جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خواب از پدیده¬های پیچیده و شگفت¬انگیزی است که از دیرباز موردتوجه انسان بوده و ذهن او را به خود مشغول¬کرده¬است و در دین اسلام جایگاه مهم و ویژه¬ای دارد، دانشمندان اسلامی نگاهی خاص به مقوله خواب دارند و آثار غنی و پرباری را در این زمینه به¬وجود¬آورده¬اند. ازآنجاکه معرفت و بیداری انسان¬ها از اهداف عرفا و متون عرفانی است، مقوله خواب و بیداری همواره در نزد آنان مهم بوده¬است. این مقاله به بررسی خواب و بیداری در مثنوی مولوی می-پردازد. مولانا با پیروی از آیات قرآنی و روایات اسلامی، خواب و بیداری را امری مهم می¬داند و برای آن انواع و کارکردهایی قایل است. مولانا در مثنوی خود به¬طور مفصل و منظم از خواب سخن¬نمی¬گوید، بلکه هرجا که لازم باشد از خواب و بیداری به¬عنوان ابزاری در خدمت اهداف عرفانی خود استفاده¬می¬کند. از نگاه او دنیا چون خواب و آخرت همچون بیداری است که در این مقاله سعی¬داریم به این دو کارکرد خواب و بیداری از دیدگاه مولانا بپردازیم. کلیدواژه¬ها: مولوی، مثنوی، خواب، بیداری، دنیا، آخرت.

سوررئالیسم مکتبی است که حدود یک قرن پیش توسط آندره برتون در فرانسه بنیان گذاری شد . این مکتب از آرا و اندیشه های فروید ، هگل ، عرفان شرقی و مکاتب ادبی قبل از خود علی الخصوص دادائیسم تأثیر پذیرفته است . از مهمترین اصـول و مولفه های این مکتب می توان از نگارش خودکار ، توجه به خواب و رویا ، دیوانـگی ، امر شگفت و جادو ، اشیاء سوررئالیستی ، تصادف عینی و طنز نام برد .با نگاهی به مکتب سوررئالیسم و عرفان شرقی ، علی الخصوص عرفان اسلامی ایرانی ، این نکته توجه ما را به خود جلب خواهد کرد که این اصول به گونه ای در عرفان اسلامی ، به ویژه ادبیات صوفیانه و عرفانی ایران به صورت گسترده ، اما با تفاوت هایی وجود داشته است . از مهمترین آثاری که می توان نمونه هایی از این ویژگی ها را در آن ها مشاهـده کرد ، مجموعه آثار فارسی احمد غزّالـی و تمهیـدات عین القضات همـدانی است . این آثـار از نظـر کاربرد ویژگـی ها و اصـول سوررئالیستی دارای خصوصیـات ویـژه ای می باشند . هدف از این پژوهش ، بررسی و تحلیل جلوه هایی از اصـول و مولفه های سوررئالیستی در این آثار و همچنین بیان همسانی ها و ناهمسانی های موجود میان این دو مکتب و پرداختن به شیوه و میزان کاربرد و تفاوت های موجود میان این آثار است .

مقایسه و تطبیق خاستگاه‌های فکری و اندیشه‌هایی که در بستر فرهنگ‌های متفاوتی شکل گرفته-اند، درحوزه‌ی مطالعات تطبیقی بوده و این‌گونه از مطالعات به ویژه در حوزه‌ی ادبیات، به دریافت و درک افکار مشابه میان بزرگان علم و ادب کمک می‌کند. صادق هدایت، نویسنده و متفکر برجسته، در حوزه‌ی فرهنگ است. از جمله دغدغه های وی، توجه به انسان، خودشناسی،مبارزه با جهل و خرافات و به طور کلی واژگون کردن و ساخت و شناساندن فرهنگی با ارزش‌های نو است.فردریک نیچه، فیلسوف و متفکر آلمانی نیز تأثیرگذارترین فیلسوف قرن در حوزه‌ی فرهنگ و توجه به انسان و دستاوردهای آن است. نقطه‌ی مشترک فکری هر دو اندیشمند،ساخت فرهنگی نو به کمک روشن کردن بستر باورهای مردمی و چگونگی رفتار،تحت عنوان اخلاق است. در این پایان‌نامه، به تعریف ادبیات تطبیقی و بیان مفاهیم (علم اخلاق و فلسفه‌ی اخلاق) پرداخته، سپس جایگاه مفهوم اخلاق در اندیشه‌ی هدایت و نیچه، بررسی شده است.برخی هنجارشکنی‌های هدایت که تعریف اخلاقنزد مردم را زیر سوال می‌برد، مشابه نفی وبت‌شکنی‌های نیچه در حوزه‌ی اخلاق است.با توجه به وجوه مشترک میان اندیشه‌های این دو متفکر، نگارنده سعی دارد تا دیدگاه هدایت در حوزه‌ی اخلاق را با دیدگاه نیچه مقایسه کرده و گزاره‌های فکری هر دو را در این زمینه تطبیق نماید.