با توجه به آيه شريفه ‏ى «وَلو شئنا لَأتينا كُلَّ نفس هُدها...» روشن مى‏ شود كه هدايت شدن همه‏ ى انسان‏ها را خداوند اراده نكرده است. اگر خداوند خير تمام موجودات را مى‏ خواست هدايت همه را اراده مى‏ كرد، ولى اين كار را نكرده است. چرا؟ | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به آيه شريفه ‏ى «وَلو شئنا لَأتينا كُلَّ نفس هُدها...» روشن مى‏ شود كه هدايت شدن همه‏ ى انسان‏ها را خداوند اراده نكرده است. اگر خداوند خير تمام موجودات را مى‏ خواست هدايت همه را اراده مى‏ كرد، ولى اين كار را نكرده است. چرا؟

پاسخ :
آنچه به استناد آيه‌ى شريفه‌ى(سجده، 13) گفته شده كه خداوند هدايت همه‌ى انسان‌ها را اراده نكرده، باطل است. بلكه مطلب عكس آن است، و خداوند هدايت تمامى موجودات را اراده كرده است؛ چون بنابر آنچه از آيات استفاده مى‌شود: الف( هدايت الهى به هدايت تكوينى و تشريعى تقسيم مى‌گردد. هدايت تكوينى كه هدايتى عام است به همه‌ى پديده‌هاى هستى تعلق گرفته، و خداوند او را به واسطه‌ى آنچه در سرشتش نهاده به سوى كمال و هدفى كه برايش تعيين كرده به جريان انداخته است. و هدايت تشريعى كه هدايتى خاص براى صاحبان عقل و انديشه است مربوط به امور تشريعى از قبيل اعتقادات حقّه و قوانين الهى بايدها و نبايدها و... مى‌باشد كه به وسيله‌ى انبيا و ائمه‌ى معصومين عليهم السلام نسبت به بشر انجام پذيرفته است، و اين هدايت نيز منّتى مى‌باشد بر همه‌ى انسان‌ها و نوع بشر از هر دو هدايت برخوردار است. ب( آيات بسيارى بر مختار بودن انسان دلالت مى‌كند چنانچه مى‌فرمايد: »ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد و يا ناسپاس« و اين حق انتخاب و اختيار، هدايتى تكوينى از ناحيه‌ى خداست، چراكه منشأ اختيار انسان نمى‌تواند خود انسان باشد والّا اشكال دور و يا تسلسل پيش مى‌آيد. ج( هستى بر مبناى نظام علّى و معلولى است و سنّت خداى تبارك و تعالى اينگونه است كه امور را از مجراى اسباب به جريان اندازد، و در مسئله‌ى هدايت هم وسيله‌اى فراهم مى‌كند تا مطلوب و هدف براى هر كس كه او بخواهد روشن گشته، بنده‌اش در مسير زندگى به هدف نهايى خود برسد. در نتيجه، بر اساس صريح آيات قرآن، هدايت تكوينى خداوند شامل همه‌ى موجودات شده و علاوه، انسان مشمول هدايت تشريعى نيز گرديده است، ولى از طرفى چون در سرشت و جوهره‌ى آدمى اراده و اختيار به صورت تكوينى نهفته شده، او مختار است با يارى جستن از هدايت‌هاى خاصه‌ى الهى، زمينه‌ى هدايت افزونتر را فراهم نمايد و يا با چشم بستن بر هدايت‌هاى خاصه در خلاف جريان هدايت طىّ طريق نمايد كه سرانجامش كفر و ظلم است. و از آيه مورد نظر مى‌توان فهميد كه اگر اراده‌ى خداوند تعلق مى‌گرفت سرشت آدمى را همانند ديگر پديده‌ها، بدون اختيار مى‌آفريد. ولى خداوند با اعطاى
حق انتخاب به انسان، او را در پرتو هدايت‌هاى تكوينى و تشريعى خويش مكلف و مسئول نمود تا به اين وسيله، حق را از باطل جدا سازد. و بنابر همان سنت الهى اگر انسانى با انتخابش در مسير ظلم و كفر قدم بردارد به طور طبيعى هدايت الهى نمى‌تواند به ظلم و كفر تعلق بگيرد، و انسانى كه با انتخابش در مسير حق حركت كند، توفيق هدايت افزونتر را مى‌يابد.

منبع: http://farsi.islamquest.net

سایت راسخون