مگر در احادیث نیامده است که در هر دورة صد ساله یک مجدد پیدا می‌شود، چرا غلام احمد قادیانی را به عنوان مجدد نمی‌پذیرند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

مگر در احاديث نيامده است كه در هر دورة صد ساله يك مجدد پيدا مي‌شود، چرا غلام احمد قادياني را به عنوان مجدد نمي‌پذيرند؟

عبارت اين حديث كه ابوهريره از رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل مي‌كنند اين است كه آن حضرت فرمودند: «خداوند براي اين امّت در هر صد سال كسي را برمي‌انگيزاند تا دين آنان را برايشان تجديد كند.[1] اين حديث در خيلي از منابع اهل سنّت آمده و در احوال علماي مختلف به مناسبت به آن اشاره كرده‌اند. در بين علماي شيعه نيز به همين منوال در زندگي‌نامة علماي مختلف به آن اشاره كرده‌اند و آن را قلمداد كرده اند که از طريق اهل سنّت شده است.
شهيد مطهري ـ رحمة الله عليه ـ در كتاب اسلام و مقتضيات زمان، جلد اول به اين بحث پرداخته، و در ضمن بحث از انحرافاتي كه در دين ايجاد شده، اين روايت را ردّ مي‌كند.[2] البته ايشان مي‌فرمايند: «در ميان اهل سنّت هم فقط ابي داود آن را آورده، ولي با توجّه به اشاره‌اي كه به منابع آنان نموديم خيلي از آنان متعرض اين حديث شده‌اند. بنابراين در منابع شيعه چنين روايتي با اين تعبير وجود ندارد. براي توضيح بيشتر بايد گفت: عنوان مجدد در مورد انبياء الهي صادق است، كه هر پيامبري مي‌آيد، دين و شريعت پيامبر قبلي را تجديد مي‌كند، و با آمدن آخرين پيامبر الهي، چنين مسأله‌اي نيز پايان پذيرفته است، زيرا پيامبري نخواهد آمد، تا دين فعلي را تجديد كند. با اين همه، احاديث افرادي را با اصطلاح حاملان دين كه حافظان آن هستند معرفي مي‌كنند.
اسماعيل بن جابر از امام صادق ـ عليه السّلام ـ از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل مي‌كند كه آن حضرت فرمود: حاملان اين دين در هر قرني انسان‌هاي عادلي مي‌باشند كه تأويل مبطلات و تحريف و انحراف افراطيان و غاليان، و نسبت‌هاي نارواي جاهلان را از بين مي‌برند، چنانچه آتش، كدر و ناخالصي‌های آهن را از بين مي‌برد.[3]
چنانچه روشن است در اين روايت سخن از حاملان دين است نه مجدّدان، در بعضي روايات نيز تعبير عالمان را در مقابله با بدعت‌ها دارد، اين عدول حامل دين، و اين عالمان نقش دفاع از دين در مقابل شبهات و انحرافات را دارند كه در تعبير شهيد مطهري «اصلاح‌گري و مصلح بودن»‌آمده است. اين حاملان دين نقش حفظ دين از انحرافات را داشته، و در مقابل هر تهديدي كه بخواهد چارچوب دين را مورد تعرض قرار دهد، و يا آموزه‌ها و فرامين آن را خدشه‌دار كند مي‌ايستند.
البته در مورد اين حديث، اهل سنّت نيز در توضيح آن آورده‌اند كه: «معني تجديد احياء آن چيزي از عمل به كتاب و سنّت وامر به مقتضاي آن دو مي‌باشد، كه مندرس و كهنه گرديده است.[4] يعني در واقع تجديد اصل دين منظور نيست. بلكه عمل به دين مي‌باشد كه مورد غفلت و فراموشي قرار گرفته است. لذا اين تعبير نيز مانع از سوء استفاده از روايت خواهد شد. و يا تعابير ديگري دارند كه: منظور جماعتي از بزرگان مشهور در هر صد سال‌اند كه دين مردم و مذهبشان را حفظ مي‌كنند.[5]
بنابراين از اين تعابير و توضيحات نيز مي‌توان استفاده كرد كه منظور اهل سنّت نيز دورتر از آنچه در روايات شيعه آمده نيست، و بحث در عالمان مدافع دين است و در اين صورت نيز غلام احمد نمي‌تواند از اين روايت بهره جويد و پيروانش وي را مجدد بنامند.[6]
مصلح دين بودن غلام احمد:
با توجه به اين که غلام احمد ادعاي نبوت كرده، و طبق آية: «و مبشّراً برسول يأتي من بعدي اسمه احمد»[7] خود را حاصل و انعكاس يافتة پيامبر - صلي الله عليه و آله – مي داند[8] و در صورتي كه خاتميت نبوت از ضروريات دين اسلام مي باشد كه علماء مسلمين منكر آن را مرتد قلمداد مي كنند، پس نمي توان ايشان را حتی مصلح دين معرفي كرد، چرا كه اين عقيده در محدودة دين صورت نمي گيرد تا نقش اصلاحگري داشته باشد، بلكه مدعايي خارج و فراتر از دين است.
هر چند كه قاديانيه ادعا مي­كنند هدفشان اصلاح اسلامي است، و غلام احمد نيز همين قصد را داشته است ، ولي اصلاحگري با ادعای نبوت و وحي سازگار نيست ، چرا كه خيلي از بزرگان مسلمين نقش اصلاحگري داشته اند ولي با اين حال، ادعاي نبوت و وحي نكرده اند.
بنابراين همين كه ادعاي نبوت و وحي مي كند و خاتميت را انكار كرده، و همسويي با استعمار را که برخلاف مصالح مسلمين بوده اعلام در پيش می گيرد ،[9] نمي تواند حتي اصلاحگر نيز قلمداد شود، بلکه تمام عقايد و برنامه های او در جهت فتنه انگيزی و اختلاف افکنی در ميان مسلمانان بوده و تا امروز هم در برخی کشورها آثار آن باقی است. مضافاً كه اصلاحگري با حفظ كليات و اصول دين و فرامين و آموزه ها است، منتها‌ در نحوة بيان و اجراء آن ها در اجتماع مسلمين، و تازه هايي كه نيازهاي جديد جامعه را پاسخگو باشد، نظريات جديدتري ارائه مي گردد.

نتيجه:
1. روايتي به عنوان تجديد دين و مجدّد در منابع شيعه نداريم، و در منابع اهل سنّت هم كه آمده، منظور علمايي است كه در دفاع از مذهب و دين مسلمين تلاش مي‌كنند، و عمل به فراموش‌ شده‌هاي كتاب و سنّت را زنده مي‌كنند.
2. در روايات شيعه، حاملان دين مدافعان دين از انحراف و بدعت‌ها آمده است كه در تعبير شهيد مطهري نيز اصلاح‌گر آمده بود، و نقش اين ها مبارزه با انحرافات و بدعت‌هايي است كه از سوي دشمنان در دين وارد مي‌شود. اينان حاملان دين و حافظان كتاب و سنّت مي‌باشند.
به هر حال مجدد بودن قادياني مردود است و خود افکار و عقايد و رفتار او و پيروانش گواه روشن بر اين مطلب می باشد.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم