جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرار دادن خلیفه از سوی خدا بر روی زمین(بقره:30)،به دلیل اهمیت خاصی که در مباحث کلامی و اثبات مسئله امامت و ولایت دارد، از جمله موضوعات مورد مناقشه بین مفسران فریقین است. پرداختن به خلافت الهی حضرت آدم(ع) و انبیاء بعد از ایشان، جانشینی آدم(ع) از دیگران، جانشینی خدا بر زمین برای اجرای اوامر الهی، خلافت نوع انسان و تحقق فعلی آن در انسان کامل و لزوم نصب خلیفه، موضوعاتی هستند که مفسران به آنها پرداخته‌اند. این پژوهش، با روش اسنادی، به بررسی روند تکاملی تفسیر این آیه در طول قرن‌ها، با توجّه به عوامل مؤثّر پرداخته ‌است. حاصل این تلاش علمی، دستیابی به برداشت‌هایی مُشعر بر مسئله ضرورت وجود امام معصوم تا آخرالزمان از سوی مفسران فریقین است. در این دیدگاه، انسان کامل، خلیفه خدا است که نصب او به‌عنوان واسطه فیض الهی، اجتناب‌ناپذیر است، اما پیش‌فرض‌های کلامی مفسران اهل ‌سنت، مانع از پذیرش حقیقت و موجب تطبیق مقام خلیفه بر حاکم الهی جامعه اسلامی شده است، حتی اگر معصوم هم نباشد.