ضرورت فرجام انديشي | کتابخانه مجازی الفبا

«فرجام انديشى» چه ضرورتى دارد؟

انسان به عنوان موجودى از موجودات هستى، به طور دائم در حال حركت و تكاپو است و رو به مقصد دارد ؛ چرا كه در هر كارى يك «براى» دارد . چرا درس مى‏خوانى؟ براى اينكه دانا و توانا بشوم ؛ چرا كار مى‏كنى؟ براى اينكه تحصيل در آمد و معيشت كنم ؛ چرا تحصيل معيشت مى‏كنى؟ براى آنكه غذا تهيه كنم و همين‏طور در مقابل هر «چرا»، يك «براى» وجود دارد .<BR>همين «براى»ها است كه كار انسان را معنادار مى‏كند و اگر كارى كه انجام مى‏دهد، در مقابل «چرا»، «براى» نداشته باشد، آن كار لغو، عبث و بيهوده تلقى مى‏گردد . بزرگان حكمت، اثبات كرده‏اند: هيچ‏گاه از انسان، كارى كه فاقد هرگونه غرض و هدف باشد، صادر نمى‏شود ؛ بلكه عبث‏ها نسبى است براى مثال فعلى كه از يك شوق و ادراك خيالى است، به تناسب خودش عبث نخواهد بود ؛ ولى با توجه به اينكه هدف عقلانى ندارد، آن را عبث مى‏خوانيم .<BR>از طرفى انسان به طور فطرى كمال جو است ؛ يعنى، مى‏خواهد سعه وجودى بيشترى بيابد و علم، قدرت، اراده و حياتش نامحدود و مطلق باشد . او طالب و خواستار و جوياى كمال مطلق است ؛ به صورتى كه اگر قدرت مطلق جهان باشد و عالم را در اختيار داشته باشد و به او بگويند جهان ديگرى هم هست، به طور فطرى مايل است آن جهان را هم در اختيار داشته باشد يا مثلاً هر اندازه دانشمند باشد و گفته شود علوم ديگرى هم هست، به طور فطرى مايل است آن علوم را هم بياموزد . در حقيقت انسان به هيچ حدى از كمال قانع نيست و هرچه داشته باشد، بيش از آن مى‏خواهد و اين امرى روشن و غيرقابل ترديد است .<BR>اگر به تمام دوره‏هاى زندگانى بشر توجه كنيم و تاريخ را ورق بزنيم، اين كمال‏جويى، كمال‏طلبى، كمال خواهى و عشق به كمال مطلق را خواهيم يافت . كمتر دين و مذهبى را در جهان مى‏توان يافت كه در اين باره سخن نگفته باشد ؛ هرچند در تحليل، تعلّق و تشخيص كمال و راه رسيدن به آن اختلاف نظر هست ؛ ولى همه در اين اصل متفق‏اند كه: «آدمى به طور فطرى كمال جو است» .<BR>با توجه به اين دو اصل ؛ يعنى، «حركت و تحول دائمى انسان» و «كمال‏جويى فطرى او» - كه پيشينه‏اى به اندازه حيات بشرى دارند اذعان خواهيم كرد كه فرجام‏انديشى، غايت نگرى، دور انديشى و تفكّر در مقصود نهايى، يكى از دغدغه‏هاى پايا و ديرپاى آدمى بوده، هست و خواهد بود .<BR>مگر مى‏شود انسان در سيطره اين دو مسئله، خود را بيابد و عاقبت‏انديش نباشد؟ آيا مى‏توان گفت: آدمى در طول زندگى خود، هيچ‏گاه به هدف يا مقصود خود نينديشيده و نمى‏انديشد؟ كمترين توجّه و دقّت به زندگى روزمره خود كه نمايانگر كوشش و سعى او بر دستيابى به هدف و هدف‏هايى است - ولو آن مقصود مطلوب نهايى نباشد نشانگر آخرانديشى او است .<BR>كدام انسان را مى‏توان يافت كه در فعاليت‏هاى روزمره، ساليانه و در طول عمر خود، بدون هدف و مقصود بوده است؟!<BR>حتى انسانى كه عملكرد ناپسند، ناخوشايند و غيرعقلانى دارد، براى اعمال خود توجيه ارائه و براى مقاصد خود دليل ارائه مى‏كند . احساس مسئوليت در برابر حركت جهان هستى و كمال‏جويى، انسان را وادار مى‏سازد كه فرجام‏انديش و عاقبت‏نگر باشد و اين خود يكى از افتخارات بزرگ و از نشانه‏هاى اشرف بودن انسان، بر موجودات ديگر است .

پرسمان دانشجویی