آیا عصمت مخصوص چهارده معصوم است ؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا عصمت مخصوص چهارده معصوم است ؟

عصمت به معناى پاكى و مصونيت از هرگونه گناه كبيره و صغيره و همچنين خطا و نسيان است [1] و اين مقام و جايگاه در پيامبران و چهارده معصوم منحصر نيست و مخلوقات مخلص ديگر نيز در برخى مراتب از چنين ويژگى برخوردارند. براى تبيين پاسخ به موارد ذيل توجه فرماييد:



1. تمام انبياء الهى معصوم اند، پيامبران در چهارگونه عصمت هم سان يكديگرند:

1/2. عصمت در دريافت وحى و ابلاغ آن ;

2/2. عصمت در اعتقادات;

3/2. عصمت از گناهان ;

4/2. عصمت از خطا و نسيان.

عصمت امامان نيز تفاوت چندانى با عصمت پيامبران ندارد; آنان نيز از ابتداى ولادت و از زمان طفوليت معصوم اند. [2]

جز اينكه درباره ائمه اطهار(عليهم السلام) به جاى دريافت و ابلاغ وحى، از تبيين و توضيح معارف وحيانى سخن مى رود. [3]

3. فرشتگان الهي نيز از مقام عصمت برخوردارند ; امام عسكرى(عليه السلام)مى فرمايد: «فرشتگان خدا به كمك الطاف الهي از كفر و امور ناپسند، معصوم و در امان اند.» [4]

4. عصمت، ملازم با نبوت يا امامت نيست و ممكن است فردى معصوم باشد و ليكن پيامبر نباشد ; برخى از آيات قرآن بر پاكى و طهارت مريم گواهى مى دهد: «يا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى نِساءِ الْعالَمِينَ ; اى مريم، خداوند تو را برگزيد و پاك ساخته و تو را بر زتان جهان برترى داده است.» [5] مفسران بر دلالت اين آيه با عصمت آن حضرت تاكيد دارند. [6]

5. گروهى از انسان هاى مخلص مى توانند به برخى از مراتب عصمت يعنى عصمت از گناه دست يابند. [7] چون منشاء عصمت، اراده و اختيار آدمى است. البته عصمت همه جانبه مخصوص گروه خاصى از اولياى الهي است، ليكن برخى از مؤمنان پرهيزگار در سايه تهذيب نفس و تزكيه مى توانند در بخش عظيمى از افعال خويش از ارتكاب گناه مصون باشند و اين امرى اختيارى است. [8]

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی