با وجود این که امام حسن(ع) مانند امام حسین(ع) از فرزندان امام علی (ع) و فاطمه (س) و از آل عبا و از ائمه معصومین هستند، و در این جهت فرقی باهم ندارند، اما امام حسن(ع) این امتیاز را دارد که از امام حسین(ع) بزرگتر است پس چرا امامت به فرزندان امام حسن(ع) نرسید و در فرزندان امام حسین(ع) ادامه یافت؟!!! | کتابخانه مجازی الفبا

با وجود این که امام حسن(ع) مانند امام حسین(ع) از فرزندان امام علی (ع) و فاطمه (س) و از آل عبا و از ائمه معصومین هستند، و در این جهت فرقی باهم ندارند، اما امام حسن(ع) این امتیاز را دارد که از امام حسین(ع) بزرگتر است پس چرا امامت به فرزندان امام حسن(ع) نرسید و در فرزندان امام حسین(ع) ادامه یافت؟!!!

پاسخ :
در دست یابی به پاسخ توجه به نکاتی ضروری است:
الف. در آیات و روایات شرایطی برای امام ذکر شده است که در ذیل به گوشه ای از آن ها اشاره می شود:
1. عصمت: شرط عصمت برای ائمه را می توان از آیه 124 سوره بقره استفاده کرد، حضرت ابراهیم (ع) بعد از آن که از طرف خدای متعال به عنوان امام منصوب شد، درخواست ادامه مقام امامت در ذریه خود را نمود و خدای متعال فرمود: منصب امامت به انسان های ظالم و گنه کار واگذار نمی شود. در این آیه خدای متعال (فرزندان ابراهیم (ع)) را به دو گروه معصوم و گنه کار تقسیم نموده و فرمود منصب امامت به معصوم می رسد نه به گنه کار[1].
2. علم: در بحث های روانشناسی ثابت شده که برای هر انسانی در مسیر زندگانی لحظاتی هست که در آن لحظات به بعضی از چیزها از طریق حدس (که قسمتی از الهام است) علم پیدا می کند، این نیروی مرموز را خدا به انسان داده و در افراد مختلف به حسب اختلاف روحیشان از نظر شدت و ضعف، مختلف است. ما می گوییم امام چون از عالی ترین منصب الهی برخوردار است. در درجه ی اعلای این الهام قرار دارد و نیروی الهام درباره امام که از آن به (قوه ی قدسیه) تعبیر می کنند در درجه ی اعلا قرار گرفته است.[2]
شرایط دیگر امامت عبارتند از: شجاعت، سخاوت، حفظ نفس، راستگویی، دادگری، حسن تدبیر و خردمندی...[3].[4]
ب تعیین امام امری انتصابی است و از طرف خدا تعیین می شود.
انتصابی بودن امام را از لزوم وجود شرایط برای امامت می توان فهمید؛ چون تشخیص تحقق این شرایط در وجود شخصی، برای انسان ها ممکن نیست؛ و فقط خداوند آگاه به تحقق این صفات در وجود فرد است.
ابوجارود از امام باقر (ع) درباره نشانه های شناخت امام (ع) سؤال کرده است، آن حضرت(ع) فرمود: »امام با چند نشانه شناخته می شود که اولین نشانه آن نصّ و نصب الهی است.[5]
درباره علت این انتصاب امام سجاد (ع) می فرماید: تمام امامان از خاندان ما معصوم هستند و عصمت در ظاهر خلقت نیست که شناخته شود از این جهت است که امام باید منصوص باشد یعنی خدا امام را نصب کرده و امام بعدی بوسیله ی امام قبل معرفی می شود.[6]
از این روایت روشن می شود که امام باید دارای ملکه ی عصمت باشد و چون انسان ها نمی توانند معصوم را تشخیص دهند و تنها خدا است که به تمام وجود انسان آگاه بوده و قادر بر تشخیص معصوم است، لذا نصب امام به منصب امامت به عهده خداست و کار بشر نیست.[7]
مفضل می گوید: به حضرت صادق (ع) عرض كردم چه شد كه امامت در فرزندان امام حسين (ع) قرار گرفت و فرزندان امام حسن(ع) امام نشدند با اين كه هر دو پسر پيامبر (ص) و نواده او و سرور جوانان اهل بهشتند.
فرمود موسى و هارون هر دو پيامبر و رسول و برادر بودند خداوند نبوت را در نژاد هارون قرار داد نه موسى هيچ كس نمى‌تواند بگويد چرا چنين كرد امامت همان خلافت خدا است كسى نمى‌تواند بگويد چرا خداوند در فرزندان امام حسين (ع) قرار داد و بفرزندان امام حسن (ع) نداد زيرا در كار خود حكيم است از او نمي توان پرسيد چرا چنين كردى. مردم مورد بازخواست قرار مى‌گيرند در كارهاى خود.[8]
نتیجه این که؛ امام باید دارای شرایطی باشد و چون فقط خدا می تواند تشخیص دهد که این شرایط در وجود چه کسی تحقق دارد، لذا منصب امامت منصبی است که از طرف خدا تعیین می شود. به تعبیر امام صادق (ع)[9]، امامت‌ عهد و پیمانی است كه خداوند آن را از مردان مشخص و تعيين‌ شده‌اى گرفته است و امام نمى‌تواند آن را از جانب خود به ديگرى بعد از خود تفويض كند.
ج. از برخی روایات بدست می آید که بعضی امور در این جعل الهی بی تاثیر نیستند گرچه ما در چگونگی این نوع تاثیرات در منصب امامت، اطلاعات کافی در اختیار نداریم مثلا؛ در روایات آمده است که خدای متعال در مقابل شهادت امام حسین (ع) امتیازاتی به او داده است. یکی از آن امتیازات این است که منصب امامت در فرزندان حضرت ادامه یافته است[10]
منبع: http://farsi.islamquest.net

سایت راسخون