مکاتب و دعا | کتابخانه مجازی الفبا

كدام مكتب است كه دعاكردن به درگاه خدارا كفر ميدانند؟

هيچ فرقه و يا مكتبي دعا كردن به معني درخواست كردن از خداوند را كفر نمي داند مگر اينكه دعا كردن همراه با فعل ديگري باشد كه آن فعل جايز نباشد و كفر محسوب گردد مثلا اينكه ما عوامل ديگر غير از خداوند را در برآوردن حاجات خود موثر بدانيم و...

در ادامه مطالبي جهت آگاهي در رابطه با دعا و حقيقت دعا ارائه مي كنيم:

دعا نوعي عبادت و پرستش است و هر عبادتي كه با قصد قربت انجام شود ؛ يعني عبادت كننده تصميم داشته باشد به خداي خود نزديك شود و به كمالات ذات اقدس اله آراسته گردد، خالي از اثر قربي نيست. دعا كردن، در حقيقت، درمان عطش قلب و تسكين سوزش جان و و نياز روح به عروج به عالم قدس اله است. امام صادق(ع)فرمود: «شما را به دعا سفارش مى كنم. زيرا با هيچ عمل ديگرى همچون دعا, به خدا نزديك نمى شويد.» (كافي، ج2، ح،467)

دعا براي افزايش استعداد آدمي و رشد آن بسيار مفيد است. چرا كه دعا نيز خود يك عبادت محسوب مي شود.

دعا به انسان ارج و قُرب مي دهد. دعا عامل توجه خدا به انسان است .

خداوند در قرآن كريم مي فرمايد:«قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُم--- بگو: پروردگارم براى شما اجرى قائل نيست اگر دعاى شما نباشد»(فرقان/77).

«يعبؤا»از ماده «عبا» (بر وزن عبد) به معنى سنگينى است. بنابراين جمله «لا يعبأ» يعنى وزنى قائل نيست، و به تعبير ديگر اعتنايى نمى‏كند.

آري آن چه به انسان وزن و ارزش و قيمت در پيشگاه خدا مى‏دهد همان توجه به پروردگار است. دعا حس نياز و توجه به خدا را به نمايش مي گذارد.(تفسير نمونه/ج‏15/ ص 172و173).

هدف نهايي از دعا، ذكر و ياد خدا و قرب الهي است كه فلسفه وجودي انسانها نيز بر همين مبنا استوار مي باشد «ما خلقت الجنّ و الانس الّا ليعبدون – جن و انس را خلق نكردم مگر براي عبادت.» (ذاريات 56).

حقيقت عبادت اين است كه انسان خود را بنده و مملوك خدا بداند، براى خود مالكيتى قايل نباشد و براى خود اراده مستقلّى در مقابل خدا قايل نباشد، بلكه خود و دارايى خود را از آن خدا بداند؛ بطور كامل تسليم اراده او باشد، به عبد بودن خود در مقابل پروردگار اعتراف كند و از روى اختيار، بندگى تكوينى خود را در مقابل خدا اظهار بدارد به عبارت ديگر، در برابر خدا اظهار كند كه تو خدايى و من بنده توام، تو عزيزى و من ذليلم، تو مالكى و من مملوكم، تو ربّى و من مربوبم. حقيقت دعا نيز اظهار همين مطلب است كه خدايا، من بنده ام، عبوديت شأن من است و تو مالك من هستى.

عبادت در واقع اظهار اين مطلب است، خواه با توجه قلبى، خواه با اظهار زبانى يا نشان دادن با اعضا و جوارح ؛ركوع و سجود نيز اگر عبادت به حساب مى‌آيند به اين دليل است كه بيانگر اين حالت قلبى است: اظهار ذلّت در مقابل عظمت بيكران الهى. ذكر زبانى و دعا نيز گوياى اين حقيقت است.

اصل همه عبادات و روح آنها همين توجّه قلبى است و حركات و ذكر زبانى جلوه اين حقيقت است. دعا نشان دهنده اعتقاد به مالكيت، ربوبيت، عزّت و قدرت الهى در عمل است.

كسى كه دست خويش را به درگاه الهى دراز، گردن خود را كج و سر خود را خم مى‌نمايد، روى به خاك مى‌سايد و اشك از ديدگان سرازير مى‌كند و با دعاى خود از او حاجت مى‌خواهد، در عمل نهايت شكستگى و تذلّل خود را در برابر عظمت الهى نشان مى‌دهد؛ خود را فقير، ضعيف، ذليل و بيچاره و خدا را غنى، قوّى، عزيز و قادر مى‌بيند و با حالت خود اين حقيقت را بيان مى‌كند.

بايد دعا كنيم و فقط از خدا بخواهيم چون همه وجود و داشته هايمان از خدا است و هر چه مي خواهيم هم در يد قدرت او است. هر كس هر چه دارد از خدا است و غير خدا كسي چيزي از خودش ندارد تا ما از او چيزي بخواهيم.

گرچه دعا در ظاهر درخواست رفع نيازهاى مادّى و معنوى است، ولى در واقع، اعتراف به بندگى، فقر و عجز انسان است. درست است كه معمولاً دعا به شكل تكلّم الفاظ است؛ اما الفاظ از ما فى الضمير حكايت مى‌كنند و خود از اصالتى برخوردار نمى‌باشند.

به عبارت ديگر، دعا امرى است قلبى و زبان فقط از آنچه در دل است حكايت مى‌كند. پس دعا بايد از دل و جان انسان برآيد. تلفّظ برخى كلمات با زبان، بدون هيچگونه توجّه قلبى، دعا به حساب نمى‌آيد. بنابراين، دعا بايد با خواست جدّى قلبى همراه باشد. (بر درگاه دوست/ ص 19 و 20). در واقع دعا از آن روي مورد توجه و اهميت است كه عبادت كردن و بندگي داراي اهميت مي باشد. در روايت شريفي از پيامبراكرم صلي الله عليه و آله نقل شده است كه: «الدُّعاءُ مُخُّ الْعِبادَةِ - دعا به منزله مغز همه عبادات است. »(بحار ،ج93،ص300،ر37)

اميرمؤمنان علي عليه السلام مي فرمايد: «أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي الْأَرْضِ الدُّعَاءُ - محبوب ترين كارها در نزد خداوند در روي زمين دعااست .» (كافي/ج4/ص213).

عامل تقرب به خدا اين است كه انسان اعمالي انجام دهد كه در نزد خداوند محبوبند شخصي كه بسيار دعا مي كند از اين جهت كه كاري را انجام مي دهد كه در نزد خداوند كريم محبوبترين اعمال است او نيز در پيشگاه خدا از محبوب ترين بندگان مي گردد و هنگامي كه در نزد خدا محبوب گرديد لطف و عنايت الهي شامل حال او مي گردد و باعث نزديكي او به خداوند كريم مي شود.

حقيقت دعا توجه به بارگاه معبود است و براى مؤمنان نوعى معراج روحى و معنوى به حساب مى‌آيد. دعا فقط تلفّظ پاره اى كلمات و مراعات برخى آداب خاص نيست. حقيقت و روح دعا توجه قلبى انسان به خداوند عالم است و قوّت اين توجه به ميزان معرفت و محبت انسان به خداوند بستگى دارد. از اين رو، بايد پيش از دعا و هنگام دعا به صفات خداوند توجّه داشت.

امام صادق- عليه السلام- فرمود:«زياد دعا كنيد زيرا دعا كليد بخشش خداوند و وسيله رسيدن به هر حاجت است، نعمت ها و رحمت هايى نزد پروردگار است كه جز با دعا نمى‏توان به آن رسيد! و بدان هر در را كه بكوبى عاقبت گشوده خواهد شد».(تفسير نمونه/ ج‏1/ ص 639).

پرسمان دانشجویی