در کلمة (هو) چه سری نهفته است که عده ای با ذکر این کلمه از خود بی خود می شوند و چرا درویشها بر عکس دستور شرع مقدس اسلام ریش را می تراشند و در عوض سبیل و موی سرشان را می گذارند بلند شود؟ | کتابخانه مجازی الفبا

در كلمة (هو) چه سري نهفته است كه عده اي با ذكر اين كلمه از خود بي خود مي شوند و چرا درويشها بر عكس دستور شرع مقدس اسلام ريش را مي تراشند و در عوض سبيل و موي سرشان را مي گذارند بلند شود؟

سؤال فوق را مي توان به سه بخش جداگانه تقسيم كرد:
بخش اول. دربارة كلمة «هو» بايد گفت: اگر بخواهيم با ديد دقيق عرفاني نگاه كنيم، در عالم هيچ موجودي وجود ندارد كه در آن سري نهفته نباشد چرا كه همة مخلوقات آيتي از نشانه هاي وجود حضرت حق هستند. با اين حال كلمة «هو» در اصطلاح عرفاني غيبي است كه شهود آن بر غير جايز نيست.[1]
در كشف الاسرار چنين گفته شده: كلمة «هو» نه نام است و نه صفت بلكه اشارت است.[2] در جايي ديگر در مورد سرّ اين كلمه مي گويد: «هو» دو حرف است «هاء» و «واو» و مخرج حرف «هاء» در آخر حلق است و مخرج حرف «واو» در اول حلق، فلذا كلمة «هو» اشاره به اين مطلب دارد كه ابتداي هر چيز از قدرت اوست و آخر و باز گشت همه چيز نيز به او است.[3] گر چه اين سخنان ممكن است جاي تأمل داشته باشد در هر حال اين گونه تبيين كرده اند.

و اما بخش دوم: از خود بي خود شدن
در اين بخش سخن خود را با اين سؤال آغاز مي كنيم كه آيا اين كار درست است كه در جايي بنشينيم و مدام اين كلمه «هو» را تكرار كنيم تا مثلاً از خود بي خود شويم. و ثانياً نه پيامبر(ص) و نه هيچ يكی از ائمة اطهار ـ عليهم‎ السلام ـ چنين كاري را انجام نداده اند و چنين روشي را سفارش نكرده اند. لذا اين اعمال غير از نداشتن مبنائي ديني و شرعي و عقلي چيز اضافي ندارد. بلكه در مذمت صوفيه و اعمال آنها انكارهاي شديدي نيز از اهل بيت وارد شده است.[4] و از خود بی خود شدن صوفيان در اثر تکرار اين کلمه يک امر تصنعی و عوام فريبانه می باشد.

و اما بخش سوم ـ تراشيدن ريش
نسبت ريش تراشي به دراويش صحيح نيست چرا كه آن فرقه اي كه مقيد به چنين كاري است اهل حق است نه دراويش و از مسلك اهل حق هم چنين كاري دور از انتظار نيست چرا كه در بين غالب مسلك اهل حق، احكام اوليه و ضروري اسلام وجود ندارد به طوري كه برخي از آنها رسماً مي گويند ما نمازي نيستيم (يعني اهل نماز نيستيم) و به جاي آن نياز[5] مي دهيم و حتي برخي از آنها با صراحت مي گويند در مسلك ما نماز نيست. روزه نيز آنگونه كه دين مبين اسلام سفارش كرده در بين آنها وجود ندارد و آنچه آنها بدين نام انجام مي دهند مبناي شرعي و قرآني ندارد.
در طهارت[6] نيز احكام و دستورات شرع مقدس اسلام را مبنا قرار نداده اند و هيچ يك از احكام فقهي طهارت كه در اسلام است را جاري نمي كنند.
در آداب و رسوم نيز به بعضي از مراسم چنان پايبند مي باشند كه حتي به اصول اعتقادي چنين پايبند نيستند به عنوان مثال: داشتن سبيل و شارب در برخي مناطق كه طرف دار مسلك اهل حق هستند غير قابل خدشه است و حتي نبايد يك موي آن نيز كم و يا گرفته شود.[7]
بلی در عصر حاضر برخی از صوفيان رو به تراشيدن ريش آورده اند به ويژه اقطابی که در کشورهای غربی استقرار دارند. و سبيل گذاشتن نيز در برخی از فرقه های صوفيه از جمله فرقه گناباديه از رسوم نمادين آنها به شمار می آيد.

حاصل سخن
اين كه برخي با تمسك به كلمه مقدس (هو) سعي در انحراف افكار و رفتار مردم دارند تا نسبت به شرع و عقل توجهی نداشته باشند و با بروز حالاتي (از خود بي خود شدن) مي خواهند قيافه حق به جانب بگيرند تا بلكه افراد ساده لوح را بيشتر به حلقه هاي باطل خود جذب كنند.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم