چرا صابئين (مندائي ها) زندگي در كنار رودخانه ها را مي پسندند آيا غسل هاي آنها در اين امر دخيل است؟ | کتابخانه مجازی الفبا

چرا صابئين (مندائي ها) زندگي در كنار رودخانه ها را مي پسندند آيا غسل هاي آنها در اين امر دخيل است؟

با توجه به اهميت و نقش آب در اجراي مراسم مذهبي صابئين مندايي زندگي در سواحل رودخانه ها در واقع برگزيدن عملي ترين و كوتاهترين راه ممكن براي ادامه حيات ديني اين اقليّت مذهبي است.
اين قوم از دير باز در جنوب ايران و عراق همواره مسكن خود را در سواحل پر آب ترين رودخانه ها حفظ نموده است استاد محيط طباطبائي مي نويسد: «وجود صابئيان در منطقه دشت مشيان كه از دامنه جبال حمرين تا كنار رودهاي كارون، كرخه و دجله گسترش داشته به روزگار حكومت ساسانيان مسلم است»[1] براي پي بردن به اهميّت نقش آب در شريعت مندايي برخي از عمده ترين مناسك شرعي آن را كه ارتباط مستقيمي با آب جاري رودخانه ها دارد مورد توجه قرار مي دهيم.

تعميد:
يكي از مراسم مهم ديني مندايي تعميد است كه در زبان مندايي «مصوتا» گفته مي شود و براي صابئي شدن لازم است كه هر فرد كه از پدر و مادر صابئي زاده شده،[2] اين مراسم را انجام دهد و نام مخصوص صابئي بخود بگيرد و براي انجام واجبات ديني لازم است كه در هر سال حداقل يكبار انجام شود مراسم تعميد عبارت است از شستشو در آب كه طي مراسم ويژه اي كه ذيلاً شرح داده مي شود انجام مي گيرد. شخص تعميد شونده لباس خاص آن را كه از پارچه سفيد نخي است مي پوشد در كنار رودخانه، مندايي ديگري لباسهاي او را بررسي مي كند و رو به شمال كه قبله مندائيان است با نام خدا شروع به قرائت بوثه هاي[3] مربوط مي كند و شاخه هايي كه در دست دارد حلقه نموده و با اطمينان از درست پوشيدن لباس مخصوص از نام ديني او مي پرسد و دعاهايي براي آمرزش روح او از طرف خدا مي خواند سپس عالم روحاني همراه او شده وارد رودخانه مي شوند كه شخص تعميد شونده بايد دعاهايي بخواند و رو به شمال در آب بنشيند تا آب به سينه اش برسد و دعاي مخصوص آن را مي خواند اين كار سه بار تكرار شده و عالم روحاني نيز روي او آب مي پاشد و پس از خواندن ادعيه، روحاني با دست راست خود آب برداشته به او مي خوراند و دعاي ديگري مي خواند. تعميد از بعد از چهل و پنج روزگي نوزادان قابل اجراست ضمن اين كه زن زايمان كرده هم بعد از سي امين روز زايمان خود مجاز به تعميد است. تعميد براي عروس و داماد قبل و بعد از عروسي لازم و واجب است و كساني كه مرتكب خلاف هاي ديني و شرعي شده اند نيز لازم است كه تعميد را به جاي آورند.[4]
خانه عبادت مندائيان كه در نصوص ديني مندائيان مندا يا مشكنه ناميده مي شود از ني و گِل ساخته مي شود و لازم است كه همواره درآن آب جاري روان باشد و مراسم تعميد در آن انجام گيرد.[5]
مندائيان علاوه بر غسل تعميد بايد براي جنابت، حيض، مس ميت و مارگزيدگي هم غسل هايي را انجام دهند.
جداي از غسل هاي واجب فوق الذكر رشادمه هم از اعمالي است كه لازم است با آب انجام شود اين كار از حيث شكلي شباهتي بسيار با وضوي اسلامي دارد و امري لازم براي انجام نماز مندايي است كه براي انجام آن ابتدا دعايي
مي خوانند و دستان خود را از سر انگشتان تا آرنج مي شويند سپس صورت را و بعد از آن پيشاني و زانوان و ساق خود را مسح نموده و در آخر پاي خود را مي شويند. پس به علت اين كه برخي از مناسك عمده و مهم صابئين بايد در داخل آب جاري انجام گيرد در كنار رودخانه ها زندگي مي كنند تا به آب جاري دسترسي داشته باشند.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم