جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بسیاری از موانع و رهنمون های رشد و هدایت انسان در ابعاد مختلف حیات فردی و اجتماعی در قرآن انعکاس یافته است، ازین رو، واکاوی آموزه‌های هدایتی و تربیتی آیات قرآن، مهمترین راهبر استخراج رهنمودها و راهبردهای هدایتی قرآن در مسایل اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی حیات بشر است. تفسیر گرانسنگ «المیزان فی تفسیر القرآن»، با محوریت تفسیر قرآن به قرآن و تلاوت و تدبر در آیات وحی، توجه به سیاق آیات و روح کلی حاکم بر قرآن کریم در این جهت می‌باشد. از آن جایی که، یکی از شیوه‌های قرآن، هدایت از طریق بیان سرگذشت اقوام و انبیاء گذشته است، در این تحقیق، آموزه‌های هدایتی و تربیتی سوره آل عمران در ابعاد مختلف اعتقادی ، اخلاقی، تربیتی و اجتماعی مد نظر است که با روش کتابخانه‌ای و رویکردی توصیفی از منظر علامه طباطبایی مورد بررسی قرار گرفت. محور اصلی سوره بر شریک قائل نشدن برای خداوند، وحدانیت خداوند و توحید است، بلکه توجه و تفکر در اسما و صفات الهی خصوصاً «حی، قیوم، عادل و مالک بودن الله» توحید را نتیجه می‌دهد. همچنین، معجزه بودن قرآن، اثبات حقانیت پیامبر اسلام خصوصاً مباهله، همسنگ بودن اطاعت پیامبر و ولی با اطاعت الله و الگو قراردادن آل‌عمران از فاکتورهای دخیل در نبوت است. تمسک به خدا و رسول، وفای به عهد و تقوا داشتن، توبه و داتن بصیرت موجب هدایت انسان و رشد اخلاقی وی می‌شود. توجه به عاقبت عهد شکنان، عذاب الهی که همان نگاه نکردن و صحبت نکردن خدا با انسان است، در پیش نگرفتن شیوه ظالمان که همان دروغ بستن به خدا است، را می‌توان از جمله عومل بازدانده از اخلاق ناشایست که در سوره آمده است، بیان کرد. در سبک زندگی فردی و عرصه اجتماعی توجه ویژه سوره آل عمران به بصیرت و دشمن-شناسی، عدم پذیرش ولایت و دوستی با کفار اعم از مشرکین و یهود و نصاری است که عمل به آنها دوستی خدا و بهشت محبت خدا و اولیای الهی را در معاد، پی خواهد داشت.

اجرا و نهادینه کردن حکومت دینی در جامعۀ اسلامی نیازمند تربیت اسلامی مردم و ادارۀ آنها در حیطۀ قوانین و شریعت الهی است. در این رابطه دلایل قرآنی و روایی در ابعاد مختلف تربیت دینی وارد شده است که براساس آن خداوند حاکمیت دینی را به آل محمد؟ص؟ واگذار کرده و این امر با حکومت جهانی امام زمان؟عج؟ تا روز قیامت تداوم می‌یابد. حاکم جامعۀ اسلامی برای اجرای قوانین الهی، می‌بایست عادل بوده و ضمن مبارزه با انحرافات به اصلاح امور مردم بپردازد. اصل حاکمیت دینی در منابع اسلامی مشروع دانسته شده، اما حدود و قلمرو این دخالت مورد بحث است که دلایل موافق در این زمینه از آیات و روایات آمده است و در عین حال ادلۀ مخالف در زمینۀ تکالیف فردیِ افراد درجامعه مطرح شده که بیانگر حفظ حقوق و مصالح عمومی در مقابل حریم خصوصی است. هدف این تحقیق دست‌یابی به دلایل قرآنی و رواییِ محدودۀ دخالت حاکمیت اسلامی در تربیت اسلامی افراد و جامعه بوده که براساس روش جمع‌آوری کتابخانه‌ای، با شیوۀ توصیفی _ تحلیلی به تحلیل داده‌ها پرداخته است.

معنا شناسی واژگان قرانی یکی از علومیست که همواره مدنظر دانش پژوهان و مفسران علوم قرانی بوده و در عصر حاضر از ابعاد جدیدی به این موضوع توجه شده است .علامه طباطبایی یکی از مفسران ژرف نگر معاصر است که با دیدگاهی اجتماعی و جدید به تفسیر قران پرداخته و نظر به انکه روش ایشان در معناشناسی واژگان در تفسیر ایشان اهمیتی ویژه مییابد در این زمینه لازم است مورد تحقیق و دقت بیشتری قرار گیرد .

شیخ طوسی در تفسیر تبیان با رویکردی عقلانی به تفسیر آیات پرداخته و از قواعد تفسیری گوناگون بهره برده است. این مقاله با در نظر گرفتن قواعد مختلف، کوشیده است رویکرد شیخ طوسی را استخراج کند. عدم تحریف قرآن، مناسبات درونی آیات و سیاق، حکمت وجود متشابهات در قرآن، انواع مجاز در قرآن از جمله آیات اعتقادی و ... ، عام و مطلق، تخصیص و تقیید از جمله قواعدی است که رویکرد شیخ طوسی در آنها بررسی شده است. اساس این قواعد از لابلای آیات قرآن در تفسیر تبیان استخراج گردیده و مشخص می‌سازد که شیخ طوسی با رویکردی عقلانی به تفسیری جامع پرداخته و با مبانی عقلی به تعارضات ظاهری یا انتساب صفات جسمانی به خداوند متعال و ... پاسخ داده و در استدل‌های کلامی نیز با رویکرد عقلی به مخالفین پاسخ داده است.

این مقاله دربارة احادیث غلوآمیزی است که در دو گروه شیعه و اهل سنت وارد شده است. بدین‌منظور ابتدا مفاهیم واژه‌ها‌ی اصلی این بحث را مطرح می‌کنیم. سپس به معیارهای تشخیص غلو می‌پردازیم که عبارت است از: راویان (نقد خارجی) و نقد حدیث (نقد داخلی). پس از اشاره‌ای کوتاه به نقد خارجی، در نقد داخلی، معیارهای تشخیص غلو در احادیث را بررسی می‌کنیم که عبارت‌اند از: تعارض با قرآن، تعارض با عقل، تعارض با شأن معصوم، تعارض با علم، تعارض با واقعیت، مخالفت با حس و مشاهده، تعارض با تاریخ، جانبداری سیاسی یا کلامی یا فقهی، مخالفت با هدف اصلی شارع.

رجعت یکی از آموزه‌های مهم در تشیع است که از ابتدا موافقان و مخالفانی داشته است. رجعت بازگشت عده‌ای از افراد است که از دنیا رفته‌اند، ولی قبل از قیامت دوباره به دنیا باز خواهند گشت. این امر شامل حال کسانی خواهد شد که یا ایمان خالص داشته باشند، یا کفر محض. قفاری از جمله کسانی است که در کتاب خود با عنوان اصول مذهب الشیعه انتقاداتی را بر رجعت وارد کرده است. در این مقاله می‌کوشیم از طریق آیات، روایات، اصول عقلانی و ... به شبهاتی که وی در این زمینه مطرح کرده پاسخ دهیم.