مسلمانان و عایشه | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به آیات متعددی که در شان و فضیلت همسران پیامبر«ص»آمده شیعه چرا به همسران آن حضرت خصوصا ام المؤمنین عایشه بی احترامی می کند؟ آیا همسران آن حضرت مادران ما نیستند؟آیا آنها جزو اهل بیت آنحضرت نیستند که خداوند بدی ها را از آنها زدوده است؟

1- شيعيان معتقدند اگر کسي به هر يک از مسلمانان، نسبت فحش و قذف دهد مرتکب عمل حرامي شده است. مخصوصاً اگر اين عمل ناپسند نسبت به حرم رسول الله«صلي الله عليه وآله»و زنان ايشان باشد.

شیعه از عملکرد برخی ازهمسران پیامبر«صلی الله علیه وآله» انتقاد می کند اما انتقاد، غیر از نسبت زشت و فحشا است که در آیۀ افک[1] بدان اشاره شده است. شیعه معتقد است صرف بودن در خانۀ وحی موجب سعادت کسی نمی شود، بلکه آنچه سعادت انسان را تضمین می کند، تنها ایمان و عمل صالح است.

قرآن کریم برای همگان بیان می کند که همسر دو پیامبر الهی«نوح و لوط»با اینکه در بیت نبوت بودند اما راهی به سعادت نبردند:«ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِينَ كَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ كانَتا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحَيْنِ فَخانَتاهُما فَلَمْ يُغْنِيا عَنْهُما مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَ قِيلَ ادْخُلا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِين».[2][3] خداوند مثلى براى كسانى كه كافر شده‏اند زده است، مثل به همسر نوح، و همسر لوط، آنها تحت سرپرستى دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولى به آن دو خيانت كردند، و ارتباط آنها با اين دو (پيامبر) سودى به حالشان (در برابر عذاب الهى) نداشت. و به آنها گفته شد: وارد آتش شويد همراه كسانى كه وارد مى‏شوند.

البته خيانت زن نوح پيامبر مخالفت با رسالت وي و بدگويي از آن حضرت بوده است وگناه او آن بود که به مردم مي گفت:من هميشه با «نوح»هستم از حالات او باخبرم ، او ديوانه است مراقب باشید که فريب وي را نخوريد. زن لوط نبي نيز قوم لوط را از وجود افراد تازه وارد باخبر مي ساخت و اسرار خانه همسرش را به دشمنان آن حضرت مي داد و موجب فتنه و فساد مي شد. قرآن مجيد صراحتاً کلمه «خانتاهما» را درباره آنان به کار برده است.

اما در طرف دیگر داستان همسران دو پیامبر الهی؛ آسيه زن فرعون قرار دارد که جزو بهترين زنان دنيا است. واین در حالی است که شوهرش مستحق آتش و جهنم است.«وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ وَ نَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ»[4].

از آیات 32و33،سورۀ احزاب[5] نیز روشن می شود صرف همسرى رسول خدا «صلی الله علیه وآله»موجب اجر عظيم نمی شود، و اینگونه نیست که خدا وند براى هر كس كه همسر آن جناب شود كرامتى و حرمتى قائل باشد، بلكه كرامت و احترام براى همسرى توأم با احسان و تقوى است، و به همين جهت است كه مى‏بينيم وقتى براى بار دوم علو مقام ايشان را ذكر مى‏كند، آن را مقيد به تقوى نموده و مى‏فرمايد:«لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ».

بنابراین در هیچ آیه ای از آیات قرآن منقبتی برای ازواج پیامبر«صلی الله علیه وآله»بدون قید و شرط نیامده است.

2- اینکه خداوند متعال در سورۀ احزاب زنان آنحضرت را مادران مردم معرفی می کند:«النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم و ازواجه امهاتهم»[6]مراد بیان حکمی شرعی است که مخصوص پیامبر«صلی الله علیه وآله»است که معنایش این است : همانطور که احترام مادر، بر هر مسلمان واجب، و ازدواج با او حرام است، همچنین احترام همسران رسول خدا «صلی الله علیه وآله»بر همه آنان واجب، و ازدواج با آنان بر همه حرام است.لذا در همان سوره می فرماید:«.. وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللّهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللّهِ عَظیمًا..»[7] و شما حق ندارید رسول خدا «صلی الله علیه وآله» را اذیت کنید، و بعد از مرگش با همسران او ازدواج نمایید، این کار تا ابد ممنوع است، چون نزد خدا کاری عظیم است. جرمی بزرگ است»

در شأن نزول آیه 53 احزاب روایت شده است که ... طلحه بن عبیدالله گفته بود: محمد ما را از گرفتن دختر عموهایمان منع می کند، آن وقت بعد از ما زنان ما را می گیرد؟! ما هم صبر می کنیم تا او بمیرد، زنان او را بعد از او می گیریم و روایت شده که منظور او عایشه و ام سلمه بوده که پس از این گفته، آیه 53 سوره احزاب نازل شد[8].

3- قرآن کریم در سورۀ تحریم در رابطه با دو نفر از همسران پیامبر«صلی الله علیه وآله» می فرماید:«وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى‏ بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ ؛ِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ ؛ عَسى‏ رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَيْراً مِنْكُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِداتٍ سائِحاتٍ ثَيِّباتٍ وَ أَبْكاراً»[9]به اجماع مفسرین این آیه در مورد عایشه و حفصه است که در آن تصریح به انحراف قلوبشان از حق شده است، که این انحراف با آیۀ تطهیرقابل جمع نیست، علاوه براینکه آیۀ تطهیر آیه ای جداگانه است ودر روایات شان نزول آن، که در معتبر ترین منابع روایی عامه آمده، نامی از همسران پیامبر«صلی الله علیه و آله» برده نشده و هیچکدام از آنان نیز، با اینکه برخی از آنان صاحب جلالت بودند، مدعی این امر نشدند.

4- ما در مورد ام المومنین عایشه از آیات کریمۀ قرآن پا فراتر نمی نهیم و وارد مباحث تاریخی و روایی نمی شویم وتنها به ذکر دو نکته کفایت می کنیم.

1- بخاری در صحیح خود از عایشه نقل می کند که وی گفت: هیچ آیه ای دررابطه با ما(خاندان ابوبکر)وارد نشده؛ مگر اینکه خداوند عذر و برائت مرا نازل نموده است:« فَقَالَتْ عَائِشَةُ مِنْ وَرَاءِ الْحِجَابِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِينَا شَيْئًا مِنَ الْقُرْآنِ إِلاَّ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ عُذْرِى»[10] .

یعنی عایشه خود معترف است که هیچ آیه ای به غیر از آیۀ افک[11] در حق او نازل نگشته، که البته خداوند او را از آن تهمت تبرئه نمود ه است.

2- عایشه در مقام عمل، به آیات سورۀ احزاب عمل نکرد و بعد از پیامبر«صلی الله علیه وآله» دچار بدعتهایی شد و از خانۀ خود خارج شد که نتیجۀآن قیام علیه امام بر حق خود بود که به کشته شدن بیش از هجده هزار نفر انجامید.

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی