ایجاد روحیه در کارگزاران | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
ایجاد روحیه در کارگزاران
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
ایجاد روحیه در کارگزاران
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع)
سوال:
حضرت امير ع و ديگر معصومين براي ايجاد انگيزه و روحيه كاركنانشان از چه روشها و راه و سياستهايي استفاده مي كردند؟
پاسخ تفصیلی:
پاسخ: تعدادي از مهم ترين راه هاي ايجاد انگيزه در كاركنان با استناد به آيات و روايات از اين قرار است:
1. ايجاد مسئوليت و تعهد به جاي اطاعت محض: برخي افراد به خاطر ايمان و هدفمندبودن، خود را مسئول و پاسخگو مي دانند. و اين بستر مناسبي براي مديران است كه با توجيه صحيح و آموزش متناسب با شغل، و سپس با سپردن مسئوليت و اختيار، انگيزه آنان را افزايش دهند.
اين نوع انگيزه اين باور را در انسان تقويت مي كند كه هر كس بايد در پيشگاه عدل الهي پاسخگوي رفتار و گفتار خويش باشد. «لَا يسْئَلُ عَمَّا يفْعَلُ وَ هُمْ يسْئَلُونَ» (انبياء: 23) از كارهاي خداوند سؤال نمي شود ولي انسان ها مورد سؤال قرار مي گيرند. روزي فرا مي رسدكه هركس بايد نسبت به تصميمات، اوامر و نواهي و تمامي كارهايي كه انجام داده پاسخ دهد. انساني كه به اين باور رسيده كمتر دچار خطا مي شود و از انجام مسئوليت شانه خالي نمي كند.
2. عدم سخت گيري نسبت به زير دستان: مديران بايد توجه داشته باشند كه روح انسان فوق العاده لطيف است و به سرعت عكس العمل نشان مي دهد. اگر انسان در كاري بر روح خودش فشار بياورد-تا چه برسد به روح ديگران ـ عكس العملي كه ايجاد مي كند گريز و فرار است.
برخي مديران گمان مي كنند با سخت گيري زودتر به مقصد مي رسند، ولي آنان هيچ گاه به مقصد نمي رسند. روح آدمي اگر تحت فشار قرار گيرد مثل مركبي است كه زخم برداشته باشد، از راه مي ماند و ديگر قدم از قدم بر نمي دارد. خشونت ها و ملامت ها و سخت گيري ها از اين قبيل است. [i]
پيامبر اكرم به معاذ بن جبل كه به ماموريت يمن اعزام مي شد فرمود:
«بَشِّر وَ لاتُنفِّر، يسِّرِْ وَ لاتُعَسِّر». [ii]
بشارت بده و نفرت ايجاد نكن. آسان بگير و سخت نگير.
مدير كاردان نه سخت گير است و نه تندرو. او به جاي سخت گيري براي انجام كار بيشتر، به انجام صحيح و درست كارها مي انديشد و به زيردستانش فرصت مي دهد تا با تمركز و اتقان كارها را پيش ببرند.
3. ايجاد امنيت شغلي: كاركناني كه از شغل خود راضي اند و احساس امنيت شغلي دارند، با انگيزش دروني انجام وظيفه مي كنند. لذا نبايد كاري كرد كه احساس نگراني و نااميدي و ناامني شغلي در آنان پديد آيد. اميرمؤمنان وقتي مالك اشتر را به جاي محمدبن ابي بكر به مصر اعزام كرد، احساس كرد محمد ناراحت شده و ممكن است انگيزه او ضعيف شود، براي جلب اعتماد و رفع نگراني در نامه اي به وي نوشت: به من گزارش شده كه در رابطه با گماردن اشتر به جاي تو آزرده شده اي. مطمئن باش كه اين جابه جايي نه به دليل كم كاري تو بوده و نه براي واداشتن تو به تلاش بيشتر. اگر ولايت مصر را از تو گرفتم، ولايت جاي ديگر را به تو سپردم كه سنگيني اش كمتر و در عين حال برايت خوشايندتر است. [iii]
4. جلب اعتماد: مديران بايد به گونه اي سخن بگويند و عمل كنند كه كاركنان به آنان اعتماد نمايند. اگر روابط مديران و كاركنان بر اساس دوستي و رفاقت و صميمت و نه دستور دهي باشد، محيط كار لذت بخش تر و اعتماد بيشتر خواهد شد.
افراد مستقيم و غيرمستقيم بايد در جريان مسائلي كه به آنان مربوط مي شود قرار گيرند تا شبهات و ابهامات آنان ـ كه دشمن انگيزه است ـ از ميان برود. لذا مديران بايد زمان مناسبي را براي پاسخ گويي در نظر گيرند و قبل از بروز شايعات، افراد را در جريان امور قرار داده و شفاف سازي كنند.
5. مهيا كردن زمينة موفقيت و پيشرفت: دستيابي به اهداف شغلي و پيشرفت در مهارت شغلي از انگيزش هاي مهّم به شمار مي آيد. مديران بايد با ايجاد آموزش هاي مهارتي، زمينه هاي موفقيت را تقويت كنند و بي تفاوت از كنار آن عبور نكنند.
اميرمؤمنان به مالك اشتر فرمود:
«فَإِنَّ كثْرَةَ الذِّكرِ لِحُسْنِ [فِعَالِهِمْ] أَفْعَالِهِمْ تَهُزُّ الشُّجَاعَ وَ تُحَرِّضُ النَّاكلَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ». [iv]
كارهاي مهمي كه [زيردستان] انجام داده اند برشمار، زيرا يادآوري كارهاي ارزشمند آنان، شجاعان را بر مي انگيزاند و ترسوها را به تلاش وا مي دارد.
6. ايجاد رضايت و علاقمندي به شغل: مشاغل لذت بخش و متناسب با خواسته و رضايت افراد، سبب انگيزش در آنان مي شود. مديران بايد به اين مسأله توجه كنند و تا آنجا كه ممكن است مسئوليت هاي افراد را متناسب با علاقمندي آنان انتخاب نمايند.[v] انساني كه با اكراه و اجبار به انجام كاري وادار مي شود كم انگيزه و يا بي انگيزه شده و كارايي اش پايين مي آيد.
اميرمؤمنان فرمود:
«فَإِنَّ اَلْمُتَكارِهَ مَغِيبُهُ خَيرٌ مِنْ مَشْهَدِهِ»
انساني كه به اجبار و اكراه وادار به عملي شود نبودش بهتر از وجودش مي باشد. [vi]
البته اگر كار و مأموريتي زمين مانده از اين قاعده مستثني است.
براي رضايتمندي از عمل سه شرط لازم است:
الف. افراد آنچه را كه انجام مي دهند دوست داشته باشند و به كارشان عشق بورزند.
ب. از اهميت و كاركرد وظايفشان با خبر باشند.
ج. ازنظر خود و سايرين كار خوب انجام دهند. [vii]
7. فراهم ساختن محيطي آرام: برخي مشاغل مانند پژوهش، نيازمند محيطي آرام و بي سر وصداست. به مثابه ماهيگري مي ماند كه فقط در درياي آرام مي تواند ماهي بگيرد. اگر دريا طوفاني و ناآرام باشد نه تنها قادر به گرفتن ماهي نيست كه قايق و تور ماهيگيرش نيز در خطر است. از اين رو، گاهي محيط كار، سيستم كاري و تشكيلات، مانند: دور بودن، پر سروصدا بودن محيط، مسئله گرمايش و سرمايش يا محدوديت هاي سازماني باعث از بين رفتن انگيزه در برخي كاركنان مي شود. مديران بايد به اين مسأله توجه داشته باشند و با تدبير عمل كنند.
8. توجه به مديريت هدايتي و نه استبدادي: برخي از مديريت ها استبدادي است. شيوة مديريت استبدادي، شيوة مديريت فرعوني است. چون اطاعت و فرمانبري ها از روي ترس انجام مي گيرد، نه از روي ميل و رضايتمندي.
قرآن كريم در مورد فرعون مي فرمايد:
«فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوه» (زخرف: 54)
پس او قومش را سبك شمرد و آنان(از روي ترس) از او اطاعت كردند.
انسانهاي مستبد موفقيتي نخواهند داشت و در طولاني مدت مورد تنفر كاركنان قرار خواهند گرفت.
رسول خدا فرمود:
«شَرُّ النّاسِ يومَ القيامَةِ الذّينَ يكرَمُونَ اتّقاءَ شَرِّهِم»[viii]
بدترين مردم در روز قيامت كساني اند كه به جهت در امان ماندن از شرّشان مورد احترام قرار مي گيرند.
نگاه مديران خوب و متعهد به كاركنان، نگاه ابزاري نيست، بلكه نگاه به كرامت انساني است. مديران موفق به كاركنان بها داده و آنان را در تصميم گيري ها دخالت مي دهند.
امروزه سازمان ها براي بهره برداري بهينه از توانايي هاي كاركنان، متوجّه شده اند كه شيوه«دستوردهي ـ نظارت» فاقد كاركرد است، لذا از آن فاصله گرفته به سمت«توصيه ـ توافق و تشويق» روي آورده اند. كارفرمايان با اين تغيير متوجّه شده اند كه پرداخت پاداش در برابر كار خوب افراد، بسيار اثربخش تر از تهديد آنها به تنبيه و توبيخ به خاطر كارهاي بد است.[ix] اعلام رضايت از كاركنان بهترين تشويق و ايجاد انگيزش است.
كاركنان متعهد، از كار، كم نمي گذارند، و منافع خود را بر منافع سازمان ترجيح نمي دهند.
كاركنان مطيع و نه متعهد، كاركنان با انگيزه اي نيستند. آنان تا وقتي تحت نظارتند فعاليت مي كنند و آنچه را فرمان مي گيرند انجام مي دهند، تا ازتنبيه وسرزنش دور بمانند. ولي همين كه خودرا تحت نظارت نبينند به كمترين ضرورت اكتفا مي كنند و ديگر ابتكاري نخواهند داشت و راه حلي براي مشكلات، پيشنهاد نخواهند داد. دغدغه اي ندارند؛ چون اينان راه ورسم اطاعت و نه تعهد را آموخته اند. اطاعت منهاي تعهد يعني تسليم در برابر خواسته ما فوق چه به آن اعتقاد داشته باشد وچه اعتقاد نداشته باشد.
9. احترام گذاشتن به كارمندان: هر انساني براي خود شخصيتي دارد و براي هويت خويش ارزش قائل است. احترام گذاشتن به شخصيت افراد، احساس هويت و شخصيت را در آنان زنده مي كند و انگيزه آنان را بالا مي برد و موجب مي شود متقابلاً براي مديران و اجراي دستورات آنان احترام قائل شوند.
يك مدير خوب و شايسته با افراد زير دستش با تواضع و احترام رفتار مي كند و براي آنان شخصيت قائل است و همين امر انگيزة كاري آنان را بالا مي برد.
اميرمؤمنان به مالك مي نويسد:
«وَ أَشْعِرْ قَلْبَك الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَكونَنَّ عَلَيهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَك فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَك فِي الْخَلْق»[x]
مهرباني با مردم را پوشش دل خويش قرار ده و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چون حيوان شكاري باشي كه خوردن آنان را غنيمت داني؛ زيرا مردم دو دسته اند، دسته اي برادر ديني تو و دسته ديگر همانند تو در آفرينش اند.
مهر و محبت واحترام رسول خدا به مسلمانان موجب شده بود كه آنان پروانه وار بر گرد وجودش بچرخند و براي اجراي دستوراتش بر هم سبقت گيرند.
اميرمؤمنان فرمود:
«من تألّف النّاس أحبّوه»[xi]
كسي كه با مردم رفتاري خوب داشته باشد، او را دوست دارند.
در پرتو محبت است كه خارها گل مي شود و انسان هاي ناآرام خوب مي گردند.
درس معلم ار بود زمزمه محبتي جمعه به مكتب آورد طفل گريز پاي را.
آري، محبت دل ها را به خود جذب مي كند و موجب قوام و پايداري مديريت مي گردد.
10. صداقت: يك انسان موفق در گفتار و رفتارش صداقت دارد، به كاركنانش دروغ نمي گويد و از سياسي كاري اجتناب مي ورزد. صداقت و يكرنگي خواست فطرت و خرد آدمي است كه در مقابل دورويي قرار دارد.
اميرمؤمنان فرمود: به پاس نعمت هايي كه خداوند به انسان بخشيده به بندگان خدا و برادرش نزديك تر شود و بر صميميت و همدلي خويش بيفزايد.[xii]
11. داشتن ارتباط با زيرمجموعه: كارمندان خواهان ارتباط خوب با رئيس خود هستند. يك مدير محبوب، با كارمندان سلام و احوال پرسي مي كند، و فرصتي معين مي كند تا كاركنان به راحتي با او صحبت كنند. گاه صحبت كردن، افراد را سبك مي كند و از مشكلات آنان مي كاهد.
اميرمؤمنان داشتن ارتباط صميمانه با زير مجموعه را به مديران، چنين بيان مي كند:
«من با يادآوري خداوند به شما و همه كساني كه نامه ام به آنها مي رسد، دعوت مي كنم كه به سوي من روي آورند، اگر نيكو كارم ديدند به ياريم بشتابند و اگر بدكارم يافتند مرا توبيخ كنند.» [xiii]
12. اخلاق خوش: خوش اخلاقي و گشاده رويي و متبسّم بودن مدير، به كاركنان روحيه مي بخشد و موجب مي شود كه در دل ها نفوذ پيدا كند. قرآن در مورد پيامبر اعظم فرمود:
«وَ لَوْ كنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِك فَاعْفُ عَنهُْمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم» (آل عمران: 159)
اگر خشن و سخت دل بودي از پيرامونت پراكنده مي شدند، پس از(خطاي) آنان بگذر و برايشان آمرزش بخواه.
امام مؤمنان فرمود:
«الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِه»[xiv]
مؤمن چهره اي خندان ومتبسم دارد و نگراني ها و ناراحتي ها را در دلش پنهان مي دارد.
13. رسيدگي به مشكلات و تأمين نيازهاي مادّي: مشكلات مالي، خانوادگي، فشارهاي عصبي، بيماري هاي جسمي، حجم كارهاي سنگين و... در كاهش انگيزه ها تاثير مي گذارد.
در آموزه هاي ديني، رسيدگي به حقوق و مزايا مورد توجّه قرار گرفته كه خود حاكي از تأثيرگذاري در انگيزه فرد مي باشد. قران كريم در كنار تشويق هاي معنوي مانند: «عِندَ رَبِّهِم يرزَقُون» و «رِضوانٌ مِن اللهِ اَكبر»، تشويق هاي مادّي «جَنّات تَجرِي مِن تَحتِهَا الاَنهارُ» را نيز مطرح مي كند.
اميرمؤمنان در مورد حقوق و مزاياي كاركنان به مالك اشتر سفارش مي فرمايد:
«ثُمَّ اَسبِغ عَليهِمُ الاَرزاقَ. » بر آنان وسعت و فرواني رزق قرار بده.
آنگاه آن حضرت، براي اين عمل، سه علت انگيزشي بيان مي كند:
فَاِنَّ ذلِكَ قُوّهٌْْ لَهُم عَلي استصلاح انفسهم. اين(يعني گرفتن حقوق كافي) موجب مي شود كه در اصلاح كار خود بيشتر بكوشند.
وَ غِني لَهُم عَن تَناوُلِ ما تَحتَ اَيديهِم. و با بي نيازي، دست به اموال بيت المال كه زيردست آنان است، نمي زنند و خيانت نمي كنند.
وَ حُجَّهٌْْ عَليهِم اِن خالَفُوا اَمرَكَ اَو ثَلَمُوا اَمانَتكَ. (حقوق كافي) اتمام حجّتي است بر آنان اگر فرمانت را نپذيرند يا در امانت تو خيانت كنند. [xv]
در اين سخن به چند نكته اشاره شده است:
الف. بهره مندي از حقوق و درآمد مناسب و رفع نياز مادي، زمينه اصلاح فرد، كارها، فعاليت ها و انگيزه ها را فراهم مي كند و فكر و انديشة آدمي را آزاد مي نمايد.
ب. انسان را از رانت خواري، رشوه، افتادن در كارهاي خلاف و دست يافتن به بيت المال باز مي دارد.
ج. براي فرد تعهّد مي آورد تا به مسئوليت خود عمل كند و پاسخگوي مدير خود باشد.
همچنين درمورد رسيدگي به امور نظاميان مي فرمايد:
وَ لْيكنْ آثَرُ رُءُوسِ جُنْدِك عِنْدَك مَنْ وَاسَاهُمْ فِي مَعُونَتِهِ وَ أَفْضَلَ عَلَيهِمْ مِنْ جِدَتِهِ بِمَا يسَعُهُمْ وَ يسَعُ مَنْ وَرَاءَهُمْ مِنْ خُلُوفِ أَهْلِيهِمْ حَتَّي يكونَ هَمُّهُمْ هَمّاً وَاحِداً فِي جِهَادِ الْعَدُو[xvi]
برگزيده ترين فرماندهان سپاه تو، كسي باشد كه از همه بيشتر به سربازان و نيروهاي تحت فرمان كمك رساند و از امكانات مالي خود بيشتر در اختيارشان گذارد، به اندازه اي كه خانواده هايشان در پشت جبهه و خودشان در آسايش كامل باشند، تا در نبرد با دشمن، سربازان اسلام تنها به يك چيز بينديشند.
14. قدرداني و ارج نهادن به فعاليت ها: قدرداني از زحمات كاركنان، به دليل احترام به آنان، يك عامل انگيزشي مهم محسوب مي شود. در نظر بسياري از كاركنان، صرف قدرداني از آنان، خود يك پاداش بزرگ است. [xvii] اميرمؤمنان فرمود:
ثُمَّ اعْرِفْ لِكلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا أَبْلَي وَ لَا تَضُمَّنَّ بَلَاءَ امْرِئٍ إِلَي غَيرِهِ وَ لَا تُقَصِّرَنَّ بِهِ دُونَ غَايةِ بَلَائِهِ وَ لَا يدْعُوَنَّك شَرَفُ امْرِئٍ إِلَي أَنْ تُعْظِمَ مِنْ بَلَائِهِ مَا كانَ صَغِيراً وَ لَا ضَعَةُ امْرِئٍ إِلَي أَنْ تَسْتَصْغِرَ مِنْ بَلَائِهِ مَا كانَ عَظِيماً[xviii]
زحمات هر يك از آنان(نظاميان) را شناسايي كن و هرگز تلاش و رنج كسي را به حساب ديگري نگذاشته و ارزش خدمت او را ناچيز مشمار، تا شرافت و بزرگي كسي موجب نگردد كه كار كوچكش را بزرگ بشماري، يا گمنامي كسي باعث شود كه كار بزرگ او را ناچيز بداني.
همچنين فرمود:
ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِن[xix]
خطاكار را به وسيله پاداش به نيكوكار تنبيه كن.
يعني تشويق نيكوكار، نوعي تنبيه براي كارمندان كم كار به حساب مي آيد.
بنابراين، تلاش و كوشش هيچ كس نبايد فراموش شود، گرچه به نتيجه منتهي نگردد. يك مدير خوب وكاردان فقط به نتايج، پاداش نمي دهد بلكه براي تلاش ها نيز ارزش قائل است.
15. حضور به موقع و عدم غيبت طولاني مدير: غيبت طولاني مدير در محل كار و بين كاركنان، باعث حرف و حديث و ايجاد شبهه شده و انگيزه هاي كاري را كاهش مي دهد.
اميرمؤمنان به مالك اشتر مي فرمايد:
فَلَا تُطَوِّلَنَّ احْتِجَابَك عَنْ رَعِيتِك فَإِنَّ احْتِجَابَ الْوُلَاةِ عَنِ الرَّعِيةِ شُعْبَةٌ مِنَ الضِّيقِ وَ قِلَّةُ عِلْمٍ بِالْأُمُور[xx]
هيچ گاه خود را به مدت طولاني از مردم پنهان نكن، كه پنهان بودن رهبران، نمونه اي از تنگ خويي و كم اطلاعي در امور جامعه مي باشد.
حضور به موقع مديران در محل كار، نظم و انضباط كاركنان و انگيزه كاري آنان را بيشتر مي كند.
16. برخوردي منطقي با نظر مخالفان: مدير بايد براي حفظ انگيزه ها، برخوردي محترمانه با نظرات مخالف خود داشته باشد و دلايل خود را به طور كامل در ردّ نظريه مخالفان توضيح دهد.
17. برخورد سازنده با شكست ها: اگر افراد در كارهايشان شكست خوردند يا موفقيتي به دست نياوردند، نبايد مقصر قلمداد شوند، بلكه بايد اشتباهات را شناسايي و با برطرف كردن آنها مسير را براي موفقيت در آينده آماده كرد. برخورد سازنده با شكست افراد و ابراز همدردي با آنان و ارائه راهكار درست باعث ايجاد انگيزه و دلگرمي افراد مي شود. تنبيه يا ارعاب و تهديد نه تنها ايجاد انگيزه نمي كند بلكه موجب از بين رفتن انگيزه مي گردد. البته لازم است حدّ و مرزي براي اشتباهات مشخص شود و هر كس مسئوليت اشتباه خود را پذيرا باشد.[xxi] گاه چشم پوشي از خطاها و ناديده گرفتن اشتباهات انگيزه ها را حفظ مي كند؛ چرا كه هيچ كس معصوم نيست، و هر كسي ممكن است خطا كند.
امير مومنان به مالك سفارش مي كند: اگر گناهي از آنان سر مي زند يا علت هايي بر آنان عارض مي شود، يا خواسته و ناخواسته اشتباهي مرتكب مي گردند، آنان را ببخشاي و بر آنان آسان گير، آن گونه كه دوست داري خداوند تو را ببخشايد و بر تو آسان گيرد.[xxii]
18. شركت دادن كاركنان در تصميم گيري ها: وقتي كارمندان، در تصميم گيري ها شركت دارند احساس مي كنند، خود مسئول كارها و تصميم ها مي باشند و با انگيزة بيشتري كار مي كنند. همچنان كه خداوند به پيامبرش دستور مي دهد در كارها با يارانش به مشورت بپردازد و آنان را در تصميم گيري ها شريك نمايد. « وَ شَاوِرْهُمْ في الْأَمْر» (آل عمران: 159)
رسول خدا در موارد حدود شرعي و احكام الهي مشورت نمي كرد و تابع وحي بود، ليكن در مسائل نظامي و جنگي و نحوه اجراي قانون با اصحاب مشورت مي كرد.[xxiii]
رسول گرامي با اتصالش به وحي، داراي علم و انديشه اي والا و وصف ناشدني بود. از اين رو نيازي به مشورت با كسي نداشت. ليكن براي تشويق مسلمانان به ارائه نظر و شركت جستن در تصميم گيري ها با آنان به مشورت مي پرداخت و به نظراتشان احترام مي گذاشت.
معمولا كاركنان براي ارائه راه حل در جهت رفع مشكلات داوطلب نمي شوند، چون فكر مي كنند مديران به آنان ميدان نمي دهند و به نظرات و پيشنهاداتشان توجهي ندارد و آنان را به رسميت نمي شناسند. و همين موجب بي انگيزه گي آنان مي شود، ليكن اگر در تصميم گيري ها شركت داده شوند احساس مسئوليت بيشتري مي كنند.
19. باادب سخن گفتن: قرآن براي سخن و كلام زيبا ارزش زيادي قائل است.
« قُل لِّعِبَادِي يقُولُواْ الَّتي هِي أَحْسَنُ » (اسراء: 53)
به بندگانم بگو بهترين سخن را بگويند.
و امام صادق به شيعيان خود سفارش فرمود:
«وَ احفَظُوا اَلسِنَتَكُم عَنِ الفُضُول وَ قَبيحِ القَولِ»[xxiv]
زبان هايتان را حفظ كنيد و آن را از پرگويي و سخن زشت باز داريد.
و اميرمؤمنان نيز فرمود:
از سخن زشت و ركيك بپرهيز؛ زيرا زشتگويي، فرومايگان را در اطرافت نگاه مي دارد و عناصر شريف و بزرگوار را از گردت پراكنده مي سازد. [xxv]
20. تكريم از افراد در حضور جمع: اگر مدير مي خواهد فردي را تشويق، تجليل و تكريم كند، بهتر آن است كه اين كار را در حضور جمع انجام دهد؛ چرا كه اين كار، انگيزه او را بالا مي برد. امام خميني با تمجيد و تجليل از رزمندگان در حضور ملت ايران، روحيه آنان را چندين برابر بالا مي برد و مي فرمود: «آنان ولي نعمت ما بوده اند. »[xxvi]
21. تقويت انگيزش هاي معنوي: انگيزه هاي معنوي همانندي ندارند و هيچ چيزي نمي تواند جايگزين آنها شود. انگيزه اي كه حنظله نوجوان را از اتاق حجله عروسي به ميدان رزم احد مي كشاند و او را غسيل الملائكه مي كند، ايمان او به خدا و به رسول خدا است. رزمنده اي كه براي باز شدن معبر، خود را به روي مين مي اندازد، با انگيزه مادي دست به اين كار نمي زند. دانش آموز و نوجوان سيزده ساله اي كه نارنجك به كمر مي بندد و خود را به زير تانك دشمن مي افكند، انگيزه اي معنوي دارد و صدها و هزاران نمونه از اين قبيل در جنگ هاي صدر اسلام، هشت سال دفاع مقدس، جنگ 33روزه لبنان و جنگ 22روزه غزه ديده مي شود؛ چرا كه انسان، موجودي است مختار و كمال جو كه كمال و سعادتش در پرتو معنويات حاصل مي شود.
پي نوشت
[i] . مجموعه آثار، مرتضي مطهري، (تهران، صدرا، چاپ اول، 1374 هـ . ش)، ج16، ص155.
[ii] . سيرهْْ النبويهْْ، ابن هشام، (بيروت، دار احياء التراث العربي، بي تا)، ج4، ص237.
[iii] . نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، (قم، چاپ الهادي، 1379، هـ . ش)، نامه34.
[iv] . نهج البلاغه ، نامه53، بند60، ص574.
[v] . مديريت انگيزش، رابرت هلر، ترجمه سعيد علي ميرزايي، (تهران، نشر ساراگل، چاپ سوم، 1386 هـ . ش)، ص 11.
[vi] . نهج البلاغه، نامه 4.
[vii] . كاركنان وانگيزش ، مارشال جي. كوك، ترجمه شهرام ميرزايي درياني و احمد اصليزاده، (موسسه انتشاراتي مير، چاپ اول1382ش)، ص 44.
[viii] . بحار الانوار، محمد باقر مجلسي،(بيروت، مؤسسهْْ الوفاء، 1403 هـ . ق)، ج73، ص283.
[ix] . مديريت انگيزش، رابرت هلر، ص6.
[x] . نهج البلاغه ، نامه 53، بند8، ص566.
[xi] . شرحغررالحكم و دررالكلم، جمالالدين خوانساري، (تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، 1366 هـ . ش)، ج2، ص622.
[xii] . نهج البلاغه، نامه 53.
[xiii] . همان، نامه57.
[xiv] شرحغررالحكم و دررالكلم، جمالالدين خوانساري، ج2، ص504.
[xv] . نهج البلاغه ، نامه53، ص578.
[xvi] . همان، ص574.
[xvii] . مديريت انگيزش ، رابرت هلر، ص11.
[xviii] . نهج البلاغه ، نامه53، ص574.
[xix] . همان، حكمت 177.
[xx] . نهج البلاغه، نامه53، ص584.
[xxi] . مديريت انگيزش، رابرت هلر، ص24.
[xxii] . نهج البلاغه ، نامه 53، بند9، ص566.
[xxiii] . تفسير نمونه، مكارمشيرازي، (تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ هشتم، 1368 هـ . ش) ج3، ص143.
[xxiv] . بحارالانوار، محمدباقر مجلسي، ج71، ص310.
[xxv] . شرح غرر الحكم و دررالكلم، جمال الدين خوانساري، ج2، ص314.
[xxvi] . صحيفه نور، مجموعه رهنمودهاي امام خميني، (تهران، انتشارات سروش، چاپ اول، 1369، هـ . ش)، ج 14، ص 10.
به نقل ازمجله انقلاب اسلامي و دفاع مقدس،مهر و آبان 1390 شماره 31
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.ahlebayt.porsemani.ir//content/%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%AD%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های پیامبر و اهل بیت سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات مختصر فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت