علت تکرار «مِن قَبْلِ» در آیه «وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمُبْلِسین‏» چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمُبْلِسینَ»(روم، 49)، علت این‌که «من قبل» در این آیه تکرار شده است، چیست؟

خداوند در بخشی از سوره روم، به یکی از نعمت‌های مهم خود که نزول باران است اشاره می‌کند و با توضیح مراحل تشکیل ابرها و آمادگی آنها برای باریدن، می‌فرماید: «این الله است که بادها را برمی‌انگیزد و از این طریق ابرها را به حرکت درمی‌آورد. سپس هر طور که بخواهد آنان را در آسمان می‌گستراند و متراکم می‌کند. پس می‌بینی که از درون آن باران خارج می‌شود. وقتی این باران را به کسانی که خودش می‌خواهد، نازل می‌کند، آنان خوشحال می‌شوند».[1] سپس در آیه بعد می‌فرماید: «وَ إِن کاَنُواْ مِن قَبْلِ أَن یُنزَّلَ عَلَیْهِم مِّن قَبْلِهِ لَمُبْلِسِین‏»؛[2] و حقیقت این است که آنها پیش از آن‌که باران بر سرشان فرو ریزد، [آرى] پیش از آن سخت نومید بودند. برخی از مفسران همچون زمخشری گفته‌اند: «مِن قَبله» تکرار همان عبارت قبلی است که برای تأکید، این تکرار صورت گرفته است. او علت این تأکید را طولانی شدن قحطی عنوان می‌کند و لازمه آن‌را تأکید در بشارت دادن به نزول باران می‌داند.[3] برخی دیگر علت این تأکید را، بیان سرعت تغییر قلب انسان‌ها از ناامیدی به امیدواری دانسته اند.[4] طبق این نظریه، مرجع ضمیر «من قبله» مصدر مُؤوّل[5] از عبارت «أَن یُنزَّلَ عَلَیْهِم»؛ یعنی «التنزیل علیهم» خواهد بود. کسانی که ضمیر «من قبله» را به باران برگردانده‌اند،[6] در واقع به همین مطلب اشاره دارند. اما دیگر مفسران، مرجع ضمیر را چیز دیگری دانسته و بالطبع عبارت «من قبله» را تکرار عبارت قبل ندانسته و تأکیدی بودن آن‌را نفی کرده‌اند؛ مانند این‌که گفته‌اند ضمیر به کلمه «الریاح» برمی‌گردد[7] و حقیقت این است که آنها پیش از آن‌که باران بر سرشان فرو ریزد، [آرى] پیش از وزیدن بادها سخت نومید بودند. و برخی آن‌را به «الکسف»[8] یا «الأرسال» برگردانده‌اند.[9] وجه مشترک این موارد این است که این الفاظ یا مشتقاتشان در آیه قبل ذکر شده است.

اسلام کوئست نت