بد مطلق | کتابخانه مجازی الفبا

آيا در جهان بد مطلق وجود ندارد توضيح دهيد ؟

امور جهان به دو دسته نيكي ها و بدي ها تقسيم مي گردد. ولي در يك حساب ديگر هيچگونه بدي در نظام آفرينش وجود ندارد آنچه هست خير است و نظام موجود نظام احسن است و زيباتر از آنچه هست امكان ندارد، بدي يك امر عدمي است يعني بديها همه ازنوع نيستي و عدم مي باشند ، مقدمه كساني كه ميگويند شر عدمي است اين نيست كه شري در جهان وجود ندارد ناگفته شود اين خلاف واقعيت است با لحن و العيان مي بينيم كه كوري وكري و بيماري و ظلم و ستم جهل ناتواني و مرگ و زلزله ... وجود دارد نه مي توان منكر وجود اينها شد و نه منكر شر بودن شان . و هم اين نيست كه چون شر عدمي است پس شر وجود ندارد . و چون شر وجود ندارد پس انسان وظيفه اي ندارد زيرا او وظيفه انسان مبارزه با بديها و بدها و تحصيل خوبيهاست و چون هر وضعي خوب است و بد نيست پس بايد به وضع موجود هميشه رضا داد و بلكه آنرا بهترين وضع ممكن دانست . سخن در اين است كه همه اينها از نوع عدميات و فقدانيات مي باشد و وجود اينها از نوع وجود كمبوديها و خلاها است و از اين جهت شر هستند كه خود نابودي و نيستي و يا كمبودي و خلا هستند و يا منشا نابودي و نيستي و كمبودي و خلا مي باشند و نقش انسان جبران كمبوديها و پر كردن خلا ها و ريشه كن كردن ريشه هاي اين خلا ها و كمبوديها است . با اين تحليل اين روشن مي شود كه آنچه شر و بدي است از نوع هستي نيست بلكه از نوع خلا و نيستي است پس اصلاً بدي وجود ندارد.

از نظر عدل الهي و حكمت بالغه ع خوبي ها و بدي ها در ج هان دو دسته متمايز و جدا از يكديگر نيستند آنطوري كه مثلاً جمادات از نباتات و نباتات از حيوانات جدا هستند و صفهاي خاص را بوجود مي آورند . اين خطاست كه گمان كنيم بديها يك رده معيني از اشياء هستند كه ماهيت آنها را بدي تشكيل داده و هيچگونه خوبي در آنها نيست و خوبي ها نيز به نوبه خود داشته است و ديگر نه جدا و متمايز از بدي ها خوبي و بدي آميخته به همند . تفكيك ناپذير و جدا نشدني هستند كه بدي هست همانجا خوبي هم هست و آنجا كه خوبي است همانجا بدي نيز وجود دارد . خوبي و بدي باهم سر رشته و آميخته كه گوئي با يكديگر تركيب شده اند اما از تركيب شيميايي بلكه تركيبي عميق تر و لطيف تر . از نوع وجود وعدم در خارج دو گروه جداگانه را تشكيل نميدهند . عدم هيچ و پوچي است، و نمي تواند در مقابل هستي جاي خاصي براي فرد داشته باشد، ولي در همان جا كه وجود ها است كه در چشم نابينا وجود دارد . نه نابينائي كه همان فقدان و نداشتن بينائي است، و خود واقعيت مخصوص ندارد . خوبي و بدي ها همچون هستي و نيستي است بلكه خوبي عين هستي است و بدي عين نيستي است . هر جاكه سخن از بدي مي رود حتما پاي يك نيستي و فقدان دركار است بدي يا خودش از نوع نيستي است و يا مستلزم مي باشد . يعني موجودي است كه خودش از آن جهت كه خودش است خوب است، و از آن جهت بد است ،كه مستلزم يك نيستي است و تنها از آنجهت كه مستلزم نيستي است بد است نه از جهت ديگر، ما ناداري، فقر ، مرگ و... را بد مي دانيم اينها ذاتا نيستي و عدم مي باشند همچنين گزندگان ، درندگان ميكروب ها و آفت ها را بد مي دانيم . اينها مستلزم نيستي و عدم هستند . بدين جهت سوال كننده محترم بدي در جهان وجود ندارد، و جزء نيستي است . وقتي نيستي بود ديگر مطلق و غير مطلق معنا ندارد . اصلاً در جهان بدي وجود ندارد (1)

منبع :

1- برگرفته از كتاب عدل الهي ، مرتضي مطهري .

به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي

پرسمان دانشجویی