در دین اسلام از زیور نمودن مساجد به طلا منع شده است با این حال چرا در ساخت بارگاه اهل بیت علیهم السلام از طلا استفاده می شود؟ | کتابخانه مجازی الفبا

در دین اسلام از زیور نمودن مساجد به طلا منع شده است با اين حال چرا در ساخت بارگاه اهل بیت علیهم السلام از طلا استفاده می شود؟

1) ابتدا باید توجه داشت که احکام مسجد با حرم متفاوت است. این دو مکان هرچند از اماکن مقدس به شمار می روند و در برخی از احکام نیز با یکدیگر یکسانند؛ اما نکته بسيار مهم اين که حرمت زینت به طلا، مختص مسجد است نه حرم؛ لذا ادله حرمت زینت به طلا شامل حرم نخواهد شد و اصل زینت نمودن حرم به طلا در دایرۀ عمومات حلیت قرار می گیرد و از طرفی مشمول حکم آیۀ شریفه:«وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَانَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»؛[1] نیز خواهد بود.

2) تزئین گنبد و ضریح اهل بیت علیهم السلام به طلا و نقره بیانگر اوج محبت شیعه به امامان خویش می باشد و هنگامي که قصد تكريم و تجليل از اشخاص بي بديل همچون امامان معصوم است، بايد تفاوتي بين آنها و ديگر شخصيت هاي مورد احترام انسان ها و يا بارگاه هاي ديگر سلاطين وجود داشته باشد تا تصور نوعي همساني براي بينندگان حاصل نشود ؛ اين امر در عين كم توجهي اكثر مردم ،از اهميت بسزايي برخوردار است . مثلا در بارگاه امامين كاظمين ديده مي شود كه بر خلاف سنت معماري اسلامي و شرقي، روي يك بارگاه دو گنبد قرارگرفته تا نشان دهد در زير اين بقعه دو امام مدفون هستند و در واقع ساختن گنبد روي مقابر ائمه به عنوان نماد مذهبي تلقي شده است و مورد قبول عامه مسلمين بوده و جزء فرهنگ جدايي ناپذير آنهاست.به طوري که حتي غير مسلمانان نيز هنگامي که با چنين اماکني روبرو مي شوند با اين سول مواجه مي شوند که چنين اماکن با عظمت بااين گنبد و بارگاه براي چيست؟ مگر چه شحصيتي در اين مکان مدفون است که چنين تکريمي از او صورت گرفته است؟ اين خود عاملي است که راهي را به سوي هدايت پيدا کنند و حتي شما اگر فرزندان خود را به اين اماکن ببريد نا خود آگاه با ديدن اين گنبد طلائي که مانند آفتاب بر فراز بارگاه مي درخشد سوالاتي در زمينه ي آن مکان خواهد پرسيد که اين نيز از نگاه دين پژوهي و تربيت ديني جامعه از اهميت بسزايي برخوردار است و چه فايده اي بالاتر از اين که جامعه به اين وسيله با اهل بيت و معارف آنها آشنا

شوند و همين امر موجب تحقيق و شناخت اين افراد از امام رضا خواهد شد. بنابراين، اين نوع تكريم از سوي دوستداران اهل بيت،منشا عقيدتي دارد.

3) هرچند در اسلام بر حقيقت و روح تعاليم و معارف ديني تاكيد بسيار شده اما ظواهر و امور ظاهري هم از اهميت بسياري برخوردار است .اما نمي توان تاثير شگرف امور ظاهري را در جلب توجه و تاليف قلوب به سمت اين مكان ها و در نتيجه، بهره مندي از معنويت و روحانيت موجود در اين مكان ها ، انكار كرد . دستوراتي استحبابي مانند خوش صدا بودن موذن و قاري قرآن يا زيبا و آراسته بودن امام جماعت نشان مي دهد كه توجه به ظواهر و بهره گيري از قدرت احساسات و تمايلات بصري و حسي بشر براي رهيافت به حقيقت باطني قابل انكار نيست .اگر گفته شود که اين کار اسراف است در پاسخ مي گوييم که اسراف يه معناي مصرف بيهوده يا مصرفي است که غرض عقلائي در آن تصور نشود در حاليکه هيچ يک از اين دو امر در طلاکاري و تزيين مراقد ائمه عليهم السلام وجود ندارد و از سوي ديگر برخي مي گويند آيا کمک به فقرا بر طلا کاري گنبد ائمه ترجيح ندارد؟ در پاسخ بايد گفت که اسلام قوانين خاصي را براي تامين نيازمندان وضع کرده است که مي توان به مساله زکات و خمس و صدقات و ... اشاره نمود، اگر همه ي افراد به اين واجب مهم عمل مي کردند مشگل فقرا نيز تا حدي مرتفع مي شد

بنابراین، مشکل فقر در جامعه، ناشی از عدم پرداخت حقوق مالی همچون زکات و خمس است نه مطلا کردن چند گنبد و ضریح.

تصور کنید که زیارت امام رضا(ع) رفته اید، اگر به جای ضریح نقره ای، آهن و حلبیِ رنگ کرده بود، یا هر چیز دیگر، آیا خودمان نمی گفتیم که چقدر بی قابل است؟ چقدر بی مهری نسبت به امامان کرده ایم و برای او ارزش قائل نشده ایم؟ آیا به خود چنین نمی گفتیم؟

4) نکته ي بسيار مهم ديگر که بايد به آن توجه کرد اين است که بسياري از منابع مالي در ساخت ضريح و گنبد مراقد اهل بيت عليهم السلام از کمک هاي مردمي و از موقوفات است و ما نمي توانيم بر خلاف خواست مردم و واقفين، آن اموال را صرف فقراء کنيم؛ مردم به خوبي مراکز جمع آوري کمک به فقراء را مي دانند و کو و بيش نيز کمک مي کنند اما وجود فقراء موجب ناديده گرفتن خاص مردمي نمي شود.

5) برفرض که ما از طلاکاري و نقره کاري اين مراکز مقدس صرفنظر کنيم، آيا با هزينه کردن آن در راه فقراء، فقر ريشه کن خواهد شد؟ مطمئنا چنين واقعه ا ي روي نخواهد داد زيرا تاکنون چندين برابر اين هزينها صرف فقرا شده اما هنوز هم ريشه کن نشده است، لذا بايد گفت: هر سخن جائي و هر نکته مکاني دارد.

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی