اسلام تقليدي | کتابخانه مجازی الفبا

در دين ما اسلام ، پذيرش دين و ايمان آوردن بايد به صورت آگاهانه بوده و نبايد به صورت تقليد صرف باشد اما کودکان ما که تازه به سن تکليف رسيده اند به صرف مسلمان بودن پدر و مادر خود شروع به خواندن نماز و دينداري مي کنند، در اين مورد آيا همان مسأله دين آبا و اجدادي مطرح نمي شود که تقليدي صرف است؟

نخست بايد دانست كه اصل اوليه براي نسل جديد در همه جوامع و در همه اديان، التزام به قوانين گذشته و آئين هاي خانواده و جامعه است مگر اينكه خلاف آن براي فرزندان ثابت شود. ناگفته نماند كودكان بعد از 4_3 سالگي بخاطر زنده شدن حس كنجكاوي به طور دائمي از اطرافيان سؤال مي كنند و خواهان آنند كه دليل آداب و رسوم و اعتقادات را بفهمند. با اين تفاوت كه پيروان برخي آيين ها بر حس كنجكاوي فرزندان سرپوش مي گذارند مانند «ظاهر شدن بابانوئل از لوله بخاري»! در ميان مسيحيان، ولي در اسلام به پرسشگري و پاسخ دهي اهميت ويژه داده شده تا آنجا كه درباره توحيد و معاد و نبوت و امامت به زبان هاي مختلف از سوي خانواده و سپس در كتاب هاي درسي ابتدائي و راهنمايي و بالاتر استدلال هاي مختلف بيان مي شود كه به مقدار كافي پاسخگو مي باشد.لذا اصول دين بايد بر مبناي تحقيق باشد نه تقليد از پدر و مادر يا دوست يا گروه اجتماعي و ... اما اين را هم بايد دانست كه تحقيق فلسفي ملاصدرايي لازم نيست بلكه از هر كس در حد توان او خواسته شده است كه با تفكر و تأمل در اين مسأله اقدام كنند.خلاصه سخن آن که همه موظفند در عقايد ديني خود به اطمينان برسند اگر خود توانايي علمي و امکان تحقيق دقيق علمي را دارند بايد با تحقيق و مطالعه مباحث دقيق علمي و عقلي به حقانيت عقايد برسند ولي آنان که چنين امکاني برايشان نيست به تحقيقات متخصصين تکيه مي کند. البته در حدي که به اطمينان برسند بايد آگاهي داشته باشند پس بر همه واجب است که به پاسخگويي شبهات و پرسشها اقدام کنند.ميزان مطالعه و مراجعه به کتاب هاي متعدد وابسته به تأمين نياز تحقيق و ايمان به دين حق و رفع خطر شبهات مي باشد.براي روشن شدن جواب، سؤال را به اصل مسأله لزوم تحقيق درباره دين و خدا بر مي گردانيم. اساسا چه ضرورتي دارد که ما درباره دين تحقيق و پژوهش کنيم که اگر ملاک لزوم تحقيق روشن شود مقدار تحقيق و پژوهش هم روشن مي شود.با يک مثال ساده جواب را شروع مي کنم. اگر يک کودک به شما بگويد که يک عقرب در لباس شماست فورا عکس العمل نشان داده لباس را از بدن خارج کرده همه زواياي آن را بررسي مي کنيد.در اين مورد چرا شما واکنش نشان مي دهيد و شروع به تفحص مي کنيد و چه موقع از تفحص دست بر مي داريد روشن است که عکس العمل شما به حکم عقل و خرد شما است که حکم مي کند ضرر را ولو محتمل بايد پيشگيري يا دفع کرد. اين حکم بديهي عقل معروف است به اين که دفع ضرر محتمل به حکم عقل واجب است. اين حکم تابع 2 ملاک است که هر چه اين 2 ملاک قوي تر باشد ضرورت حکم عقل شديد مي شود. اول مقدار و درصد احتمال است که هر چه احتمال قوي تر باشد حکم عقل و واکنش شما شديدتر است و ملاک دوم قوت محتمل است يعني ضرري که از احتمال رسيدنش به شما خبر مي دهد چيست اين که لباس شما آتش گرفته يا کل منزلتان يا تنها خبر از آتش سوزي هيزم اندک شما داده شود. وقتي دست از تحقيق و تفحص بر مي داريد که به سر حد اطمينان برسيد که خطري در بين نيست و احتمال ضرر از بين برود حال وقتي انسان هاي صادق زيادي در طول تاريخ خبر از وجود خدا و قيامت و... داده اند که هم درصد احتمال بسيار بالا و هم محتمل بسيار قوي است به حکم قانون فوق بايد تحقيق را شروع کند.پس هر شخص به نسبت به حقانيت دين و مذهب خودش بايد به سر حد يقين و اطمينان برسد و بر دعاوي خودش دليل و برهان داشته باشد. گرچه لازم نيست ادله فلسفي و عقلي دقيق ارائه کند، بلکه ملاک حصول اطمينان و داشتن حجت است. اما اين که براي دعوت آنها به اسلام و جواب دادن به سؤالات آنها تحقيق کنيم اين مرحله ديگري است که وظيفه همگان نيست بلکه بايد عده اي خاص اين مهم را به عهده بگيرند.

پرسمان دانشجویی