بعضی از دانشجویان شیعه به تبع از دا نشجویان سنی در خوابگاه دانشگاه در روزهای شهادت امامان ـ علیهم السلام ـ به پخش موسیقی می پردازند، با آنان باید چگونه برخوردی شود و چگونه در مقابل شبهات آنان می توانیم جوابگو باشیم؟ | کتابخانه مجازی الفبا

بعضي از دانشجويان شيعه به تبع از دا نشجويان سني در خوابگاه دانشگاه در روزهاي شهادت امامان ـ عليهم السلام ـ به پخش موسيقي مي پردازند، با آنان بايد چگونه برخوردي شود و چگونه در مقابل شبهات آنان مي توانيم جوابگو باشيم؟

كساني كه در روزهاي شهادت امامان ـ عليهم السلام ـ به پخش موسيقي پرداخته و احياناً اين روزها را با شادماني يا بي خيالي به پايان مي رسانند تحت تأثير يكي از عوامل زير مي توانند باشند:
1. ممكن است عناد و دشمني با اهل بيت ـ عليهم السلام ـ انگيزه اين عمل آنان باشد. ولي اين فرض در مورد دانشجويان شيعه كه به تبع دانش جويان اهل سنت در اين روزها به چنين عملي دست مي­زنند بعيد به نظر مي رسد. زيرا اين دانشجويان اعم از شيعه و سنی در روزهاي ديگر نيز به پخش موسيقي اقدام مي­كنند.
2. عامل دوم كه قوي تر و به واقع نزديكتر است اينست كه چون موسيقي و غناء و صداهاي خوش از يك نوع لذت بخشي در درون انسان هر چند در مسير شيطاني و افول كمالات انساني برخوردار بوده و مثل ساير لذت هاي مادي انسان را به سوي خود جذب مي كند، بر اين اساس اين لذت گرايي مخصوصاً با بي مبالاتي و اباحه گري هم همراه شود، انگيزه اين اعمال در روز شهادت و غير شهادت مي­شود و براي چنين افرادي كه گرفتار لذت هاي خيالي و وهمي شده اند، روزهاي مصيبت و غير مصيبت يكسان بوده و هيچ تفاوتي ازين جهت براي آنان وجود ندارد.
با چنين اشخاصي بايد از راه هاي معقول و مشروع امر به معروف و نهي از منكر برخورد شود، ولي با كمال تأسف امروز جوامع اسلامي مانند ساير جوامع دنيا، به سوي اباحه گري و بي مبالاتي حركت مي كنند و فرهنگ هاي خطرناك و آسيب رسان، كمالات و ارزشهاي انساني جامعه ما را از داخل و خارج در معرض تهديد و محاصره قرار داده اند. و پديده ارزشمند امر به معروف و نهي از منكر، در اثر قوي بودن جبهه منكرات بي تأثير شده است به گونه اي كه حتي شخص آمر به معروف و ناهي از منكر، مورد تمسخر و تحقير قرار مي گيرد.
راه ديگري كه مي توان براي اين دسته از دانشجويان، به كار گرفت اينست كه مضرات و فتنه هائي كه بر موسيقي و غنا مترتب مي شود به صورت عملي و مستدل بيان شود.
به هر حال انسان مؤمن و مسلمان وظيفه اش را به اندازه قدرت و توانايي اش انجام مي دهد و به بيشتر از آن مكلّف نمي باشد زيرا «خداوند هيچ كس را جز به اندازه توانايي اش تكليف نمي­كند»[1].
3. عامل سومي كه در ارتكاب چنين اعمالي مي تواند دخالت داشته باشد، جهل و غفلت نسبت به حكم غنا و موسيقي و يا نسبت به وجوب احترام و محبّت اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ است. اين عامل با بيان احكام اين موارد به صورت دوستانه و دلسوزانه، در هر كسي اگر وجود داشته باشد، قابل رفع و علاج مي باشد.
موسيقي كه عبارت از آوازي است كه مشتمل بر ترجيع و تطريب و مناسب با مجالس لهو و لعب باشد[2]، به اتفاق علما تشيع و اكثريت علما اهل سنت حرام بوده و از گناهان كبيره به شمار مي آيد.
در كتاب تلبيس ابليس گفته شده است كه علما اهل سنت بر حرمت و منع موسيقي اجماع دارند و هر كه با اين اجماع مخالفت كند مرگ او مرگ جاهلي خواهد بود.[3] مؤلف اين كتاب ضمن اينكه از علمايي چون ابوالطيّب طبري، ابوالقاسم حريري شامي و ديگران كه كتاب هايي در مورد حرمت موسيقي و نوازندگي نوشته اند نام مي برد، آيات و روايات متعددي نيز بر حرمت موسيقي نقل مي كند.[4] در كتاب مستدرك بر صحيحين، حديثي نقل شده است كه مي گويد غناء و موسيقي انسان را از راه خدا گمراه مي­كند و آيه شريفه «من يشتري لهو الحديث»[5] به خوانندگي و نوازندگي تفسير شده است.[6] و همين تفسير را بخاري نيز نقل نموده است.[7]
در رساله هاي عمليه مراجع تقليد شيعه و كتاب هاي استدلالي فقهي حرمت غنا بيان شده است منتهي براي مصداق آن تعاريف مختلفي انجام گرفته است. ميرزاي قمي مي­فرمايد موسيقي و آهنگ بر دو قسم است يكي آهنگ رزمي و ديگري آهنگ بزمي، آنچه كه حرام است آهنگ و موسيقي بزمي است. و كسي ديده نشده است كه آهنگ هاي رزمي را حرام گفته باشد.[8] به هر حال به عنوان تبرك چند حديث از معصومين ـ عليهم السلام ـ را به طور نمونه در اين مورد ذكر مي كنيم:
ژالف: از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده است كه موسيقي و غناء از عوامل آلوده شدن به عمل منافي عفت است.[9]
ب: از امير مؤمنان علی ـ عليه السلام ـ نقل شده است كه فرمود: فرشتگان به خانه اي كه در آن مسكرات و آلات موسيقي مانند دائره، طنبور، يا آلات قمار مانند نرد باشد داخل نمي شوند و دعاي اهل خانه مستجاب نمي شود و بركت از آنان برداشته مي شود.[10]
اين روايت نيز از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ در مستدرك الوسائل نقل شده است.[11]
ج: از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده كه: در هر خانه اي اگر چهل روز آلات لهو نواخته شود، چنان غيرت از اهل خانه سلب مي شود كه از هيچ ننگ و عاري پروا ندارد.[12]
امّا وجوب محبّت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بر هيچ مسلماني پوشيده نيست. محبت عترت و اهل بيت رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ هم به حكم قرآن و هم به حكم روايات متعددي كه از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده است، بر همه مسلمين واجب مي باشد و هر چيزي كه اين محبت را زير سوال ببرد و موجب بي احترامي نسبت به ساحت مقدس آنان گردد، به حكم مقابله حرام بوده و جايز نمي باشد. و قطعاً در روزهاي شهادت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ پخش موسيقي بدون عذر و غفلت، بي احترامي نسبت به آنان محسوب مي گردد.
در بيان وجوب احترام و محبت و حرمت بي احترامي و عداوت نسبت به امامان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ به ذكر يك آيه و چند حديث از طريق اهل سنت اكتفاء مي­كنيم:
علّامه طباطبائي مي فرمايد: مراد از مودّت قربي در آية «قل لا اسئلكم عليه اجراً الّا المودّة في القربي»[13]. محبّت و دوستي اقرباي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي باشد كه همان عترت و اهل بيت آن حضرت باشد و روايات زيادي در اين رابطه از طريق اهل سنت وارد شده و نيز روايات زيادي از طريق شيعه در تفسير اين آيه شريفه نقل شده است. و رواياتي كه از هر دو طريق نقل شده اند، بر وجوب موالات اهل بيت و محبت آنان دلالت مي كنند.[14]
در تفسير قرطبي در ذيل همين آيه روايتي به اين مضمون از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده كه: حرام شده است بهشت بر كسي كه ظلم كند بر اهل بيت من و مرا درباره عترتم اذيت نمايد.[15]
در تفسير كشاف در ذيل اين آيه شريفه روايت مفصّلي از طريق اهل سنت نقل شده است كه چند قطعه از آن را در اينجا ذكر مي كنيم:
پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: هر كه بر حبّ آل محمد بميرد شهيد مرده است. هر كه بر حبّ آل محمد بميرد مؤمن و كامل الايمان مرده است .... هر كه بر حبّ آل محمد بميرد خداوند قبر او را مزار ملائكه رحمت قرار مي دهد. اما هر كه بر بغض آل محمّد بميرد. روز قيامت نا اميد از رحمت خداوند مي باشد. هر كه بر بغض آل محمّد بميرد كافر مرده است و بوي بهشت را استشمام نخواهد كرد.[16]

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم