اراده خداوند و جادو | کتابخانه مجازی الفبا

همان طور كه مي دانيم بر اساس آيه «و من شر غاسق اذا وقب»، جادو واقعيت دارد پس اگر شخصي جادو مي كند و جادو مانع از انجام عملي مي شود پس اراده خداوند كجاي اين موضوع است؟

خداوند متعال در آيه 102 سوره بقره مي فرمايد: « وَ اتَّبَعُوا ما تَتْلُوا الشَّياطينُ عَلى‏ مُلْكِ سُلَيْمانَ وَ ما كَفَرَ سُلَيْمانُ وَ لكِنَّ الشَّياطينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النّاسَ السِّحْرَ وَ ما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبابِلَ هارُوتَ وَ مارُوتَ وَ ما يُعَلِّمانِ مِنْ أَحَدٍ حَتّى يَقُولا إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلا تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ ما هُمْ بِضارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاّ بِإِذْنِ اللّهِ وَ يَتَعَلَّمُونَ ما يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي اْلآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ وَ لَبِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ : و آنچه را كه شيطان[صفت]ها در سلطنت‏سليمان خوانده [و درس گرفته] بودند پيروى كردند و سليمان كفر نورزيد ليكن آن شيطان[صفت]ها به كفر گراييدند كه به مردم سحر مى‏آموختند و [نيز از] آنچه بر آن دو فرشته هاروت و ماروت در بابل فرو فرستاده شده بود [پيروى كردند] با اينكه آن دو [فرشته] هيچ كس را تعليم [سحر] نمى‏كردند مگر آنكه [قبلا به او] مى‏گفتند ما [وسيله] آزمايشى [براى شما] هستيم پس زنهار كافر نشوى و[لى] آنها از آن دو [فرشته] چيزهايى مى‏آموختند كه به وسيله آن ميان مرد و همسرش جدايى بيفكنند هر چند بدون فرمان خدا نمى‏توانستند به وسيله آن به احدى زيان برسانند و [خلاصه] چيزى مى‏آموختند كه برايشان زيان داشت و سودى بديشان نمى‏رسانيد و قطعا [يهوديان] دريافته بودند كه هر كس خريدار اين [متاع] باشد در آخرت بهره‏اى ندارد وه كه چه بد بود آنچه به جان خريدنداگر مى‏دانستند.»
طبق اين آيه اولا سحر واقعيت نيست و مشروط به اذن خداست. يعني خدا تا اذن ندهد سحر اثر نمي كند.
سحر در تأثير بر انسانها واشياء فرقي با ساير علل و عوامل ندارد. همان طور كه آتش و آب و خشم و شادي و كينه و حسد و صدقه و دعا و ... آثاري دارند، سحر نيز آثاري دارد. عالم هستي، عالم اسباب وعلل است و هر علتي، معلول خاص خود را دارد. اگر تأثير سحر نافي اراده خدا باشد پس لازم مي آيد كه تأثير دعا و صدقه و كينه وخشم و آتش و آب و ... هم نافي اراده خدا باشد؛ حال آنكه چنين نيست. همه اين علل در طول عليت خدا قرار داند و به اذن تكويني خدا صاحب اثر شده اند، در مورد سحر نيز چنين است. سحر نيز فرمولهاي خاص خود را دارد و بر همين اساس ساحران مي توانند سحر كنند همان طور كه صنعتگران با استفاده از فرمولهاي فيزيك و شيمي مصنوعاتي درست مي كنند و در اشياء تصرف مي كنند. يك صنعتگر خالق چيزي نيست؛ او تنها فرمولهاي طبيعت را به كار مي گيرد و مواد لازم را فراهم مي كند و آن گاه خداوند متعال طبق سنت و قوانيني كه بر عالم حاكم كرده است كار را انجام مي دهد. مثلا اراده تكويني خدا اين است كه نطفه در شرايطي خاص تبديل به جنين شود و اين شرايط به طور طبيعي در رحم مادر بوجود مي آيد. حال اگر دانشمندان مشابه اين شرايط را در آزمايشگاه به وجود آورند در آن صورت نيز اراده تكويني خدا نطفه را به جنين تبديل خواهد كرد.
در چنين علمي كار دانشمندان و پزشك فراهم كردن آن شرايط خاص است نه خلقت جديد انسان. كار ساحر نيز چنين است او تنها شرايطي را فراهم مي كند و آن گاه طبق قوانين خاصي كه خدا آفريده است پديده هايي رخ مي دهد كه آن را سحر مي ناميم. در آيه 102 سوره بقره خداوند متذكر اين مطلب شد كه هاروت و ماروت دو فرشته الهي به مردم سحر آموختند و اين امتحاني از جانب خداوند متعال بود كما اينكه الان نيز سحر از امتحانات الهي است و هر كسي كه آن را انجام دهد يا به ساحر و فال بين رجوع كند معصيت كار است.
مطلب ديگر در مورد سحر اين است كه تأثير سحر بر انسانها در حد علت ناقصه است و هيچ گاه سحر، اختيار انسان را سلب نمي كند. مثلا سحر زمينه را براي نزاع خانوادگي فراهم مي كند و اگر شخص متقي باشد اين زمينه نمي تواند او را وادار به نزاع كند. مشابه اين امر در ديگر علل نيز وجود دارد مثلا وقتي كسي به ما ناسزاگويي مي كند زمينه پرخاشگري و دعوا در ما ايجاد مي شود و بسياري از افراد تحت تأثير اين امر اقدام پرخاشگري مي كنند ولي افراد متقي صبر مي كنند و تحت تأثير آن قرار نمي گيرند. البته خداوند متعال از طريق معصومين(ع) راههاي ابطال سحر را هم آموخته اند. اهل تقوا وقتي گرفتار سحر مي شوند از اين طريق مشروع آن را خنثي مي كنند ولي افراد غيرمتقي به اهل سحر رجوع مي كنند و گرفتار دست شياطين انس و جن مي شوند.

پرسمان دانشجویی