جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت چگونگی اثرگذاری هیجانات بر گرایش‌های انسان، برای شناسایی روابط حاکم بر ابعاد درونی او و آگاهی از نحوه مدیریت آنها لازم است. پرسش اصلی مقاله این است که حالاتی مثل ترس، خشم، غم، شادی و... چه نوع تأثیراتی در گرایش‌های انسان دارند؟ تحقیق از نوع کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا انجام شده است. ازآنجاکه قرآن کریم، منبع اصلی این پژوهش است، روش تحقیق در این مسئله تحلیلی- تفسیری به سبک موضوعی است و گرد‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای با ابزار فیش‌برداری بوده است.، یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که قرآن کریم متناسب با اهداف تربیتی خود به تأثیرات متنوع هیجانات بر گرایشات انسان توجه نموده است. از نظر قرآن جهت‌دهی، فعال‌سازی، سرعت‌افزایی و مهارگری، مهمترین گونه‌های اثرگذاری هیجان بر گرایش‌های انسان هستند. یعنی هیجانات می‌توانند چیزی را برای فرد مطلوب یا نامطلوب جلوه دهند، با تکانه‌ای قوی، موتور محرّک امیال را به راه بیاندازند، بر سرعت فعالیت امیال بیافزایند و یا مانع تحریکات رفتاری آنها ‌شوند.

کمال نهايي انسان را بايد به صورت تک‌بعدي نگريست يا با توجه به ابعاد گوناگون نفس انسان، بايد جنبه‌هاي گوناگوني برايش ترسيم نمود؟ مقاله حاضر با هدف پاسخ‌گويي به اين پرسش و به روش «توصيفي‌ ـ تحليلي»، در قالب تفسير موضوعي، به نتايج ذيل دست يافته است: کمال آدمي براساس ابعاد گوناگون نفس او داراي جنبه‌هاي متفاوتي است. انسان به لحاظ شناختي مي‌تواند به نقطه‌اي برسد که تعلّق خود به پروردگار و رحمت خاص او را به نحو حضوري درک ‌کند. برخورداري از نيرويي فوق مادي و خداگونه، کمال نهايي انسان در بُعد قدرت را محقق مي‌سازد. محبت انسان به خير و کمال مطلق (يعني: خداوند متعال) و نفرت از شرّ و مظاهر آن، بالاترين مرتبه‌ از کمال در بُعد محبت است. احساس رضايت و شادماني در نتيجه قرب به خداوند نيز مطلوب نهايي و غايتي است که انسان‌هاي کامل به آن دست مي‌يابند.