جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شأن نزول آیات، نقشی کلیدی در فهم عمیق و دقیق آیات قرآن کریم ایفا می‌کند. از این‌رو، بررسی دقیق آن از وظایف اصلی مفسران در تبیین و تفسیر صحیح آیات به شمار می‌رود. آیه 207 سوره مبارکه بقره، معروف به «آیه شراء»، یکی از آیاتی است که متکلمان و مفسران شیعه برای اثبات فضیلت و مقام امامت امام علیA به آن استناد می‌کنند. بدون شک، آگاهی از مفاد و جزئیات شان نزول این آیه، می‌تواند در درستی یا نادرستی این استناد، نقشی راهگشا داشته باشد. لذا، این مقاله با رویکردی توصیفی - تحلیلی، به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش است که: دیدگاه مفسران فریقین (شیعه و سنی) در مورد شان نزول آیه شراء چیست؟ بر اساس یافته‌های این پژوهش، اکثریت قریب به اتفاق مفسران شیعه، نزول آیه فداکاری را به فداکاری و جانفشانی امام علیA در «لیلةالمبیت» نسبت می‌دهند. در مقابل، اکثر مفسران اهل‌سنت از طرح این شأن نزول خودداری می‌کنند و یا نام امام علیA را در کنار دیگر صحابه ذکر می‌کنند. تنها حاکم حسکانی، محدث حنفی قرن پنجم، با نظر مفسران شیعه موافق است و نزول این آیه را مختص به امام علیA می‌داند. به نظر می‌رسد فضای سیاسی حاکم بر جامعه اسلامی، به‌ویژه در قرون اولیه، که آکنده از کینه‌ها و خصومت‌ها نسبت به امیرالمؤمنینA بود، عامل اصلی انکار شأن نزول مورد نظر توسط اکثر مفسران اهل‌سنت باشد.