فرق بين جن و شيطان | کتابخانه مجازی الفبا

فرق بين جن و شيطان چيست؟

برادر گرامی! لازم است ابتدا قدري راجع به ماهيّت جن مطالبي را ذكر كنيم، آن گاه دربارۀ ارتباط مفهوم جن و شيطان توضيح بدهيم.
جن در اصل معنا، گويا مفهوم پوشيدگي دارد و به همين مناسبت كه از چشم انسان پوشبده است، گاهي "جان" هم ناميده مي‏شود.
در قرآن دربارۀ اين موجود بحث‏هاي ذيل مطرح شده است:
1- ماده خلقت اينان آتش است.
اما آيا منظور همين آتشي است كه در اثر تركيب اجسام قابل احتراق با اكسيژن به وجود مي‏آيد يا چيزي شبيه آن است؟
آيه "والجان خلقناه من قبل من نار السموم؛(1) جن را از پيش از آتش زهرآگين آفريديم". دلالت دارد بر اين كه "جن" از آتش آفريده شده است.
2- از آيه فوق استفاده مي‏شود كه خلقت جن، پيش از انسان بوده است.
3- تعدادي از جن، انسان هايي را تابع خويش مي‏كنند: "اي گروه جن! غلبه كرديد بر آدميان".(2)
4- جن مانند انسان مكلّف است. موجودي است مختار و انتخابگر و بر سر دو راهي قرار مي‏گيرد و بايد يكي را انتخاب كند. اگر حق را پذيرفت، به پاداش نيك مي‏رسد و اگر باطل را به عذاب: "ما جن و انس را نيافريديم مگر براي آنكه (خدا را) عبادت كنند".(3) اين آيه دلالت دارد بر اين كه جن و انس در تكليف به عبادت، شريك هستند.
5- بر جن نيز پيامبراني مبعوث بوده و پيام الهي را به آنان رسانده‏اند:
"اي گروه جن و آدم! آيا پيامبراني از ميان شما برنخواسته‏اند كه آيات مرا بر شما حكايت نمايند؟!".(4)
6- جن دو دسته‏اند؛ خوب و بد: "و اين كه از ما گروهي شايستگانند و گروهي جز آن. ما دسته‏هاي گوناگونيم".(5)
نيز: در اين كه برخي از ما مسلمان و برخي قاسط هستند، پس آنآنكه مسلمانند، رستگاري را پي جستند و اما قاسط ها هيزم دوزخند".(6)از اين دو آيه معلوم مي‏گردد كه اينان هم مكلّفند، هم اگر كساني از ايشان كافر شوند، به عذاب دوزخي كه انسان‏ها دچار مي‏شوند، گرفتار مي‏گردند.
ارتباط جن و شيطان:
شيطان در معناي اصلي گويا مفهوم وصفي دارد، يعني شرير. در قرآن، شيطان به همين معنا به كار رفته، جز اين كه گاهي در مورد ابليس و گاه با معناي عام در مورد هر موجود شريري كه شرارت در او ملكه راسخ گرديده است.
در قرآن تصريح شده كه ممكن است شيطان از جن يا از انس باشد: "و چنين قرار داديم براي هر پيامبري دشمني از شيطان‏هاي بشري يا جن".(7)
شياطين دسته‏اي ويژه از جن يا انس هستند كه كارشان شرارت است. ميان شياطين فرد ممتازي وجود دارد كه در شيطنت مقام عالي دارد و او ابليس است. در مورد ابليس در قرآن مباحث زيادي وجود دارد، كه در يكي از آيات به جن بودن او تصريح شده است.(8)
بنابراين رفتارهاي شياطين انس مانند رفتارهاي انسان‏ها است و اعمال شياطين جن مانند اعمال طائفه جن مي‏باشد و ابليس (شيطان بزرگ) از جنيان است.
پي نوشت‏ها:
1. حجر (15) آيه 27.
2. انعام (6) آيه 128.
3. ذاريات (51) آيه 56.
4. انعام، آيۀ 130.
5. جن (72) آيه 11.
6. همان، آيۀ 14 - 15.
7. انعام (6) آيه 112.
8. كهف ( ) آيه 50.
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي

پرسمان دانشجویی