جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در روایتی از حضرت رسول اکرمk تمام‌کردن مکارم یعنی فضائل اخلاقی هدف بعثت ایشان معرفی شده است؛ یعنی تبیین و اکتساب فضائل اخلاقی، از مهم‌ترین اهداف اسلام است و ازآنجایی‌که فضائل در اسلام شامل همه صفات اکتسابی و رفتارهای درونی و بیرونی انسان می‌شود که از روی اختیار از انسان صادر می‌شود، فضائلی که ارتباطی چندوجهی و یا به تعبیری سازواره‌ای با یکدیگر دارند و برخی نقش اساسی و بنیادینی در پیکرۀ اخلاق اسلامی دارند که تمسک به آنها زمینه‌ساز و لازمۀ تحقق دیگر فضائل هستند؛ لذا در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، با تدبر در امتیازات و ویژگی‌های فضائل در متن قرآن کریم، با هدف دستیابی به معیارها و شاخص‌های این فضائل به سراغ قرآن کریم رفتیم که اولین و جامع‌ترین منبع تربیت و اخلاق اسلامی است و به اشکال متنوع به انواعی از فضائل پرداخته، با روش‌های مختلف براساسی و بنیادی‌بودن آنها اشاره کرده است. درنتیجه پس از تبیین شرایط و ضوابط لازم برای تعیین معیارهای متمایزکننده فضائل بنیادین از دیگر فضائل، معیارهایی که بتواند تا حدودی و یا در کنار دیگر معیارها دال بر بنیادین‌بودن فضائل بود، از متن قرآن کریم کشف و ارائه شد. معیارهایی چون: «فراوانی سخن گفتن از آن، خواست صریح و جدی خداوند متعال، ویژگی برجسته الگوهای قرآنی، برخورداری از آثار و پیامدهای سعادتمندانه، هدف بودن برای برنامه‌های تربیتی قرآن، استفاده از بن، ساختار و یا محتوای تأکیدی، ارتباط گسترده همنشینی با دیگر فضائل، رابطه تقابل با رذائل وخیم، رابطۀ جانشینی با فضائل بنیادین دیگرو برخورداری از ترجیحات رتبی».