تفسیر آیه 58 سوره اعراف: «الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ» چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

معنای «الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ» در سوره اعراف آیه 58 چیست؟

اين آيه: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ»،[1] بدون در نظر گرفتن ارتباطش با آيه قبلى، در قالب یک مثال کلی است كه می‌فرماید اعمال نیکو و آثار ارزنده از گوهر پاک سرچشمه مى‏‌گيرد، و اعمال خلاف، از باطن پلید و ناپاک، اما اگر آن‌را با آيه قبلی‌اش يک‌جا در نظر بگيريم، در صدد بیان اين معنا است كه مردم اگر چه در قبول فيض پروردگار اختلاف دارند، لكن اين اختلاف از ناحيه خود ايشان است، و گر نه رحمت الهی عام و مطلق است. به بیان دیگر، این آيه در حقيقت اشاره به يک مسئله مهم دارد كه هم در زندگى اين جهان و هم جهان ديگر در همه جا تجلى مى‏‌كند، و آن اين است كه تنها «فاعليت فاعل» براى به ثمر رسيدن يک موضوع، كافى نيست، بلكه استعداد و «قابليت قابل» نيز شرط است. به عنوان مثال از دانه‌‏هاى باران حيات‌بخش‌تر و لطيف‌تر تصور نمى‌‏شود، اما همين بارانى كه در لطافت طبعش حرفی نيست، در يک‌جا سبزه و گل مى‏‌روياند و در جاى ديگر خس و خاشاك![2] در این آیه با ذكرى كه از رويش ميوه‌‏ها در اثر نزول باران به ميان آمد، به این نکته توجه می‌دهد كه زمين‌ها بر دو گونه‌‏اند: زمين پاک و آماده كه با نزول باران، به امر خداوند، گياهان گوناگون در آن مى‌‏رويند، و زمين پليد كه حتى اگر باران هم بر آن ببارد، جز اندكى علف هرز چيزى در آن نمى‌‏رويد. باران رحمت خدا بر همه جا مى‌‏بارد، ولى زمين‌هاى آماده از آن بهره بردارى مى‏‌كنند و گل‌ها و گياهان و درختان ميوه در آن مى‏‌رويند، و زمين‌هاى بى‌‏استعداد از آن استفاده نمى‏‌كنند و رشد و نموى در آن صورت نمى‏‌گيرد. از این‌رو، مى‌توان گفت كه اين سخن(آیه) مثلى براى مؤمنان و كافران است.[3] تشبيه مؤمن به زمين پاک و كافر به زمين «نكد»،[4] از این جهت است که مؤمنان آمادگى دريافت پيام الهى را دارند؛ به وسيله قرآن رشد مى‏‌كنند و شكوفا مى‌‏شوند، ولى كافران در اثر دورى از خدا و عناد با حق و ارتکاب گناه و معصيت، آن آمادگى را ندارند و نمى‌‏توانند از هدايت‌هاى قرآن بهره گيرند و آن‌را در خود جاى دهند و رشد كنند. همان‌گونه كه زمين طيّب نباتات پاكيزه از آن بيرون می‌آيد مؤمن پاک در قيامت از زمين برزخ به صحرای قيامت منتقل می‌گردد با نور ايمان، يقين، اعمال شايسته و ملكات پسنديده، و كافر از زمين خارج می‌شود با تيره‌‏گى و سياه‌رویى كه نه صفات خوبى از او نمايان می‌گردد، نه اعمال صحيحى؛ ثمره وجود او نيست مگر تيره بختى، ذلّت و پستى. البته، گفتنی است كه زمين دل كافران در اثر اعمال خودشان تبديل به شوره زار شده است. آنها مى‏‌توانند با پرهيز از عناد و لجاجت، تغيير كلى در وجود خود به وجود آورند و دل خود را آماده دريافت هدايت‌هاى الهى كنند، همان‌گونه كه زمين‌‏هاى بى‏‌استعداد را هم با تغيير اساسى و افزودن مواد لازم مى‌‏توان زير كشت برد.[5]

اسلام کوئست نت