جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آنتوان بِرمن فیلسوف و مورخ و نظریه‌داز معاصر فرانسوی است که به‌دلیل نوع نگاه خاص خود به ترجمه، تأثیر فراوانی در حوزۀ نقد و مطالعات ترجمه داشته است. وی مدل ریخت‌شکنانۀ خود را در قالب سیزده گرایش بیان و از موارد ناهمگونی میان ترجمه و متن مبدأ، به‌عنوان سیستم تحریف متن یاد کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی بر آن است تا هفت گرایش از گرایش‌های ریخت‌شکنانۀ بِرمن را در ترجمۀ فارسی الهی قمشه‌ای از سورۀ مریم، مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در ترجمۀ قمشه‌ای، عناصر تفسیری و توضیحات کوتاه میان‌پرانتزی زیادی به‌کار رفته و متن ترجمه در برخی موارد، از متن اصلی فاصله گرفته است. در مجموع و در میان این سیزده مؤلفه، اطناب، شفاف‌سازی، منطقی‌سازی و تخریب سیستم‌های متن از عوامل اصلی تحریف متن در ترجمۀ قمشه‌ای است و در حوزه‌های آراسته‌سازی، تخریب کمّی و تخریب کیفی نیز، انحرافات اندکی از متن مبدأ به‌چشم می‌خورد. در مجموع، همۀ این مؤلفه‌ها باعث تخریب ساختاری و معنایی متن مبدأ شده است.

انسجام متنی یکی از مهم­ترین موضوعات مطرح ­شده در دستور زبان متن است. این نظریه به بررسی و تحلیل عناصری می­ پردازد که اجزای تشکیل ­دهنده متن را به ­هم مرتبط می­ سازد. برای اینکه یک متن منسجم باشد به سه عامل واژگانی، دستوری و پیوندی نیازمند است. هر یک از این سه عامل خود به چند زیر مجموعه تقسیم می­ شوند و وجود آن­ها در یک متن، باعث انسجام و پیوند اجزای تشکیل ­دهنده آن متن خواهد شد. نگارنده در مقاله پیش­رو بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی، انسجام واژگانی را در سوره سجده بررسی کند و میزان انسجام و پیوند میان آیات و اجزای آن را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. نتایج مقاله حاکی از آن است که سوره سجده در حوزه­ ی واژگانی که شامل تکرار و هم­ آیی است، از انسجام بالایی برخوردار است. مهم­ترین عامل این انسجام به تکرار برمی­ گردد که با پراکنده ­شدن در سراسر متن، آیات و اجزای مختلف متن را به­ هم پیونده زده است. در حوزه هم­ آیی نیز عنصر تضاد نقش پررنگی در سوره ایفا کرده است؛ امری که در راستای معنا و مضمون اصلی متن یعنی تقابل میان مؤمنان و کافران به ­کار رفته است.