عصمت جبری ائمه(ع) | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از بچه ها پرسيد: با اين اوضاع برابر بودن شرايط رقابت زير سؤال مي رود و برتري ائمه(ع) بر ديگر انسانها زير سؤال مي رود(!) يا به اصطلاح عاميانه ائمه(ع) هنري نکرده اند(!) اگر ما هم(مثلا) اين هم مورد لطف خداوند بوديم و خداوند به ما آموزش علم داده بود(بنابر سوره آل عمران که گفته ...) ما هم بعيد نبود به آنها برسيم ...(!)

اولا، بايد دانست كه عصمت دو جنبه دارد: جنبه اختياري و جنبه موهبتي.

ثانيا، بايد اين واقعيت را بپذيريم که خداوند به جهت مسئوليت نبوت و امامت به تعدادي از انسانها علم و عصمت موهبتي داده است. چنان که به همه انسانها عقل و فطرت اوليه را عطا کرده است با اين تفاوت که امامان اين علم و عصمت موهبتي و پايه را به خوبي حفظ کردند و براي ارتقا و ازدياد آن تلاش کردند. اما بسياري از انسانها عقل و فطرت اوليه خود را سرپوش گذاشتند و چه بسا با سستي و تنبلي به انحراف کشيده شدند. حال آيا بهتر نيست به جاي اعتراض به خدا که چرا به تعدادي علم و عصمت موهبتي داده؟! به خودمان اعتراض کنيم که چرا همان عقل و فطرت اوليه را خوب نگه نداشتيم؟! آيا همين نشانه آشکاري نيست که اگر علم و عصمت هم به ما مي داد آن را ضايع مي کرديم؟! درجات و مقامات پيامبران و امامان به خاطر آن است که با اختيار و اراده خود در جهت حفظ و ارتقاي علم و عصمت موهبتي و پايه تلاش کرده اند. چنان که درباره امام حسين(ع) روايت شده است: «ان لک درجه في الجنه لاتنالها الا بالشهاده» و از سوي ديگر اگر پيامبران و امامان کمترين کوتاهي و ترک اولي کنند بيش از ديگران گرفتار مي شوند چنان که حضرت يونس در شکم ماهي گرفتار شد و حتي خداوند به پيامبر اسلام(ص) به شدت هشدار مي دهد اگر کلمه اي غير از وحي به ما نسبت بدهي شاهرگ تو را قطع خواهيم کرد؟ در نتيجه از آنجا که خداوند مى‏دانست كه عده‏اى از بندگانش به اختيار خود، بيش از ديگران و در بالاترين حدّ ممكن از استعداد خود بهره‏بردارى مى‏كنند. از ميان افراد بشر آنان را برگزيند و تفضّلاً اين پاداش و موهبت ويژه را به آنها عطا کرد، تا در پرتو آن، راهنمايانى موثق و مطمئن براى همه افراد بشر گردند. به عبارت ديگر، اعطاى موهبت علم خدادادى معلول شايستگى‏هاى آنان است، نه اين اعطا بدون حساب است و نه معلول استعداد جبرى ايشان. حكمت اعطاى چنين موهبتى، نيز فراهم نمودن وسايل هدايت براى ساير انسانهاست. بنابراين آن عصمت موهبتي لطفي در حق ماست.

امام صادق(ع) در همين زمينه مى‏فرمايند: «ان الله اختار من ولد آدم اناسا طهّر ميلادهم، و طيّب ابدانهم و حفظهم فى اصلاب الرجال و ارحام النساء، اخرج منهم الانبياء و الرسل، فهم ازكى فروع آدم؛ ففعل ذلك لا لأمر استحقوه من الله عزوجلّ و لكن علم الله منهم حين ذرأهم انّهم يطيعونه و يعبدونه و لا يشركون به شيئا فهولاء بالطاعة نالوا من الله الكرامة و المنزلة الرفيعة عنده» ؛ مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، ج 10، ص 170. «به درستى كه خداوند متعال، انسان‏هايى را از فرزندان آدم انتخاب كرد و تولد آنها را پاك و بدن‏هاى آنان را پاكيزه گردانيد و آن‏ها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خويش قرار داد، نه به جهت طلبى كه از خداوند داشته باشند؛ بلكه از آنجا كه خداوند، در هنگام خلقت مى‏دانست كه از او فرمانبردارى مى‏كنند و او را عبادت مى‏نمايند و هيچ گونه شركى نسبت به او روا نمى‏دارند. پس اينان به واسطه فرمانبردارى از خداوند به اين كرامت و منزلت والا در نزد خداوند، نايل شده‏اند».

پرسمان دانشجویی