علم ملائكه | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا بفرمايید که با توجه به اینکه فرشتگاه عقل محض اند و کاملا مطیع فرمان خداوند متعال آیا امکان به وجود آمدن سؤال در رابطه با خلقت انسان در بدو خلقت توسط آن ها وجود دارد؟ (به عبارتی آیا می تواند در ذهنشان شبهه ایجاد شود با توجه به صحبتی که شد.) و در صورت ایجاد سؤال در ذهن آن ها با توجه به عقل محض بودن آیا می توانند آن را مطرح کنند؟

خداوند در قرآن کريم مي فرمايد: « وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنّي جاعِلٌ فِي اْلأَرْضِ خَليفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فيها مَنْ يُفْسِدُ فيها وَ يَسْفِكُ الدِّماءَ»(بقره/30)
الف) پرسش ملائکه براي کسب اطلاع و آگاهي بوده نه از روي اعتراض و انکار و نافرماني. به بيان ديگر از اعتراف فرشتگان به علم و حکمت خداوند در پايان آيه 32 «انک انت العليم الحکيم»، برمي آيد که آنان اصل حکمت در جعل حکمت و مصلحت در زمين را قبول داشتند و پذيرفته بودند که اين عمل خداوند بي حکمت و مصلحت نيست، اما نمي دانستند آن مصلحت چيست لذا براي اطلاع و آگاهي از آن از خداوند پرسش حقيقي نمودند. به بيان ديگر اينکه گفته مي شود ملائکه عقل محض اند يعني مجرد و غيرمادي هستند ولي به اين معنا نيست که آنها عقل کل و مطلق هستند. ملائکه نيز داراي محدوديت هاي وجودي هستند و بنابراين پرسشگري آنها منافاتي با عقل محض بودن آنها ندارد.
ب) ثانيا خداوند تنها از يک واقعيت خبر داد-خبر داد که در زمين جانشيني قرار مي دهد- نه اينکه ملائکه را امر و فرمان به کاري دهد و ملائکه از دستور خداوند تخلف و نافرماني کنند،‌اساسا امر و دستور و فرماني در کار نبود تا عصيان و طاعت، محقق شود. اطاعت مربوط به مقام عمل است و پرسشگري مربوط به مقام نظر و علم و بين اين دو مقام بايد تفکيک کرد.
ج) بر فرض که پرسش ملائکه از روي اعتراض بوده و پرسشي نابجا مطرح کرده باشند که با عصمت آنها منافات داشته و در پاسخ بايد گفت:
آيت الله جوادي در تفسير تسنيم ج3 ص69،‌ چنين مي فرمايند:
يا بايد گفت گناه و اعتراض ملائکه در حد ترک اولي بود که منافاتي با عصمت آنها ندارد چنانکه در مورد پيامبران چنين گفته مي شود. يا اينکه بين طوايف و طبقات فرشتگان تفصيل داده شود. به اين معني که آنچه در قرآن وارد شده مبني بر مکرم بودن و معصوم بودن فرشتگان «بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ؛ لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ»(انبياء/26و27) مربوط به فرشتگان مقرب است و نه فرشتگان متوسط و نازل، آنچه در آيه مورد بحث(آيه 30 بقره) وارد شده، مربوط به گروهي از فرشتگان متوسط و نازل است.» « د.عقل محض» بودن فرشتگان به معني عقل كل بودن نيست و پرسش ملائکه منافاتي با عقل محض بودن آنها ندارد.زيرا عقل محض يعني وجود عقلي وغير جسماني كه ذاتا خود آگاه است. نه عقل مطلقكه همه دانا باشد.

پرسمان دانشجویی