نور و معصوم | کتابخانه مجازی الفبا

لزوم وجود نور در زندگى مادى و معنوى انسان و ارتباط آن با پيشوايان معصوم را بيان كنيد؟

معناى نور<BR/>  «نور» عبارت است از آنچه كه در ذاتِ خود، ظاهر و روشن و از نظر اثر بيرونى، مُظْهِر و روشن كننده غير خود باشد. اين مفهوم، مصاديق گوناگونى دارد كه در شدّت و ضعفِ صدق مفاد آن بر آنها، متفاوت مى‏شود.<BR/>نور در قرآن‏<BR/>  اين واژه پر معنا، در قرآن كريم به طور مكرّربه كار رفته و مصاديق گوناگونى براى آن بيان شده است:<BR/>  الف. قرآن، نور و ظلمت را با هم برابر نمى‏داند و نور را برتر از ظلمت تلقى مى‏كند؛1<BR/>  ب. خداوند، خود نور است؛2<BR/>  ج. او خالق نور ظاهرى و غيبى است؛3<BR/>  د. او با نور خويش، هر كه را بخواهد، هدايت مى‏كند؛4<BR/>  هـ. اگر حضرت حق، به كسى از نور خويش افاضه نفرمايد، از هيچ جاى ديگر نمى‏تواند اين نور را بگيرد؛5<BR/>  و. او مؤمنان را از ظلمات خارج كرده و به عالم نور وارد مى‏گرداند؛6<BR/>  ز. خداوند متعال، كامل كننده نور خود است؛7<BR/>  ح. خداى سبحان در اين دنيا، به وسيله هدايتش، مؤمن را نورانى مى‏كند تا بتواند به وسيله آن نور حركت كند و راه را بشناسد8. در آخرت نيز همين نور ظهور مى‏كند و از پيش رو و سمت راست او، در حركت است؛9<BR/> مؤمنا ينظر به نور الله شدى‏<BR/>از خطا و سهو ايمن آمدى10<BR/>  <BR/>  ط. كلام خداوند (وحى) نور است؛ چه قرآن، چه اصل تورات و انجيل؛11<BR/>  ى. قرآن علاوه بر آنكه نور است، هدايت‏گر به نور نيز مى‏باشد. قرآن  كريم نورى است كه انسان را از ظلمات طبيعت و خودپرستى بيرون مى‏برد و به سوى نور معرفت پروردگار، هدايت مى‏كند؛12<BR/> هر كه كاه و جو خورد قربان شود<BR/>هر كه نور حق خورد قرآن شود13<BR/>  ك. ايمان به نورى كه خداوند نازل فرموده (قرآن كريم)، هم وزن ايمان به خدا و رسول او است؛14<BR/>  ل. پيامبران، انسان‏ها را از ظلمت‏ها، خارج ساخته و به عالم نور مى‏برند.15<BR/>  گفتنى است اطلاق نور بر وحى، قرآن، راه و پيامبر در برابر خداوند، به اين معنا نيست كه هم خدا نور باشد و هم غير او روشن و روشنگر؛ زيرا فرض ندارد موجودى نور نامحدود باشد و در كنار او، نور محدودى هم باشد؛ چرا كه نامحدود، غيرى باقى نمى‏گذارد. بنابراين اگر «پيغمبر، سراج منير است»16؛ از همان «نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»17 پايه و مايه گرفته است؛ نه اينكه مستقلاً نورانى باشد؛ بلكه در پرتو نورانيت خداوند، آنها نيز نور و نور بخش‏اند18.<BR/> چون شما تاريك بودم در نهاد<BR/>وحى خورشيدم چنين نورى بداد<BR/> ظلمتى دارم به نسبت باشموس‏<BR/>نور دارم بهر ظلمات نفوس19 <BR/>معصومان تجلّى نور الهى‏<BR/>  در روايات، رسول اكرم‏(صلى‏الله‏عليه‏وآله) و ائمه طاهرين‏(عليهم‏السلام)، در ابعاد گوناگون به نور الهى توصيف شده‏اند.<BR/>  در زيارت جامعه كبيره، از امام هادى‏(عليه‏السلام) نقل شده كه فرمود: «خلقكم الله انواراً»؛ «خداوند شما را به صورت نور خلق كرد».<BR/>  امام صادق‏(عليه‏السلام) در تفسير آيه «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ...»20 فرمود: «رسول خدا(صلى‏الله‏عليه‏وآله) و ما اهل‏بيت‏(عليهم‏السلام)، نور خداوند در ميان مخلوقاتش هستيم»21.<BR/>  در حديث ديگرى، در ذيل همين آيه شريفه، از امام صادق‏(عليه‏السلام) نقل شده است: «مثل نوره»، اشاره به حضرت رسول‏(صلى‏الله‏عليه‏وآله) دارد و «نور على نور» اشاره به امامى دارد كه بعد از امام ديگر، به امامت مى‏رسد22.<BR/>  از امام محمدباقر(عليه‏السلام) سؤال شد: مقصوداز «نور» در آيه «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنا»23 چيست؟<BR/>  امام در پاسخ فرمود: «به خدا قسم! مقصود از نور، ائمه‏(عليهم‏السلام) از آل محمد تا روز قيامت‏اند. به خدا قسم! آنان نور خداوند هستند كه نازل گشته‏اند و به خدا قسم آنان، نور خداوند در آسمان‏ها و زمين‏اند»24.<BR/>  در زيارت جامعه آمده است: «انتم نور الاخيار»؛ «شما نور خوبان هستيد» و اين همان واقعيت است كه امام محمد باقر(عليه‏السلام) فرمود: «هر آينه نور امام در قلوب مؤمنان نورانى‏تر از خورشيدى است كه روشنگر روز است»25. در پرتو همين نور، راه حقيقت براى ايشان روشن و به سوى نور حضرت حق هدايت مى‏شوند.<BR/> يا به گلبن وصل كن اين خار را<BR/>وصل كن با نار نور يار را<BR/> تا كه نور او كشد نار تو را<BR/>وصل او گلشن كند خار تو را26 <BR/>نور معصوم، هدايت‏گر است‏<BR/>  خداوند درباره «مقام نورانيت» حضرت رسول و هدايت‏گرى آن حضرت مى‏فرمايد:<BR/>  «كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى‏ صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ»27.<BR/>  يعنى قرآن را از آن رو بر تو فرستاديم كه مردم را از هرگونه تيرگى و تاريكى، رهايى بخشيده، آنان را نورانى كنى. رسول خدا(صلى‏الله‏عليه‏وآله)، آينه تمام نمايى است كه جهت تابش نور را مى‏داند. وقتى اين آينه به سمت «نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»28 بود، آن نور در اين چهره مى‏تابد؛ هم صفحه آينه و هم منطقه‏اى را كه در برابر آينه قرار دارد، روشن مى‏سازد. از اين رو، مى‏فرمايد: «به تو قرآن دادم تا مردم را نورانى كنى، تو مَظهر ولايت الهى هستى كه خداوند با تابيدن آن، مؤمنان را از تاريكى‏ها به نور بيرون مى‏آورد»29. نور رسول خدا(صلى‏الله‏عليه‏وآله)، بر اساس آيه نخست30 نه تنها بايد راهنماى مردم به سوى نور باشد؛ بلكه بايد دست آنان را گرفته، از ظلمت خارج سازد و به نور برساند31.<BR/>  معصومان ديگر نيز چنين هستند. وقتى در زيارت جامعه مى‏خوانيم: «و نوره عندكم»؛ يعنى، علوم، حقايق و هدايت‏ها - و در يك كلمه نور قرآن - در نزد شما است و با اين نور، انسان‏ها را به نور دعوت كرده، آنان را نورانى مى‏كنيد؛ زيرا نور امامان‏(عليهم‏السلام) و حضرت فاطمه زهراعليها السلام، با نور رسول خدا(صلى‏الله‏عليه‏وآله) يكى است و در واقع «امامت»، باطن «نبوت» است32. آنان مترجمان حقيقى وحى‏اند.<BR/>  از امام باقر(عليه‏السلام) پرسيدند: كسى كه عالم به كتاب آسمانى است، كيست؟33<BR/>  فرمود: «مقصود ما امامانيم»34. <BR/>  در هر صورت چون آنان نور و حامل نورند، پس هدايت‏گر به سوى نور نيز هستند؛ زيرا كسى كه نور هدايت ندارد، حق رهبرى ديگران را هم ندارد.<BR/> چون ندارى فطنت و نور هدا<BR/>بهر كوران روى را مى‏زن جلا35<BR/>  <BR/>  اگر ما نيز طالب تجلّى نور حق، نور قرآن و نور معصوم در خود هستيم؛ بايد بكوشيم كه خود را مستعد اين نور سازيم.<BR/> نورخواهى مستعد نور شو<BR/>دور خواهى خويش بين و دور شو36-------------------------<BR/>  <BR/><BR/><BR/>  1 رعد (13)، آيه 16؛ فاطر (35)، آيه 20.<BR/>  2 نور (24)، آيه 35.<BR/>  3 نبأ(78)، آيه 13؛ زمر (39)، آيه 23؛ يونس (10)، آيه 5؛ نوح(71)، آيه 16؛ انعام‏6)، آيه 1.<BR/>  4 نور (24)، آيه 35.<BR/>  5 همان، آيه 240.<BR/>  6 بقره (2)، آيه 257.<BR/>  7 صف (61)، آيه 8.<BR/>  8 انعام (6)، آيه 122.<BR/>  9 تحريم (66)، آيه 8.<BR/>  10 مثنوى، دفتر چهارم، بيت 1855.<BR/>  11 مائده (5)، آيات 15، 44 و 46؛ انعام (6)، آيه 91؛ نساء (4)، آيه 174.<BR/>  12 ابراهيم (14)، آيه 1؛ شورى (42)، آيه 52؛ آل‏عمران (3)، آيه 184.<BR/>  13 مثنوى، دفتر پنجم، بيت 2478.<BR/>  14 تغابن (64)، آيه 8.<BR/>  15 ابراهيم (14)، آيه 5؛ احزاب (33)، آيه 43؛ حديد (57)، آيه 9؛ طلاق (65)، آيه 11.<BR/>  16 احزاب (33)، آيه 45 و 46.<BR/>  17 نور (24)، آيه 35.<BR/>  18 ر.ك: تفسير موضوعى قرآن كريم، ج 8، صص 223 - 224.<BR/>  19 مثنوى، دفتر اول، ابيات 3660 و 3661.<BR/>  20 نور (24)، آيه 35.<BR/>  21 شيخ احمدبن زين‏الدين احسائى، شرح جامعه كبيره، (بيروت: دارالمفيد، چاپ اول، 1999 م. - 1420 ق)ج 1، ص 270.<BR/>  22 ر.ك: نورالبراهين، ج اول، ص 398 و 399.<BR/>  23 تغابن (64)، آيه 8.<BR/>  24 بحارالانوار، ج 23، ص 308؛ و به نقل از: شيخ جوادبن عباس الكربلائى، الانوار الساطعه، تحقيق محسن الاسدى، (قم: دارالحديث، بى‏تا)، ج 3، ص 110.<BR/>  25 بحارالانوار، ج 23، ص 308؛ به نقل از: الانوار الساطعه، ج 3، ص 110.<BR/>  26 مثنوى، دفتر دوم، ابيات 1245 - 1246.<BR/>  27 ابراهيم (14)، آيه 1.<BR/>  28 نور (24)، آيه 35.<BR/>  29 ر.ك: بقره(2)، آيه 257.<BR/>  30 ابراهيم(14)، آيه 1.<BR/>  31 ر.ك: تفسير موضوعى قرآن كريم، ج 8، صص 250 - 252.<BR/>  32 ر.ك: فلسفه امامت، صص 62 - 65.<BR/>  33 رعد(13)، آيه 43.<BR/>  34 اصول كافى، ح شماره 607؛ الانوارالساطعة، ج 3، ص 110 و ج 4، ص 98.<BR/>  35 مثنوى، دفتر دوم، بيت 3223.<BR/>  36 همان، دفتر اول، بيت 3606.

پرسمان دانشجویی