سجده حضرت يوسف(ع) بر پدر | کتابخانه مجازی الفبا

سجده حضرت يوسف(ع) به پدرش(ع) شرك بوده است؟

سجده بر غيرخدا در صورتي شرك محسوب مي‏شود كه عبادت غيرخدا باشد، بنابراين بايد بررسي نماييم كه آيا سجده مطلقاً عبادت مي‏باشد و به تعبير ديگر، آيا سجده ذاتاً عبادت است؟ براي توضيح بيشتر در اين باره مي‏توان گفت: عمل در صورتي عبادت محسوب مي‏شود كه: اولاً، خود عمل در نظر عقلاء صلاحيت اظهار عبوديت و بندگي را داشته باشد مانند: سجده، ركوع و قيام. البته در بين اعمال سجده با تأكيد بيشتري دلالت بر عبوديت و ذلت عبد مي‏نمايد. اما عبادت بودن اين اعمال و حتي سجده ذاتي آنان نبوده و مشروط به شرطي است. آن شرط نيت سجده‏كننده مي‏باشد. اگر نيت سجده كننده عبوديت و بندگي باشد اين سجده عبادت محسوب مي‏شود ولي اگر نيت او مثلاً تمسخر شخص باشد ديگر اين سجده عبادت محسوب نمي‏شود. همين‏طور اگر صرفاً نيت احترام و تكريم شخص باشد.

پس براي اين كه سجده يا هر عملي عبادت باشد دو نكته نياز است:

1- صلاحيت عمل براي اظهار عبوديت، 2- وجود نيت عبوديت در سجده كننده (يا انجام دهنده عمل). بنابراين تنها انجام سجده براي غير خدا، دليل بر شرك نبوده و ممنوع نمي‏باشد و بلكه از آيات قرآن جواز آن نيز استفاده مي‏شود مانند دستور خداوند به فرشتگان به سجده براي آدم (بقره، آيه 34) و بديهي است اين سجده فرشتگان به معني خروج از بندگي خدا و شرك نيست. همچنين سجده يعقوب براي يوسف(ع) نيز به نيت عبوديت نبوده است. البته از ظواهر ادله اسلامي چنين برداشت شده كه سجده بر غيرخدا مطلقاً منع شده و اين از احكام خاص شريعت اسلام مي‏باشد.

براي توضيح بيشتر ر.ك: 1- الميزان، ج 1، ص 124، ذيل آيه 34 سوره بقره. 2- تفسير نمونه، ج 1، ص 183 و ج 10، صص 83 - 81 (نسبت به سجده بر يوسف و سجده بر حضرت آدم(ع) تبيين‏هاي ديگري بيان شده است).

پرسمان دانشجویی