تفاوت پيامبر (نبي) با رسول | کتابخانه مجازی الفبا

مي خواستم بدانم تفاوت پيامبر (نبي) با رسول چيست؟

ما معمولاً براى معادل عربى رسول در زبان فارسى لفظ پيغمبر، پيامبر و پيمبر به كار مى‏بريم ولى لفظى كه مترادف بانبى باشد, نداريم و به ناچار لفظ پيامبر كه هم معنى رسول است را به كار مى‏بريم و حال آنكه قرآن دو تعبير به كار مى‏برديكى رسول و ديگرى نبى، اين گونه استعمال موجب شده ميان انديشمندان مسلمان بحث شود كه آيا رسول و نبى باهم تفاوت دارند يا نه و اگر تفاوت ندارند پس علت استعمال دو لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا در احاديث چيست؟ اين استعمال مى‏تواند سبب جعل دو اصطلاح متفاوت از هم باشد يا نه؟

براى روشن شدن بحث نكاتى را متذكر مى‏شويم:

نخست اينكه اين دو از نظر مفهوم تفاوتى آن چنانى ندارند زيرا واژه نبى يا به معناى «فرد داراى خبر مهم» است و يا به معناى فرد داراى مقام بلند، و واژه رسول هم يا به معناى فرد داراى پيام است يا به معناى واسطه در انجام كار پس ازجهت مفهوم هيچ كدام اعم يا اخص از ديگرى نيستند.

ثانيا از اختلاف موارد استعمال لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا با توجه به روايات شريفه راجع به انبيا و رسل مى‏توان فهميد كه نبى از نظر مصداق اعم از رسول است يعنى همه فرستادگان خدا نبى بوده‏اند ولى رسول نبوده‏اندهمين اختلاف در كاربرد سبب شده است كه علما نبى را غير از رسول از نظر اصطلاح بدانند.

ثالثا در ميان علما در بيان وجه تمايز ميان دو اصطلاح نبى و رسول تفاوت‏هايى ديده مى‏شود كه در ذيل به آنها اشاره مى‏گردد:

1ـ به نظر علامه طباطبايى نبى آن كسى است كه خواب مى‏بيند و در خواب به او وحى مى‏شود و لى رسول آن كسىاست كه ملك وحى بر او نازل مى‏شود و او ملك را مى‏بيند و با او سخن مى‏گويد.

2ـ به نظر برخى مانند استاد مصباح نبى به هر فرستاده و پيكى گفته مى‏شود ولى رسول بر پيك مخصوص اطلاق مى‏شود.

ايشان اين تفاوت را از نگرش به موارد متفاوت استعمال نبى و رسول در قرآن و حديثى كه دارد 313 نفر از انبيا فقطداراى رسالت خاصى بوده‏اند، استفاده مى‏نمايند. (محمد تقى مصباح، راهنماشناسى، ج 2، ص 16ـ13) فرقهاى ذيل هم ميان نبى و رسول گفته شده كه توسط علما به چالش و نقد كشيده شده‏اند.

الف ـ رسول كسى است كه مبعوث به شرع جديدى شده باشد و نبى اعم از او كسى است كه شرع سابق را تبليغ كند.

ب ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد و نبى آن كسى است كه كتاب نداشته باشد.

ج ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد ولى فى‏الجمله نسخ شده باشد و نبى كسى است كه چنين نباشد.

د ـ رسول كسى است كه به او وحى مى‏شود و مأمور به ابلاغ هم باشد ولكن نبى كسى است كه از طرف خدا به او وحىشده خواه مأمور رساندن محتواى وحى به مردم باشد يا نباشد.

امام به معناى رهبر و پيشوا است و به طور خاص مقامى است كه خداوند به برخى از بندگان صالح خود (همانند حضرت ابراهيم«ع») پس از آزمايش‏ها و امتحان‏هاى مختلف الهى عطا نموده است. امامت، مقام رهبرى همه جانبه مادى، معنوى، جسمى، روحانى، ظاهرى و باطنى است.

نبي و رسول ارائه راه و طريق مي کنند ولي امام با سيطره اي که بر ملکوت انسان ها دارد دست آنها را گرفته و با خود همراه مي کند.

براي آگاهي بيشتر ر.ک:

1- آموزش کلام اسلامي، سعيد مهر، ج 2، ص 12.

2- امام شناسي، علامه تهراني، ج 1.

پرسمان دانشجویی