از حدیث قدسی که می گوید: یا ابن آدم خلقت الاشیاء لاجلک و خلقتک لاجلی، همه چیز برای انسان آفریده شده است و انسان برای خدا را چگونه تفسیر می کنید؟ | کتابخانه مجازی الفبا

از حديث قدسي که مي گويد: يا ابن آدم خلقت الاشياء لاجلك و خلقتك لاجلي، همه چيز براي انسان آفريده شده است و انسان براي خدا را چگونه تفسير مي کنيد؟

براي پاسخ به اين سوال بايد گفت که: در خلقت و آفرينش موجودات دو هدف قابل تصور است: يکي هدف متوسط؛ كه خلقت براي عبادت و بندگي خداست، چنان كه قرآن كريم مي‎فرمايد: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون؛[1] جن و انس را خلق نکردم، مگر براي عبادت و بندگي...؛ و ديگري، هدف عالي و غايي كه رسيدن به مبدأ نور هستي است، يعني منتهي اليه سير مخلوقات خداوند متعال است «و انّ الي ربك المنتهي؛[2] انتهاي سير انسان به سوي پروردگار است» پس هدف غايي و عالي خلقت رسيدن به كمال و نزديك شدن انسان به خداوند متعال است.
و از آن جايي که انسان اشرف و گل سرسبد مخلوقات جهان هستي و خليفه و جانشين خدا بر روي زمين است و تمام آن چه كه خلق شده همگي به خاطر وجود آدم است و مخلوقات هستي همگي به پاس خلقت انسان خلق شده‎اند، چنان كه خداوند متعال در حديث قدسي مي‎فرمايد: «يا ابن آدم خلقت الاشياء لاجلك؛[3] اي فرزند آدم تمام اشياء را به خاطر تو خلق كردم». و در قرآن كريم نيز تصريح شده كه «و لقد كرمنا بني ادم و حملناهم في البر و البحر و رزقناهم من الطيبات و فضلناهم علي كثير ممن خلقنا تفضيلا؛[4] ما بني آدم را گرامي داشتيم و آنها را در خشكي و دريا (بر مركب‎هاي راهوار) حمل كرديم، و از انواع روزيهاي پاكيزه به آنها روزي داديم، و بر بسياري از خلق خود برتري بخشيديم.» که كلمه كثير در آية ياد شده به معناي جميع است.[5]
اما خداوند متعال در بخشي ديگر از حديث قدسي مي‎فرمايد: «... و خلقتك لاجلي؛[6] و تو را خلق كردم براي خودم. حديث مذكور دليل بر اثبات هدف دوم (عالي و غايي) خداوند متعال از خلقت انسان است، يعني انسان براي رسيدن به خدا و نزديك شدن به او و كسب مقام قرب و رسيدن به كمال الهي خلق شده است و رسيدن به كمال و قرب و دريافت رحمت به طور ذاتي ارزشمند است و ماوراي آن خوبي ديگري نيست، تنها موجودي كه از قرب و كمال الهي بهره‎مند مي‎شود، انسان است، و اين انسان در نهايت جايگاهش نزد پروردگار است و در جوار رحمت الهي آرام مي‎گيرد.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)