معنای اهل سنت | کتابخانه مجازی الفبا

سني يعني چه؟

اهل سنت واژه اي است كه در برابر اهل بدعت بكار مي رود. و اين بدين معناست، كه اهل سنت بعد از قرآن كريم در هر موردي به قول رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و سنت او بسنده مي كنند و سنتي را مي پذيرند كه به نوعي به رسول خدا منسوب باشد. و اين شيوه را چه در اعتقادات و چه در احكام شرعي بكار مي بردند. در برابر ساير گروههایی كه به بدعت و نوآوري متوسل شدند، اهل سنت، كتاب و سنت نبوي صلي الله عليه و آله و سلم را براي امور مذهبي خود كافي دانسته و بدين ترتيب به اين معنا معروف گشتند.

در معنای اصطلاحی اهل سنت به معنی این است که آنها در مقابل دیگر فرق اسلامی قرار دارند مثل شیعیان. از منظر اهل سنت سایر فرقه های اسلامی اهل بدعت هستند. اصل اختلاف اهل سنت و منشأ شکل گیری آن به دوره پیامبر(ص) و زمان فوت ایشان برمی گردد که بحث از جانشینی و امامت بعد از پیامبر(ص) با چه کسی می باشد؛ لذا مسئله امامت میان فرقه های اسلامی و مخصوصا بین شیعیان و اهل سنت از اهمیت زیادی برخوردار گردید.

در میان شیعیان مسئله امامت اهمیت فوق العاده ای پیدا کرد چون بحث از جانشینی پیامبر(ص) و روایت ها و بیانات ایشان در حق علی(ع) مطرح بود ولی در میان سایر فرق اسلامی آنقدر برای این مسئله اهمیت قائل نشدند. سر مطلب اینست که مفهوم امامت در نزد شیعه با مفهوم امامت در نزد سایر فرق اسلامی متفاوت است. البته جهات مشترکی در کار هست ولی یک جهات اختصاصی هم در معتقدات شیعه در باب امامت هست که به همین جهت مسئله امامت اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند.

مثلا ما شیعیان وقتی که می خواهیم اصول دین را بر طبق مذهب شیعه بیان بکنیم می گوئیم اصول دین، توحید است و نبوت و عدل و امامت و معاد. امامت را جزء اصول دین می شماریم. اهل تسنن هم قائل به نوعی امامت هستند و اساسا منکر امامت به یک معنا نیستند، امامت را به شکل دیگری قائلند ولی به آن شکلی که قائل هستند، از نظر آنها جزء اصول دین نیست بلکه جزء فروع دین است. بالاخره ما در مسئله امامت با اهل سنت اختلاف داریم: آنها قائل به نوعی امامتند و ما قائل به نوعی دیگر. چطور شده است که شیعه امامت را جزء اصول دین می شمارد ولی اهل تسنن از فروع دین می شمارند؟ علتش این است که: مفهوم امامت در شیعه با آنچه که در اهل تسنن هست، متفاوت است.

اساس فکر شیعه در مسئله امامت با فکر اهل تسنن مختلف است و این دو فکر از ریشه با یکدیگر اختلاف دارند. لهذا به این صورت درباره این مسئله بحث کردن که ما قائل به امامتیم، آنها هم قائل به امامت، ولی شرایط امامت از نظر ما و آنها متفاوت است، اساسا درست نیست. چون آن چیزی که شیعه به نام امامت معتقد است، غیر از آن چیزی است که آنها به نام امامت معتقدند. کما اینکه مسئله ای که به این شکل طرح می شود که آیا امامت به نص است یا به شورا یعنی آیا امام را پیغمبر باید تعیین کرده باشد یا مردم باید او را انتخاب بکنند نیز به این صورت صحیح نیست. زیرا آنچه شیعه در باب امامت می گوید و می گوید به نص است، غیر از آن چیزی است که اهل تسنن می گویند و می گویند به شور است. نه اینکه درباره یک چیز بحث می کنند و یکی می گوید آن چیز به نص است و دیگری می گوید همان چیز به شور است. در واقع باید چنین گفت که در نظر شیعه مسئله ای به نام امامت مطرح است که اهل تسنن از اساس آنرا قبول ندارند نه اینکه در شرائطش با آنها اختلاف دارند. درست مثل مسئله نبوت است در مقابل منکرین نبوت.

شیعه امامت را در سطحی آنچنان بالا می برد که قهرا اگر کسی آن فرضیه را پیش بکشد و قبول کند، نمی تواند قبول نکند که امام باید از طرف خدا تعیین شده باشد. همینطور که در نبوت هیچگاه نمی گویند مردم بنشینند و نبی انتخاب کنند، قهرا در مورد امام در آن سطحی که شیعه می گوید نیز جای این حرف نیست که مردم بنشینند و چنان شخصی را انتخاب کنند.

در میان شیعیان مسئله امامت اهمیت فوق العاده ای دارد و در میان سایر فرق اسلامی آنقدر برای این مسئله اهمیت قائل نیستند. سر مطلب اینست که مفهوم امامت در نزد شیعه با مفهوم امامت در نزد سایر فرق اسلامی متفاوت است. البته جهات مشترکی در کار هست ولی یک جهات اختصاصی هم در معتقدات شیعه در باب امامت هست که به همین جهت مسئله امامت اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند.

مثلا ما شیعیان وقتی که می خواهیم اصول دین را بر طبق مذهب شیعه بیان بکنیم می گوئیم اصول دین، توحید است و نبوت و عدل و امامت و معاد. امامت را جزء اصول دین می شماریم. اهل تسنن هم قائل به نوعی امامت هستند و اساسا منکر امامت به یک معنا نیستند، امامت را به شکل دیگری قائلند ولی به آن شکلی که قائل هستند، از نظر آنها جزء اصول دین نیست بلکه جزء فروع دین است. بالاخره ما در مسئله امامت با اهل سنت اختلاف داریم: آنها قائل به نوعی امامتند و ما قائل به نوعی دیگر. چطور شده است که شیعه امامت را جزء اصول دین می شمارد ولی اهل تسنن از فروع دین می شمارند؟ علتش این است که: مفهوم امامت در شیعه با آنچه که در اهل تسنن هست، متفاوت است.

اساس فکر شیعه در مسئله امامت با فکر اهل تسنن مختلف است و این دو فکر از ریشه با یکدیگر اختلاف دارند. لهذا به این صورت درباره این مسئله بحث کردن که ما قائل به امامتیم، آنها هم قائل به امامت، ولی شرایط امامت از نظر ما و آنها متفاوت است، اساسا درست نیست. چون آن چیزی که شیعه به نام امامت معتقد است، غیر از آن چیزی است که آنها به نام امامت معتقدند. کما اینکه مسئله ای که به این شکل طرح می شود که آیا امامت به نص است یا به شورا یعنی آیا امام را پیغمبر باید تعیین کرده باشد یا مردم باید او را انتخاب بکنند نیز به این صورت صحیح نیست. زیرا آنچه شیعه در باب امامت می گوید و می گوید به نص است، غیر از آن چیزی است که اهل تسنن می گویند و می گویند به شور است. نه اینکه درباره یک چیز بحث می کنند و یکی می گوید آن چیز به نص است و دیگری می گوید همان چیز به شور است. در واقع باید چنین گفت که در نظر شیعه مسئله ای به نام امامت مطرح است که اهل تسنن از اساس آنرا قبول ندارند نه اینکه در شرائطش با آنها اختلاف دارند. درست مثل مسئله نبوت است در مقابل منکرین نبوت.

شیعه امامت را در سطحی آنچنان بالا می برد که قهرا اگر کسی آن فرضیه را پیش بکشد و قبول کند، نمی تواند قبول نکند که امام باید از طرف خدا تعیین شده باشد. همینطور که در نبوت هیچگاه نمی گویند مردم بنشینند و نبی انتخاب کنند، قهرا در مورد امام در آن سطحی که شیعه می گوید نیز جای این حرف نیست که مردم بنشینند و چنان شخصی را انتخاب کنند.

با توجه به مطالب بیان شده و سایر مواردی که شیعیان و اهل سنت در آن اختلاف نظر دارند اصطلاح اهل سنت در مقابل دیگر فرقه های اسلامی مخصوصا شیعیان استعمال گردید.

پرسمان دانشجویی