم الحبلى؛ الاتقان، ج 1، ص 198..
آرى، در كتاب‏هاى حديثى و تفسيرى، رواياتى در باب قرآن وارد شده كه برخى، آنها را دليل بر تحريف قرآن دانسته‏اند، ولى بايد توجه داشت كه؛
اولاً، اكثر روايات از طريق افراد و كتاب‏هايى نقل شده كه از وثاقت و اعتبار لازم برخوردار نيستند مانند كتاب قراءات احمد بن محمد سيارى (متوفى 286ه ) كه علماى رجال او را تضعيف كرده و مذهب او را فاسد دانسته‏اند. رجال نجاشى، ج 1، ص 211. يا كتاب على‏بن احمد كوفى (متوفى 353ه ) كه علماى رجال درباره‏ى او گفته‏اند: «در پايان عمر راه غلو را پيش گرفته است». همان، ج‏1، ص‏96.

ثانياً، بخش ديگرى از روايات كه بر تحريف حمل شده جنبه تفسيرى دارد، به اين معنا كه در روايت مفاد كلى آن بر مصداق اتم و اكمل تطبيق شده يا بر يكى از مصاديقش؛ برخى گمان كرده‏اند اين تفسير و تطبيق جزء قرآن بوده و از آن حذف شده است. مثلاً در سوره‏ى حمد آيه «اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِيمَ»، به صراط پيامبر(صلى‏الله‏عليه) و خاندان او؛ يا به صراط على(عليه‏السلام) تفسير شده است و روشن است كه چنين تفسيرى از باب تطبيق كلى بر فرد اتم و اكمل آن است. مجمع البيان، ج 1، ص 28.
امام خمينى(ره) رواياتى را كه احتمال تحريف از آنها به‏دست مى‏آيد، سه قسم كرده‏اند:
الف. روايات ضعيفى كه نمى‏توان به آنها استدلال نمود.
ب. روايات جعلى كه شواهدى بر ساختگى بودن آنها وجود دارد.
ج. روايات صحيح كه دقت در آنها روشن مى‏سازد كه مقصود از تحريف در قرآن، تحريف معنوى است نه لفظى. تهذيب الاصول، ج 2، ص 94.
ثالثاً، كسى كه قصد دارد درباره‏ى يك مذهب قضاوت كند بايد عقايد آن مذهب را از علماى آن، اعم از متكلمين، فقها و مفسرين بيابد نه اين‏كه تنها به برخى از كتب حديثى آن مذهب مراجعه كند؛ آن‏گاه با يافتن برخى از احاديث، مفاد آن را به عنوان عقيده، به پيروان آن نسبت دهد؛ در مورد تحريف قرآن نيز چنين بايد كرد.
اين همه مفسران شيعه كه در طول تاريخ صدها تفسير بر قرآن نوشته‏اند، آيا آنان جز بر همين قرآنِ موجود تفسير نگاشته‏اند؟ و آيا قائل به تحريف قرآنند؟ و فقهاى شيعه كه در ابواب گوناگون فقهى خود به قرآن استناد مى‏كنند، آيا فتواى آنها برخلاف اين قرآن است؟ و آيا قائل به تحريف قرآنند؟ و متكلمان شيعه كه در اثبات عقائد حقه شيعه همواره به آيات همين قرآن تمسك كرده‏اند، همگى اعتراف به عدم تحريف قرآن دارند.
اين حقيقت را برخى از محققان اهل سنت دريافته و دامن مذهب شيعه را از اتهام اعتقاد به تحريف منزه دانسته‏اند.
چنان‏كه شيخ رحمت‏الله هندى مؤلف كتاب ارزشمند و معروف «اظهارالحق» گفته است: «قرآن كريم از نظر اكثر علماى شيعه اماميه از هرگونه تغيير و تبديل محفوظ مانده است و قول كسانى را كه قايل به تحريفِ به كاهش در قرآن مى‏باشند، مردود مى‏دانند». الفصول المهمة، ص 175.
بنابراين گروهى از علماى وهابى كه بر نسبت دادن اعتقاد به تحريف قرآن به شيعه اصرار ورزيده و ديدگان خود را بر آن همه اقوال صريح در نفى تحريف قرآن فرومى‏بندند، از جاده‏ى انصاف خارج شده و راه عناد و لجاج را مى‏پيمايند.

پرسمان دانشجویی