تکتف در نماز اهل سنت | کتابخانه مجازی الفبا

چرا اهل سنت دست بسته نماز مى‏خوانند؟

در ابتدا بايد دانست كه علاوه بر شيعيان، يكى از فرقه‏هاى اهل سنت به نام «مالكى»ها، نيز نماز خود را بدون دست بسته، برگزار مى‏كنند.
با توجه به اينكه شيعيان، روش و كيفيت نماز و عبادات خود را از اهل بيت(عليهم‏السلام) فراگرفته‏اند و اهل بيت نزديك‏ترين، افراد به پيامبر(صلى‏الله‏عليه) مى‏باشند و از سوى ديگر دست بسته نماز خواندن در ميان اهل سنت اختلافى مى‏باشد. به خوبى مى‏توان اطمينان يافت كه روش شيعيان مطابق با واقع و براساس سنت و سيره پيامبر(صلى‏الله‏عليه) مى‏باشد. علاوه بر اينكه؛
اولاً، روايات تكتف در هاله‏اى از اجمال و ابهام است.
ثانياً، نقلش محصور به تعدادى خاص است.
ثالثاً، غالب سندهاى آن ضعيف است.
رابعاً، در مقابل روايات تكتف، احاديثى وجود دارد كه ظهور در عدم جزئيت و عدم استحباب تكتف در نماز دارد.
ابن‏رشد قرطبى مى‏گويد:
«روايات صحيحه‏اى از پيامبر اكرم(صلى‏الله‏عليه) وارد شده كه در آن خصوصيات نماز پيامبر(صلى‏الله‏عليه) ذكر شده، ولى در آنها از تكتف و قرار دادن دست راست روى دست چپ سخنى به ميان نيامده است... و لذا جماعتى معتقدند لازم است رواياتى را بپذيريم كه در آنها اين زيادتى، يعنى تكتف وجود ندارد، زيرا نقلش بيشتر است». بداية المجتهد، ج 1، ص 137.

از جمله رواياتى كه با احاديث تكتف سازگارى ندارد، روايت ابوحميد ساعدى است، كه جماعتى از محدثان آن را نقل نموده‏اند.
ابوحميد مى‏گويد: هنگامى كه رسول خدا(صلى‏الله‏عليه) به نماز مى‏ايستاد، دست‏هايش را محاذى دو شانه خود قرار مى‏داد و تكبير مى‏گفت، تا آن كه هر عضوى از اعضاى او در جاى خود به طور اعتدال قرار مى‏گرفت؛ آن‏گاه قرائت خوانده و تكبير مى‏گفت، و دست‏هايش را هنگام تكبير محاذى شانه‏هايش قرار مى‏داد. سپس به ركوع مى‏رفت...». سنن بيهقى، ج 2، ص 105، ح 2517 ؛ سنن ترمذى، ج 2، ص 105، ح 304، باب صفة الصلاة.
از اين حديث چنين استفاده مى‏شود:
1. بزرگان صحابه بيان كيفيت نماز پيامبر(صلى‏الله‏عليه) را از او تقرير كرده‏اند.
2. او هنگام توصيف و بيان كيفيت واجبات و مستحبات نماز، اشاره‏اى به تكتف هنگام قيام در نماز نكرده است. و بسيار بعيد است كه ذكر نكردن او را حمل بر نسيان و فراموشى كنيم، خصوصاً با در نظر گرفتن اين‏كه اصل در قرارگرفتن دست‏ها، رهاشدن است نه بسته‏بودن.
با مراجعه به روايات اهل بيت(عليهم‏السلام) نيز پى مى‏بريم كه آنان از تكتف احتراز جسته و آن را از عمل مجوس نزد پادشاهان خود مى‏دانسته‏اند:
1. محمد بن مسلم از امام صادق يا باقر(عليهم‏السلام) نقل مى‏كند كه به آن حضرت عرض كردم: شخصى دست راستش را در حال نماز روى دست چپ خود مى‏گذارد؟ حضرت فرمود: اين همان تكفير است كه نبايد انجام داده شود. وسائل الشيعه، ج 4، باب 15 از ابواب قواطع الصلاة.
2. زراره از امام باقر(عليه‏السلام) نقل مى‏كند كه فرمود: «بر تو باد! به اقبال در نماز و از (قرار دادن دست راست روى دست چپ) احتراز كن، زيرا اين عمل از كارهاى مجوس است». همان، ج 2.
با وجود روايات صحيح السندى كه از طرق اهل بيت(عليهم‏السلام) رسيده، بر فرض كه روايات تكتف معتبر باشد امر آن دائر مدار سنت و بدعت است، و شكى نيست كه ترك آن به جهت احتمال بدعت، سزاوارتر است.

پرسمان دانشجویی