جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در آیات توزیع ارث، در بسیاری از ترکیب‌های وارثان، مجموع اعداد کسری بیان‌شده برای سهم ارث آنان، از یک کمتر یا بیشتر می‌شود؛ یعنی اگر به هر یک از وارثان، همان مقدار بیان‌شده در قرآن اختصاص یابد، مقداری از ارث تقسیم نشده باقی می‌ماند و یا برای تقسیم میان آنها کافی نیست. در طول تاریخ، شیعه و اهل سنت، با کمک روایات مورد قبولشان، تکلیف مقدار باقیمانده یا اضافه از ارث را مشخص ‌نموده‌اند. ایراد کلی این شیوه‌ها آن است که هیچ‌یک به‌تنهایی از قرآن استخراج نشده‌اند؛ حال آنکه در بیان آیات ارث قطعیتی دیده می‌شود که توقع آن می‌رود که سهم همۀ وارثان از خود قرآن استخراج شود. این مقاله، با در نظر گرفتن قرآن به‌عنوان یک متن دقیق و منسجم، و با روش تفسیر موضوعی قرآن به قرآن، شیوه جدیدی برای تقسیم میراث ارائه می‌کند که از قرآن، بدون هیچ منبع دیگری استخراج شده است. مقاله در پی اثبات آن است که کسرهای بیان‌شده برای سهم ارث هر فرد در قرآن، مقدار سهم آن فرد از میراث نیست، بلکه نسبت سهم آن فرد نسبت به سهم دیگر وارثان است؛ به دیگر سخن، روش بیان‌شده برای تقسیم ارث در قرآن، تسهیم به نسبت است.

از قدیم در باب جواز ازدواج وقت، در بین مسلمانان اختلاف نظر جدی وجود داشته است. با اینکه برخی فرقه‌ها، با توجه به روایات مورد قبولشان، آن را حرام و برخی آن را حلال می‌شمارند، از نظر جواز قرآنی، اختلاف جدی بین آنان مشاهده نمی‌شود؛ و از نظر بسیاری از مفسران شیعه و سنی، عبارت «فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً» در آیة ‌۲۴ سوره نساء، تنها مجوز قرآنی ازدواج موقت به شمار می‌آید. در این مقاله، با در نظر گرفتن قرآن به‌عنوان یک متن دقیق و منسجم نشان داده می‌شود که عبارت یادشده، بر این موضوع دلالت ندارد و بیان قانونی در ازدواج دائم است. برای اثبات این مطلب، با بررسی آیاتی که در آنها سخنی از دادن اجر به همسر است، نشان داده می‌شود که پرداخت اجر، قانونی در ازدواج دائم است. سپس، دلایل قرآنی مفسران بر مشروعیت ازدواج موقت و همچنین، ایراداتی که به دلالت استمتاع بر ازدواج دائم گرفته‌اند، از مقالات پژوهشی و کتاب‌ها استخراج، دسته‌بندی و پاسخ داده شده است. در پایان، فهم نویسنده از آیة ۲۴ سوره نساء و ایرادات وارد بر فهم رایج تفسیری از آیه بیان شده است. نتیجة مقاله آن است که از منظر قرآن، برای تنظیم روابط جنسی زن و مرد، فقط یک نوع ازدواج مجاز است که از آن با نام «نکاح» یاد شده است.