ورود همگی به جهنم | کتابخانه مجازی الفبا

در مورد آيۀ شريفۀ سورۀ مباركۀ مريم كه مي‌فرمايد: «شما همگي وارد جهنم مي‌شويد و آنگاه اگر فضل خدا شامل حالتان شود، از آن بيرون مي آييد» كمي بيشتر توضيح دهيد، آيا مقصد همۀ ما جهنم است و آيا همۀ ما حداقل يكبار جهنم را ملاقات خواهيم كرد؟

دو آيۀ مورد نظر شما يكي از آياتی است كه ميان مفسران گفتگوي دامنه‌داري دارد. هر كس به‌گونه‌ای معنا كرده‌است، آن هم براساس اينكه منظور از ورود در جمله «ان منكم الا واردها »چيست؟
اصل آیه این است: « و ان منكم الا واردها كان علي ربك حتماً مقضياً ثمَّ ننجر الذين اتقوا و نذر الظالمين فيها جثيا»؛ «همۀ شما بدون استثناء وارد جهنم مي‌شويد. اين امري است حتمي و فرماني است قطعي از پروردگارتان. پس آنها را كه تقوا پيشه كرده‌اند، از آن رهايي مي بخشيم و ظالمان را در حالي كه از ضعف و به زانو در آمده‌اند در آن رها مي‌كنيم». (1)
الف) بعضي از مفسران معتقدند كه «ورود» در اينجا به معناي «نزديك شدن و اشراف پيدا كردن (اختياري)» است؛ يعني همۀ مردم، خوبان و بدان، بدون استثنا براي حسابرسي يا براي مشاهده سرنوشت نهايي بدكاران به كنار جهنم مي‌آیند. سپس خداوند پرهيزگاران را رهایي مي‌بخشد و ستمگران را در آن رها مي‌كند. اینان برای اين تفسير به آيات زيادي تمسك مي‌كنند، از جمله آیات قصۀ حضرت موسي -عليه السلام- در سورۀ قصص: « ولما ورد ماء مدين»؛ «هنگامي كه موسي كنار آب مدين رسيد». در اينجا «ورود» به معناي حضور مي‌باشد و مي‌گويند رواياتي كه كلمه «ورود» را به معناي دخول آورده‌اند، اين روايات در شرح داستان وارد شده نه در بيان موارد استعمال الفاظ آيه تا بگويیم روايات دلالت دارد بر اينكه ورود به معناي دخول است. (2)
ب) تفسير دوم كه اكثرمفسران آن را انتخاب كرده‌اند، اين است كه «ورود» به معناي دخول مي‌باشد؛ به اين ترتيب، همۀ انسانها بدون استثناء وارد جهنم مي‌شوند، منتهي دوزخ بر نيكان سرد و سالم خواهد بود، همان گونه كه آتش نمرود بر ابراهيم سرد و سالم بود؛ چرا كه آتش با آنها سنخيت ندارد، گویي از آنها دور مي‌شود و فرار مي‌كند و هر جا آنها قرار مي‌گيرند، خاموش مي‌گردد، ولي دوزخيان كه تناسب با آتش دوزخ دارند، همچون مادۀ قابل اشتعالي كه به آتش برسد، فوراً شعله‌ور مي‌شوند. این مفسران به روايات برای اين نوع تفسير تمسك جسته‌اند.
اين گروه، فلسفۀ اين كار را اين طور بيان مي‌كنند: مشاهدۀ دوزخ و عذابهاي آن مقدمه‌اي خواهد بود كه مؤمنان از نعمتهاي خدادادي بهشتي حداكثر لذت را ببرند؛ چرا كه قدر عافيت را كسي داند كه به مصيبتي گرفتار آيد. در اينجا مؤمنين گرفتار مصيبت نمي‌شوند، بلكه تنها صحنۀ مصيبت را مشاهده مي‌كنند و همان طور كه در روايات آمده است، آتش بر آنها سرد وسالم مي‌شود و نور آنها شعلۀ آتش را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد.
اين بود دو تفسيري كه در مورد اين آيه بيان شده است. (3) براي اينكه بدانيد كدام يك به حق و حقيقت نزديك‌تر است، بايد به ادله آنها رجوع كنيد، هر كدام هر كدام را که بهتر بپسنديد آن را انتخاب نمایيد.
منابع:
قرآن مجيد، سورۀ مريم، آيۀ 72-71.
تفسير الميزان، علامه محمد حسين طباطبايي، ترجمۀ سيد محمد باقر موسوي همداني، دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ج 14،ص122، ذيل آيه مربوط.
تفسير نمونه، آيت الله ناصر مكارم شيرازي، چاپ 1361، ج 13 ،ص 117، ذيل آيه مربوط.
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي

پرسمان دانشجویی