جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از سیاست‏های وهابیت در چند دهه اخیر، وام گرفتن از دیگر علمای اهل سنت در توجیه مبانی فکری‏شان است. آنان در این زمینه، تلاش‏های زیادی کرده‏اند. ابن‎کثیر دمشقی از جمله علمایی است که وهابی‏ها برخی از عقایدشان را به او نسبت می‏دهند. وهابیت، مدعی همسانیِ خوانش خود از توحید ربوبی مشرکان با این عالم اهل سنت است و در این زمینه به برخی از آراء و نظریات ابن‎کثیر استناد می‏کند. او مانند دیگر علمای اهل سنت به شرک ربوبی مشرکان، معتقد است و در این زمینه، نصوص فراوانی از وی وجود دارد. وهابیت با استناد به برخی عبارات ابن‏کثیر، قبول توحید ربوبی مشرکان را بر اساس دیدگاه وی مطرح می‏کند؛ ولی برداشت وهابی‏ها از سخنان وی، ادعایشان را ثابت نمی‏کند و نمی‏توان به آن معتقد شد.

سخنان وهابیان دربارۀ تأویل و مجاز یکدست نیست، بلکه همواره با نوعی از آشفته‌گویی و تضاد همراه است. وهابیان ابتدا وقوع هرگونه تأویل در نصوص شرعی و به‌تبع آن وقوع مجاز در قرآن و لغت را منکر شده‌اند، پس از آن دریافته‌اند که انکار مجاز در لغت و قرآن پیامدهای سوء و مصیبت‌باری در پی دارد، چراکه استعمال تمامی الفاظ قرآن در معانی حقیقی‌شان، به تناقض و فساد در معانی قرآن ختم می‌شود، بدین‌ترتیب برای رهایی از آثار شوم انکار مجاز، راه‌حل‌هایی را پیشنهاد کرده‌اند. برخی از وهابیان ایدۀ «اسلوب در زبان عربی» و برخی دیگر «توسعه در لغت عرب» را به‌عنوان راه‌حل پیشنهاد کرده‌اند؛ لکن این دو راه با چند اشکال جدّی همراه است. حقیقت آن است که این راه‌حل‌ها در عمل با اعتقاد به وجود مجاز، یکی است، به همین دلیل برخی از محققان معاصرِ وهابیت به این نتیجه رسیده‌اند که دعوای بین منکران و مثبتان مجاز، چیزی جز نزاع لفظی نیست و حتی برخی از وهابیان بر این نظر شده‌اند که مجاز به‌غیر از آیات صفات در دیگر آیات قرآن و لغت عرب نیز وجود دارد و حتی در برخی از موارد آیات صفات را نیز تأویل می‌کنند.