مرگ عزرائيل و مرگ شيطان | کتابخانه مجازی الفبا

آيا عزراييل جان شيطان را مي گيرد و چه کسي جان عزراييل را مي گيرد؟

در ابتدا توجه به اين نکته لازم است:

اينكه در لحظه مرگ حضرت عزرائيل براى قبض روح حاضر مى‏شود، امر مسلمى نيست. بلكه ظاهر قرآنى خلاف آن است. زيرا در قرآن چهار دسته آيات است كه به مرگ اشاره دارد:

دسته اول آياتى كه مرگ را مستقيما به خدا نسبت مى‏دهند: «الله يتوفى الانفس حين موتها؛ خدا جان را در زمانه مدت آن مى‏گيرد».(زمر / 42)

دسته دوم آياتى كه مرگ را به حضرت عزرائيل ـ ملك الموت ـ نسبت مى‏دهد: «قل يتوفاكم ملك الموت الذى وكل بكم؛ بگو جان شما را فرستند مرگ كه بر شما وكيل است، مى‏گيرد».(سجده / 11)

دسته سوم آياتى كه مرگ را به فرستادگان الهى نسبت مى‏دهد: «توفّته رسلنا؛ جان او را فرستادگان ما مى‏گيرد».(انعام / 61)

دسته چهارم آياتى كه مرگ را به فرشتگان الهى نسبت مى‏دهد: آيات 28 و 32 سوره نحل و 97 سوره نساء.

دليل اين اختلاف نسبت‏ها اين است كه مراتب و اسباب مرگ مختلف است. ملائكه (يا همان فرستادگان الهى) علت نزديكتر و سبب قريب مرگ هستند كه مأمور از طرف ملك‏الموت هستند. و حضرت عزرائيل ما فوق آنها و فرمانده آنهاست كه او نيز، مستقيما از خدا دستور مى‏گيرد و به ملائكه دستور مى‏دهد. خلاصه اينكه فرمانده اصلى خداست و فرمانده ميانى حضرت عزرائيل و اقدام كننده ملائكه هستند.(الميزان، ج 16، ص 376 و تفسير نمونه، ج 17، ص 140 ـ 139)

با توجه به نکته پيش گفته مي گوييم:

قرآن به صورت كلي مي فرمايد: « و در صور دميده مي شود پس آنگاه تمام كساني كه در آسمانها و زمين هستند مي ميرند، مگر كساني كه خدا بخواهد، سپس بار ديگر در صور دميده مي شود، ناگهان همگي بپا مي خيزند و در انتظار{حساب و جزا} هستند.(زمر آيه 68)

از آيه فوق استفاده مي شود كه با نفخ صور اول كه توسط اسرافيل دميده مي شود همه تمامي كساني كه در زمين و آسمانها هستند ميميرند، از جمله شيطان، منتهي آيه دارد «مگر كساني را كه خدا بخواهد» در اين نفخه نمي ميرند، بلكه بعدا مي ميرند، در اين كه مراد از «من شاء الله» چه كساني هستند؟ اقوالي وجود دارد، يك قول اين است كه مراد جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و عزرائيل مي باشند، علامه سيد محمد حسين طباطبايي، الميزان، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چهارم، 1362 ج 17 ص 310 و ر.ك فيض كاشاني، تفسير الصافي، بيروت موسسه الاعلمي للمطبوعات ج 4 ص 329 و عزرائيل مستقيما با فرمان قبض روح مي شود چنان که در روايات آمده در روايت طولاني از امام سجاد(ع) نقل شده است، که حضرت درباره نفخه اول فرمود: «خداوند عزيز و جليل به اسرافيل دستور مي دهد كه به دنيا فرود آيد و با آن صوري است و صور شاخ بزرگي است كه يك سر و دو طرف دارد، و ميان طرف پايين [كه در سمت زمين است] تا طرف بالا [كه در سمت آسمان است] به اندازه فاصله اعماق زمين تا فراز آسمان [هفتم] است، پس هنگاميكه ملائكه اسرافيل را مي بينند كه به دنيا آمده و با او صور است، مي گويند «قد اذن الله في موت اهل الارض و في موت اهل السماء؛ خداوند اذن داده است در مرگ اهل و آسمان، پس اسرافيل در بيت المقدس فرود آمده رو به كعبه مي نمايد، وقتي اهل زمين او را مي بينند مي گويند خداوند به او اذن داده است براي مرگ اهل زمين، پس هنگامي كه در آن سوي زمين مي دمد «فلا يبقي في الارض ذوروح ...» موجود زنده اي بر زمين باقي نمي ماند و هنگامي كه در آن سر آسمان مي دمد اهل آسمانها همه مي ميرند «الا اسرافيل قال فيقول الله لاسرافيل يا اسرافيل مت فيموت اسرافيل...» جز اسرافيل پس خداوند مي فرمايد: اي اسرافيل بمير و او هم مي ميرد ...» تفسير الصافي، همان، ص 330 و تفسير نورالثقلين، ج 4 ص 502 و بخش هايي از تفسير نمونه، ج 19 ص 536 و 539 نقل شده است.از حديث فوق بخوبي استفاده مي شود كه با نفخه اول تمام موجوداتي كه در زمين و آسمان هستند از بين مي روند حتي عزرائيل و همين طور شيطان، تنها كسي كه مي ماند اسرافيل است، و او آخرين كسي است كه بعد از نفخه صور به امر خداوند مي ميرد.

در نتيجه شيطان با نفخه صور اول توسط عزرائيل يا ملائک قبض روح مي شود، آيا خود عزرائيل با فرمان الهي قبض روح مي شود چنان که روايت فوق بر آن دلالت دارد که حضرت عزرائيل مستقيما توسط فرمان خداوند قبض روح مي شود.

پرسمان دانشجویی