اسلامی شدن علوم | کتابخانه مجازی الفبا

اضافه كردن كلمه اسلامى به انتهاى نام يك علم (مثل پزشكى اسلامى، اقتصاد اسلامى و ...) چه معنايى دارد؟

يا اينكه از آيات و روايات مى‏توان «روش» استخراج كرد (مثلًا روش پزشكى در اسلام)؟

در اين باره بايد دانست؛ منابع اسلامى- كه شامل آيات و روايات است- حاوى «دانش» ها و «روش» ها است. با اين تفاوت كه آنچه مربوط به معرفت‏شناسى و احكام تكليفى شرعى مى‏شود، به‏طور حداكثر آمده است؛ زيرا معارف ملكوتى فراتر از دسترسى بشر است و اگر از طريق پيامبران و وحى القا نمى‏شد، راه آن بر روى بشر بسته بود. اما آنچه مربوط به‏

علوم تجربى و آزمودنى مى‏شود، به‏طور اشاره و حداقل آمده است؛ زيرا مشيت و اراده خدا بر آن است كه دانش‏ها و روش‏هايى كه تجربى و حسى است و انسان با تلاش و پويايى، توانايى دست‏يابى به آنها را دارد، به وسيله خود انسان به دست آيد.

البته از آنجا كه آيات، داراى مفاهيم و لايه‏هاى متعدد و فراوان است و روايات نيز بسيار گسترده است، با تفكر، جست و جو و يافتن ارتباط ميان موضوعات مطرح شده در آيات و روايات، مى‏توان راهنمايى‏هاى فراوانى از جهت دانشى و روشى در خصوص علوم تجربى به دست آورد؛ در نتيجه به هر مقدار از دانش‏هاى مطرح شده در آيات و روايات، در يافته‏هاى علمى، بيشتر استفاده شود، رنگ اسلامى بودن آن بيشتر خواهد بود و پسوند اسلامى براى آن سزاوارتر است.

«مكتب» مجموعه‏اى از هست‏ها، بايدها و نبايدهاست و اگر نظام اقتصادى، سياسى، مديريتى، اجتماعى و تربيتى كشور بر اساس مكتب اسلام شكل گيرد و روش‏ها و تجربه‏ها، در چارچوب اجراى دستورات مكتب قرار گيرد، اضافه كردن پسوند اسلامى به علم صحيح است. به ويژه در گرايش‏ها و رشته‏هاى علوم انسانى و اجتماعى، وظيفه ما مراجعه به متن آيات، احاديث و تطبيق آنها با شرايط حاضر است. و در علوم پايه و فنى، وظيفه ما استفاده از دانش‏ها و تجربيات بشرى همراه با رعايت ارزش‏هاى دينى در جواز و عدم جواز كاربرد آنها است. در اين صورت مى‏توان ادعا كرد جامعه در راستاى اهداف مكتب اسلام در حركت است.

پرسمان دانشجویی