خوابيدن ملائكه | کتابخانه مجازی الفبا

آيا ملائكه خواب و يا استراحت دارنديا خير ؟

از جمله مسائل مهمي كه در مورد اوصاف ملائكه مطرح شده اين است كه آيا فرشتگان هم مي خوابند و در صورت خوابيدن چگونه آيا مثل انسان مي خوابند يا اينكه اصلاً خواب در آنها راه ندارد امير المومنين «عليه السلام» در نهج البلاغه درباره اوصاف ملائكه مي فرمايد:«لايغشاهم نوم العيون ولا سهوا العقول و لافتره الابدان )نه خواب به ديدگان آنها فرشتگان راه مي يابد و نه خطايي در خودشان و نه سستي در وجودشان.
از اين فقره خطبه ثابت مي شود كه فرشتگان ابداً خواب و سستي و سهو در وجودشان راه ندارند زيرا خواب و خستگي و سهو براي بشر است كه اسير ماده و جسم عنصري است و محتاج به تغذيه و لوازم طبيعت حيواني اما فرشتگان عالم قدس از اين اوصاف مبرا و از لوازم قواي مادي حيواني منزهند اين بياني است كه جميع شارحان كلام حضرت علي «عليه السلام» به آن صحه گذاشته اند از طرف ديگر در اخبار آمده است داوود بن عطار گويد : يكي از اصحاب پرسيد مرا خبر بده كه آيا فرشتگان مي خوابند ؟گفتم نمي دانم گفت خداوند عزو جل مي فرمايد« يسبحون اليل و النهار لا يفترون» شب و روز خدا را تسبيح مي گويند و دچار سستي نمي شوند قرار شد من نزد امام صادق رفته و اين مسئله را بپرسم وقتي پرسيدم فرمود هيچ زنده اي نيست جز اين كه مي خوابد و فقط خداست كه خواب ندارد اما ملائكه
مي خوابند گفتم : خداوند مي فرمايد : «يسبحون الليل و النهار لا يفترون »: فرمود نفس هايشان تسبيح است .
از آنچه بيان شد چند چيز روشن شد( و نتيجه سخن )
اولاً فرشتگان موجوداتي سبحاني نيستند و ماده در آنها راه ندارد قطعي است كه مانند انسان خواب ندارند و اين مسئله اي است كه كتاب و سنت و عقل بر آن صحه مي گذارد.
ثانياً مي توان بين سخن مولا علي «عليه السلام» كه فرمود« لا يغشاهم نوم العيون »و حديث امام صادق «عليه السلام» مي خوابند : اما نفسهايشان تسبيح است جمع كرد گفت ممكن است ملائكه را حالت خواب سبك بگيرد و به طوري كه هيچگاه بااين حالت از تسبيح و تقديس حضرت حق غافل نشده و شب و روز به پرستش و عبادت او مشغول باشند .
چنانكه درباره صفات پيامبر آمده كه از خصوصيات آنحضرت اين بود كه چشمانش مي خوابيد ولي قلبش بيدار بود و در انتظار روحي الهي به سر مي برد بين خواب اگر چه براي او پيش آيده هيچگاه او را از مراقبت پروردگارش معطلن
نمي گذارد ولي ديگران را معطل مي كند .
به عبارت ديگر : مراد از خواب فرشتگان چيزي است شبيه اين روايت كه امام علي «عليه السلام» فرمود مردم در خوابند و چون بميرند بيدار شوند لذا خوابشان مانند خواب چشم ها و غفلت نيست بلكه حالتي است كه در مقايسه با آن خداوند سبحان است مانند خواب در مقايسه با بيداري است زيرا كسي كه فاقد چيزي است نسبت به آن در خواب مي باشد .
منابع :
1 - نهج البلاغه فيض الاسلام ،خطبه 1 .
2- قرآن كريم انبياء ( 21) آيه 20 .
3- بحار الانوار علامه مجلسي (ج 59 ص 185).
4- فرشتگان تحقيقي قرآني ،عليرضا رجالي تهراني، ص 70.
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي

پرسمان دانشجویی