آیا در طوفان نوح هلاک شدگان همگی کافر بودند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آیا در طوفان نوح هلاک شدگان همگی کافر بودند؟

در رابطه با داستان حضرت نوح [1]باید توجه داشت هلاک شدگان همان منکرین و کفار بوده اند؛ همچنان که قرآن کریم می فرماید:«وَ لَقَدْ اَرْسَلْنا نُوحَاً اِلى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فيهِم اَلْفَ سنةٍ الاَّ خَمسينَ عاماً فَاَخَذَهُمُ الطُوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ»؛[2] مانوح را به سوى قومش فرستاديم و او در ميان آن‏ها هزار سال مگر پنجاه سال درنگ كرد، سرانجام طوفان آن‏ها را فرا گرفت در حالى كه ظالم بودند.

همچنین قرآن کریم می فرماید:«وَ أُوحِيَ إِلى‏ نُوحٍ أَنَّهُ لَنْ يُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ إِلاَّ مَنْ قَدْ آمَنَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ»؛[3] و به نوح وحى شد كه مطمئن باش از قوم تو جز آنهايى كه قبلا ايمان آورده بودند هرگز ايمان نخواهند آورد، ديگر از اين پس در باره آنچه مى ‏كنند ناراحت نباش .

در این آیه خداوند متعال نوح علیه السلام را از ايمان آوردن كفار قومش مايوس و ناامید می نماید و می فرماید: از اين پس منتظر ايمان آوردن كسى مباش، به همين جهت از اين فرموده نتيجه‏ می گیرد:«فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ»؛ پس ديگر به خاطر كردار آنان اندوه مخور؛ زيرا دعوت كننده و هادی به هدایت، زمانی از مخالفت و تمرد مخاطبین خود غمناك مى ‏شود كه اميد به ايمان آوردن و اجابت دعوتش از ناحيه ی آنان داشته باشد؛ اما زمانی که از اجابت آنان ناامید می گردد، ديگر اهميتى به آنان و به كارشان نداده و در دعوت آنان، خود را به سختی نمى ‏اندازد، و اصرار بر آن نمی ورزد، مگر از باب اتمام حجت بر گروه کافران.

از این آیه استفاده مى‏ شود تا زمانی که امید هدایت کفار می رود عذاب الهی نازل نمی گردد، و عذاب زمانی نازل می گردد که مهر شقاوت بر قلبها و دلهایشان خورده باشد و پلیدی شرک با خونشان عجین گشته باشد، به طورى كه ديگر هيچ راه اميدى به ايمان آوردنشان نباشد و در اين هنگام است كه كلمه عذاب بر آنان محقق مى ‏گردد.

همچنین نفرينى كه خداى تعالى در سوره ی نوح، از نوح علیه السلام حكايت كرده كه آنحضرت عرضه می دارد:«رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا إِلَّا فاجِراً كَفَّاراً»،[4] «پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روى زمين باقى مگذار؛ چرا كه اگر آنها را باقى بگذارى، بندگانت را گمراه مى ‏كنند و جز نسلى فاجر و كافر به وجود نمى ‏آورند»؛ در زمانى واقع شده كه هنوز فرمان ساختن كشتى از ناحيه خداى تعالى صادر نشده بود، و نيز بعد از خبر ياس آورى واقع شده كه خداى تعالى به او داده و فرمود: و از اين به بعد ديگر منتظر ايمان آوردن كفار مباش.[5]

همچنین قرآن کریم در سوره ی هود می فرماید:«وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ؛ وَ يَصْنَعُ الْفُلْكَ وَ كُلَّما مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَما تَسْخَرُونَ ؛ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ يَأْتِيهِ عَذابٌ يُخْزِيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذابٌ مُقِيمٌ»؛[6] و زير نظر ما آن كشتى را بساز، و از اين پس ديگر در مورد كسانى كه ستم كردند سخنى از وساطت مگو كه آنان غرق شدنى هستند. نوح به ساختن كشتى پرداخت، هر وقت دسته ‏اى از مردمش از كنار او مى ‏گذشتند مسخره ‏اش مى ‏كردند، نوح مى ‏گفت: امروز شما ما را مسخره مى ‏كنيد و به زودى ما نيز شما را همين طور مسخره مى‏ كنيم. و به زودى خواهيد دانست كسى كه عذاب بر سرش آيد او را در دنيا خوار مى ‏سازد، و از پس دنيا عذابى هميشگى و ثابت بر او نازل مى‏ شود.

لذا قرآن کریم بعد از هلاکت آنان می فرماید:«مِمَّا خَطِيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا ناراً فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً »؛ [7] سرانجام همگى بخاطر گناهانشان غرق شدند و در آتش دوزخ وارد گشتند، و جز خدا ياورانى براى خود نيافتند!

داستانی از شقاوت قوم نوح.

سیوطی از علمای عامه در تفسیر درالمنثور از ابن عباس روایت می کند که او گفت: قوم نوح علیه السلام آن جناب را كتك مى‏ زدند (تا از حال مى ‏رفت) پس او را در نمدى مى ‏پيچيدند، و به خيال اينكه جان داده، به درون خانه ‏اش مى ‏انداختند، ولى او به حال مى ‏آمد و دوباره براى دعوت آنان از خانه بيرون مى ‏شد، و اين وضع هم چنان ادامه داشت تا اينكه از ايمان آوردن قومش مايوس گشت، در اين زمان بود كه مردى با فرزندش نزد وى آمد در حالى كه آن مرد به عصايى تكيه داشت و به پسرش رو كرد و گفت: پسرم مواظب باش كه اين پير مرد تو را فريب ندهد. پسر گفت پدر جان عصايت را در اختيارم بگذار تا آن را بر بدن اين پير مرد آشنا سازم. پدر قبول كرد، و عصا را به پسر داد و گفت: مرا روى زمين بنشان و برو. پسر پدر را روى زمين نشانيد و به طرف نوح علیه السلام رفت و عصا را به فرق سر آن جناب زد، سر آن جناب شكافت، و خون روان گشت. نوح علیه السلام گفت: پروردگارا مى‏ بينى كه بندگانت با من چه معامله‏ اى مى ‏كنند، پس اگر به ايشان احتياج دارى هدايتشان كن، و اگر چنين نيست پس به من صبر و توانايى بده تا بين من و آنان حكم كنى، كه تو بهترين حكم‏ كنندگانى خداى تعالى به آن جناب وحى فرستاد كه ديگر منتظر هدايت قومت مباش و او را از اينكه قومش ايمان بياورند مايوس كرد و به وى خبر داد كه حتى در پشت پدران و رحم مادران ايشان نيز مؤمنى پديد نخواهد آمد:«وَ أُوحِيَ إِلى‏ نُوحٍ أَنَّهُ لَنْ يُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ إِلَّا مَنْ قَدْ آمَنَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ»؛[8] به نوح وحى شد كه: «جز آنها كه (تا كنون) ايمان آورده‏اند، ديگر هيچ كس از قوم تو ايمان نخواهد آورد! پس، از كارهايى كه مى ‏كردند، غمگين مباش.

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی